اسلک درحال آزمایش نسخهای ارتقایافته از Slackbot است که آن را به یک دستیار هوش مصنوعی تبدیل میکند.
مطابق گزارشها، Slackbot اکنون زیاد تر نقش ابزاری برای یادآوری و ارسال اعلانها دارد، اما با این بهروزرسانی میتواند برنامههای اختصاصی مشابه با فضای کاری شما طراحی کند، مطلبها را مرور کند، اطلاعات را از کانالهای گوناگون گرد آورد و عملکردهای گسترش یافتهتری اراعه دهد.
تبدیل Slackbot به دستیار هوش مصنوعی
«راب سیمن»، مدیر ارشد محصول اسلک در Salesforce، میگوید:
«Slackbot اکنون عملکردی نسبتاً ابتدایی دارد، اما ما آن را از پایه بازسازی کردهایم تا به یک دستیار شخصی هوش مصنوعی برای کاربران تبدیل بشود.»
در نسخه آزمایشی، Slackbot بهصورت یک آیکون کنار نوار جستجوی بالای فضای کاری ظاهر خواهد شد. با کلیک روی آن، پنلی همانند مطلبهای دایرکت در سمت راست صفحه باز میبشود که میتوانید خواستهایی همانند «برتریهای امروز من چیست؟» یا «آخرین بهروزرسانیهای پروژه را اشکار کن» را داخل کنید. Slackbot تازه از مکالمات، فایلها و فضای کاری شما منفعت گیری میکند تا پشتیبانیهای شخصیسازیشده اراعه دهد.
در یک دمو، اسلک نشان داد که Slackbot تازه میتواند بهصورت خودکار ماموریت های پیچیده و چندمرحلهای از جمله ترکیب اطلاعات کانالهای گوناگون برای برنامهریزی اراعه یک محصول را انجام دهد و همزمان طراحی و اجرای کمپینهای رسانهای با نگه داری هویت و لحن برند را مدیریت کند.
یکی از دلنشینترین قابلیتها، امکان جستجو در فضای کاری با زبان محاوره است. یعنی اگر بهجستوجو یک سند هستید ولی کلیدواژه دقیق آن را بهخاطر نمیآورید، میتوانید از Slackbot بخواهید: «سندی را که Jay در آخرین جلسه به اشتراک گذاشت اشکار کن.» این چنین Slackbot میتواند با Microsoft Outlook و Google Calendar هماهنگی جلسات را انجام دهد و آنها را زمانبندی کند.
این ویژگیها به دیگر قابلیتهای هوش مصنوعی اسلک اضافه خواهد شد که پیشتر شامل خلاصهسازی مکالمات و کانالها و تعریف واژگان تخصصی شرکتها میشد. سیمن درمورد آینده این امکانات میگوید:
«ما بهطور مستمر این ابزارهای کوچک را در قسمتهایی که بیشترین کاربرد را دارند اضافه میکنیم تا کاربران بتوانند کارهای خود را سریع تر و راحتتر انجام بدهند.»
قابلیتهای جاری Slackbot، همانند مطلبهای خودکار و عملکردهای سفارشی، هم چنان در دسترس خواهند می بود.
شرکتها این امکان را دارند که از Slackbot تجهیزبه هوش مصنوعی منفعت گیری نکنند، اما کاربران حقیقی در فضای کاری نمی توانند این ویژگیها را غیرفعال کنند. این سرویس بهطور کامل در فضای خصوصی ابری Amazon Web Services اجرا میبشود، بهطوری که هیچ دادهای از محیط امن خارج نمیبشود و برای آموزش مدلهای هوش مصنوعی مورد منفعت گیری قرار نمیگیرد.
نسخه ارتقایافته Slackbot هماکنون برای ۷۰ هزار کارمند Salesforce در دسترس است و اسلک درحال آزمایش آن با دیگر مشتریان است. این شرکت تصمیم دارد این قابلیت را تا آخر سال میلادی برای همه کاربران اراعه دهد.
بازارهای سهام آسیا صبح دوشنبه بعد از بازگشایی بهجستوجو تهدید ترامپ مبنی بر اعمال تعرفههای سنگین علیه واردات کالاهای چینی و لغو دیدار با «شی جینپینگ» نزولی شدند. شاخصها در تایوان و هنگ کنگ نزدیک به ۲ درصد کم شدن اشکار کردند. در کره جنوبی و شانگهای نیز با ریزش ۱ درصدی روبه رو شدند.
بهگزارش نیویورک تایمز، بازارهای بورس آسیا هم همانند بازارهای سهام آمریکا بعد از تهدید ترامپ بابت وضع تعرفه ۱۰۰ درصدی تازه علیه چین سقوط کردند. بازارهای ژاپنی فعلاً در تعطیلات بهسر میبرند، اما شاخص فیوچرز Nikkei روز جمعه ریزشی در نزدیک به ۵ درصدی را توانایی کرد.
بازارهای سهام آسیا از ماه آوریل تا بحال کم شدن سنگین قبلی خود را تا حد مناسبی جبران کرده بودند. سقوط قبلی وقتی رقم خورد که ایالات متحده و چین اظهار کردند علیه یکدیگر تعرفههای سنگین بیشتر از ۱۰۰ درصدی وضع میکنند. این دو سرزمین در ماه مه توافق کردند که تعرفهها را افت دهند و حالت بازارهای مالی بهبود یافت.
تنش بین آمریکا و چین تشدید میبشود؟
اکنون رئیسجمهور آمریکا میگوید وضع تعرفه تازه پاسخی به اعمال محدودیت بر صادرات مواد معدنی کمیاب توسط چین بوده که برای تشکیل محصولات فناوری ازجمله نیمهرساناها، خودروهای برقی و حتی جتهای جنگنده ملزوم است. ترامپ بعد از اظهار خبر اولیه، لحن دیپلماتیکتری اتخاذ کرد و او گفت تصمیم ایالات متحده صدمهزدن به چین نبوده و مدعی شد که «همهچیز درست میبشود!»
در آن سو، چین در جواب به تهدید اعمال تعرفه و محدودیت صادرات نرمافزارهای مهم از سوی آمریکا خبرداد که آماده مقابله با التیماتومهای واشنگتن است. در بیانیه وزارت بازرگانی چین آمده است: «اگر ایالات متحده بر عمل های یکجانبه اصرار بورزد، چین نیز عمل های متناسبی برای محافظت از حقوق و منافع بهحق خود انجام خواهد داد. موضع ما درمورد جنگ تعرفهای ثابت است: ما خواستار جنگ تعرفهای نیستیم، اما از این چنین جنگی نمیترسیم.»
درپی این اتفاقات، بازار رمزارزها نیز با سقوط شدیدی روبه رو شدند و میلیاردها دلار پوزیشن معاملاتی لیکویید شدند.
بازار جهانی هواپیماهای جنگی توسط تعداد مقداری خریدار عمده و حتی تعداد کمتری صادرکننده غالب شکل گرفته است. در این نوشته تصمیم داریم بازدید کنیم که کدام کشورها گسترش یافتهترین جنگندههای آمریکایی، بهاختصاصی F-35، F-15، F-16 و F/A-18 را خریداری میکنند و چرا این خریدها در چشمانداز ژئوپولیتیک و فناوری در حال تحول سال ۲۰۲۵ اهمیت دارند.
همان گونه که متحدان ناتو و قوتهای نوظهور ناوگانهای قدیمی جنگندههای خود را نوسازی میکنند، انتخابها در رابطه پنهانکاری، قابلیت همکاری، هزینه و صنعت داخلی بر تصمیمات خرید تأثیر میگذارد. در این مقاله برسی می کنیم که کدام کشورها در حال خرید کدام هواپیما می باشند، تغییرات تازه در سیاست دفاعی را بازدید کرده و برسی می کنیم که چطور سلطه آمریکا بر بازار صادرات جنگندهها با نظرات سیاسی ناموافق در داخل، تعرفهها و جانشینهای در حال ظهور اروپایی و آسیایی به چالش کشیده میبشود.
بزرگترین خریداران جنگندههای آمریکایی
ایالات متحده هم چنان بزرگترین فراهمکننده جتهای جنگنده تاکتیکی در جهان باقی مانده است، با چهار نوع جنگنده که بر بازار فروش به خریداران خارجی غالب می باشند. در خط مقدم این حوزه جنگنده نسل پنجمی F-35 Lightning II قرار دارد که به علت ویژگیهای پنهانکاری و قابلیتهای اتصال شبکهای از دیگر جنگندهها نزدیک است. سپس از آن F-15EX Strike Eagle II با ظرفیت حمل مهمات قابل دقت قرار دارد که برای جایگزینی ایگلهای قدیمی و حمل محمولههای بزرگتر ساخته شده است. جنگنده قدیمی F-16 Fighting Falcon هم چنان بهگفتن پراستفادهترین جنگنده غربی، به علت انعطافپذیری و چندمنظوره بودنش جایگاه خاصی دارد. و F/A-18 Super Hornet با قابلیت عملیات از روی ناوهای هواپیمابر هم چنان به خدمت به شرکای کلیدی آمریکا از حاشیه اقیانوس آرام تا اروپا ادامه میدهد.
حجم صادرات جنگندههای آمریکایی، سلطه آمریکا بر این بازار را قبول میکند. تا اغاز ۲۰۲۵، بیشتر از ۹۰۰ فروند F-35 در خدمت ۱۹ سرزمین متحد آمریکا قرار دارد و خواست خرید بیشتر از ۱,۷۰۰ فروند دیگر از این نوع نیز ثبت شده، که نشانهای از جذابیت جهانی آن است. F-16 Fighting Falcon به ۲۷ سرزمین تحویل داده شده است، با نزدیک به ۲,۰۸۰ فروند فعال در سراسر جهان و بیشتر از ۱۲۰ فروند تازه تحت قرارداد برای صادرات.
اگرچه در ایالات متحده تشکیل میبشود، اما F-15EX تا این مدت خرید قبول شدهای فراتر از خریداران داخلی خود ندارد؛ اگر چه اندونزی در اواخر ۲۰۲۳ پیشنهادی برای خرید ۶ فروند از این نوع امضا اراعه کرده و لهستان بهطور فعال در حال برسی خرید آن است. خانواده F/A-18 ساخت بوئینگ نیز یک چنگنده پرکار چندمنظوره است که قیمت خود را در خدمت ایالات متحده ثابت کرده و دقت مشتریان کلیدی خارجی را جلب کرده است.
این چهار پلتفرم در کنار هم ستون فقرات قوت هوایی متحدان ایالات متحده را راه اندازی خواهند داد. صادرات تسلیحات آمریکا در سال مالی ۲۰۲۴ با رشد ۲۹ درصدی به رکورد ۳۱۸.۷ میلیارد دلار رسید که بخشی از آن ناشی از ۲۳ میلیارد دلار فروش و بستههای نوسازی F-16 به ترکیه و ۱۸.۸ میلیارد دلار قرارداد فروش F-15 به اسرائیل، همراه با خرید بزرگ ۱۳.۳ میلیارد دلاری F-35 توسط کانادا می بود. این رقم های نشاندهنده تقاضای رو به رشد برای جنگندههای آمریکایی در بحبوحه افزایش تنشهای منطقهای است. چه در آسمانهای منطقه هندو-پاسیفیک و چه در تحکیم جناح شرقی ناتو، پرصادراتترین جنگندههای آمریکا هم چنان در دهه اینده شکلدهنده بازدارندگی جهانی کشورهای متحد این مناطق خواهند می بود.
F-35 Lightning II: شراکتها، خواستها و مناسبات در حال تحول
جنگنده F-35 Lightning II ساخت لاکهید مارتین بهگفتن محور مهم استراتژی صادرات قوت هوایی مدرن آمریکا شناخته میبشود. این جت در سه نسخه (A، B و C) تشکیل میبشود که بهترتیب برای عملیات متعارف، برخاست/فرود مختصر یا عمودی (STOVL) و ناونشینی طراحی شدهاند و طیف گستردهای از نیازهای دفاعی را پوشش خواهند داد.
خریداران مهم این جنگنده شامل شرکای ناتو (بریتانیا، ایتالیا، هلند، کانادا، دانمارک، نروژ، فنلاند، یونان، رومانی) بهعلاوه ژاپن، کره جنوبی، استرالیا، سوئیس، سنگاپور و برخی کشورهای دیگر می باشند.
سرزمین
نسخه
خواستها (فروند)
اولین تحویل
توضیحات
ایالات متحده
A / B / C
بیشتر از ۱,۷۶۳ (A)، ۳۵۳ (B)، ۲۷۳ (C)
۲۰۱۱
بزرگترین منفعتبردار (نیروی هوایی، تفنگداران دریایی، نیروی دریایی آمریکا)
بریتانیا
B (STOVL)
۴۸ تحویلشده، مقصد گذاری ۱۳۸
۲۰۱۸
۱۲ فروند F-35A نیز برای تجهیز به بمب B-61-12 خریداری خواهد شد
ایتالیا
A و B
نزدیک به ۹۰
۲۰۱۵ (A)، ۲۰۱۶ (B)
شریک تولیدی؛ مونتاژ نهایی داخلی در کارخانه کامری
استرالیا
A
۷۲ (با گزینه تا ۱۰۰)
۲۰۱۸
جایگزینی F/A-18های قدیمی؛ تشکیل قطعات در داخل
هلند
A
۵۲ (بهعلاوه ۶ فروند دیگر در حال بازدید)
۲۰۱۹
جایگزینی F-16
ژاپن
A و B
۱۰۵ فروند A، ۴۲ فروند B
A: سال ۲۰۱۸؛ B: در حال تحویل
بزرگترین منفعتبردار آسیایی؛ تشکیل داخلی
کانادا
A
۸۸
به گمان زیادً ۲۰۲۶
برنامه با تأخیر ناشی از تحول مواضع سیاسی
فنلاند
A
۶۴
۲۰۲۵–۲۰۳۰
جایگزینی جنگنده HX؛ انتخاب شده بهجای گریپن/رافال
لهستان
A
۳۲
۲۰۲۵–۲۰۳۰
بازدارندگی جناح شرقی ناتو؛ قابلیت همکاری ناتو
نروژ
A
۵۲
تحویل نخستین فروند در ۲۰۱۷، تکمیل تا ۲۰۲۵
اولین کشوری که ضمانت خرید اولیه را تکمیل کرد؛ بهینهسازی برای قطب شمال
دانمارک
A
۳۷ (۲۷ + ۱۰ فروند خواست ۲۰۲۵)
نخستین تحویل ۲۰۲۳
جایگزینی F-16؛ افزایش تأخیر در تحویلها
بلژیک
A
۳۴
نخستین تحویل ۲۰۲۴
جایگزینی F-16 تحت FMS؛ بسته ۵ میلیارد دلاری
آلمان
A
۳۵
۲۰۲۶ تا ۲۰۲۹
نقش اشتراک هستهای؛ خواست شامل گزینه ۱۰ فروند اضافی
یونان
A
۲۰ (گزینه برای ۴۰ فروند دیگر)
نزدیک به ۲۰۲۷–۲۰۲۸
خواست در سال ۲۰۲۴؛ در انتظار قرارداد FMS؛ پر کردن شکاف اف-۱۶/رافال
رومانی
A
۳۲ (تا ۴۸)
اغاز دهه ۲۰۳۰
قرارداد امضا شده نوامبر ۲۰۲۴؛ جایگزینی F-16؛ گرانترین خرید سرانه
سنگاپور
A و B
۸ فروند A + 12 فروند B
A تا ۲۰۳۰، B تا ۲۰۲۶
ناوگان کوچک اولیه؛ برسی قابلیت STOVL برای یک سرزمین جزیرهای
سوئیس
A
۳۶
۲۰۲۷–۲۰۳۰
جایگزینی هورنت و تایگر II؛ انتخاب بهجای تایفون/رافال
جمهوری چک
A
۲۴
۲۰۳۱–۲۰۳۷
امضای خواست رسمی در ژانویه ۲۰۲۴؛ جایگزینی JAS39 Gripen؛ تحویل دیرهنگام
با این حال، تردید بین کشورهای خریدار اف-۳۵ در حال افزایش است. سوئد و اسپانیا خریدها را به سود گزینههای اروپایی به تعویق انداختهاند، در حالی که کانادا و پرتغال در حال بازنگری تعهدات خود برای خرید می باشند. این تغیرات مشخص می کند که اهرم سیاسی تقریباً بهاندازه کارکرد در خرید جنگنده اهمیت یافته است.
خانواده F-15 Eagle: از برتری هوایی تا نیروی پرکار
خانواده F-15 با تکامل در قالب مجموعهای از نسخهها که از جنگندههای فقطً برتری هوایی تا مدلهای دومنظوره ضربتی Eagle و در نهایت نسخه نسل دیجیتال F-15EX ساخت بوئینگ را شامل میبشود، توان بقای خود را اثبات کرده است. این جنگنده که در اواخر دهه ۱۹۶۰ با نام McDonnell Douglas F-15A/B برای سلطه بر جنگندههای دشمن طراحی شد، بهشدت قوت پیشرانه بینظیر، چابکی و کارکرد راداری بیرقیبی را نشان داد.
در حالی که مدلهای نخستین F-15C/D فقط در خدمت نیروی هوایی آمریکا باقی ماندند و صادر نشدند، بوئینگ در دهه ۱۹۸۰ نسخه پایه را به نسخه چندمنظوره F-15E Strike Eagle تبدیل کرد. از آنجا، این پلتفرم نسخههای مشتق صادراتی اختصاصیای را به همراه آورد: F-15I “Ra’am” اسرائیل، F-15J ژاپن، F-15K “Slam Eagle” کره جنوبی، F-15SG سنگاپور، F-15QA قطر و F-15SA عربستان سعودی.
هر نسخه، سامانههای مأموریتی خاص سرزمین خریدار را در خود ادغام میکند؛ از مجموعههای جنگ الکترونیک اسرائیل گرفته تا رایانههای معماری باز قطر، در حالی که ظرفیت بارگذاری خاص و ایمنی موتور دوقلو، ویژگی ثابت ایگل باقی مانده است.
اکنون در خط مقدم این خانواده، F-15EX Eagle II قرار دارد؛ نخستین ایگل تولیدی تازه که از سال ۲۰۰۱ داخل خدمت نیروی هوایی آمریکا شده است. جذابیت F-15EX در مجموعه جنگ الکترونیک با معماری باز، رادار AESA و توانایی حمل سلاحهای هایپرسونیک روی نقاط اتصال گسترشیافته نهفته است. در حالی که نیروهای هوایی غربی بین پنهانکاری و ظرفیت بارگذاری توازن برقرار میکنند، Strike Eagle II میتواند در بین کشورهایی که قادر به گذار کامل به جنگندههای نسل پنجم نیستند، جایگاه اختصاصیای اشکار کند.
نامه خواست و نظر اواخر سال ۲۰۲۳ اندونزی برای خرید شش فروند EX، نخستین صادرات این خانواده را رقم زد؛ برسیهای جاری «Eagle 3» توسط اسرائیل و لهستان نیز نشانهای از افزایش استقبال در بین متحدان ناتو برای این جنگنده است. تعداد بسیاری از نیروهای هوایی اکنون F-35 و F-15EX را بهگفتن داراییهای مکمل میبینند: اولی برای مأموریتهای نفوذی و دومی برای پروازهای با تداوم بالا و حمل بار سنگین. با نیمقرن بلوغ عملیاتی، شبکههای حمایتقوی و نوسازی مستمر، تبار ایگل که اکنون F-15EX پیشتاز مسیر آن است، هم چنان سنگبنای قوت هوایی جهان تا قرن بیستویکم باقی خواهد ماند.
F‑۱۶ Fighting Falcon: داستان یک شراکت جهانی
جنگنده F-16 Fighting Falcon به ستون فقرات نیروی هوایی متحدان آمریکا در سراسر جهان تبدیل شده و بیشتر از ۴,۶۰۰ فروند آن به بیشتر از ۲۵ سرزمین تحویل داده شده است. طراحی انعطافپذیر این جنگنده به مشتریان امکان میدهد فالکون را با نیازهای راهبردی خود سازگار کنند؛ چه برای حملات دوربرد، رهگیری در ارتفاع بالا یا حملات دقیق زمینی. در عین حال، همه آنها از یک شبکه حمایتمشترک منفعت میبرند که هزینهها را افت داده و آمادگی عملیاتی را افزایش میدهد.
علاوه بر نیروی هوایی ایالات متحده، چندین سرزمین دیگر نیز به این جنگنده افسانهای متکی می باشند. در ادامه، برخی از مشتریان خارجی فالکون و نحوه سفارشیسازی ناوگانشان آمده است:
یونان نزدیک به ۱۷۰ فروند F-16C/D را به استاندارد Mid-Life Update (MLU) ارتقاء داده است که شامل کابین دیجیتال، لینک داده Link 16 و سازههای تحکیمشده میبشود.
ترکیه نزدیک به ۲۴۰ فروند فالکون در گونههای Block 50، Block 52+ و مدلهای MLU بومی دارد که با غلافهای مقصدگیری LANTIRN و کیتهای جنگ الکترونیک ساخت داخل تجهیزشدهاند.
امارات متحده عربی ۸۰ فروند Block 60 “Desert Falcon” را در اختیار دارد که تجهیزبه مخازن سوخت جانبی، رادار AN/APG-80 AESA و سامانههای کنترل محیطی بهینهشده برای عملیات بیابانی می باشند.
اسرائیل ناوگان F-16I “Sufa” شامل ۱۰۲ فروند جنگنده دوسرنشینه را در اختیار دارد که قابلیت مطمعن بدنه آمریکایی را با آویونیک اسرائیلی، سامانههای مقصدگیری نصبشده روی کلاهخود و تدبیرها مقابلهای پیشرفته برای مأموریتهای دعوا عمقی و SEAD ترکیب میکند.
کره جنوبی با نزدیک به ۱۴۰ فروند KF-16 که دارای توانمندیهایی شبیه نسخه Block 52 می باشند، اما رایانههای مأموریتی و لینکهای داده ساخت داخل را به کار گرفتهاند.
کشورهایی همانند مصر، پاکستان، یونان، دانمارک، نروژ و دیگران، ناوگان Block 30/32/40/50 خود را بهطور مستمر با آویونیک، رادارهای تازه و سامانههای دفاع شخصی ارتقاء خواهند داد.
رو به آینده، ارتقاء Block 70/72 “Viper” با محوریت رادار AN/APG-83 SABR AESA، معماری باز و رایانههای مأموریتی مدرن، جریان قدرتمندی از صادرات را هدایت خواهد کرد. قراردادها و خواستهای تازه برای این جنگنده از کشورهای بحرین، بلغارستان، اردن، اسلواکی، تایوان، آرژانتین و دیگر کشورهاست.
در همین حال، فالکونهای دستدوم اهدایی از سوی شرکای ناتو در اوکراین به پرواز درمیآیند و کشورهایی همانند رومانی، پرتغال و دیگر کاربران اروپایی، نسخههای قدیمی را تا حد امکان به استاندارد وایپر نزدیک میکنند. علاقه فیلیپین، کلمبیا و برخی نیرویهای هوایی آفریقایی نیز بر ترکیب بدون تاریخ مصرف فالکون از نظر قیمت مناسب، کارکرد و پتانسیل نوسازی آن پافشاری دارد. با این خواستها و برنامههای نوسازی خارجی، داستان جهانی فالکون تا این مدت به آخر نرسیده و بالهای آن سالها هم چنان در آسمانها فرمانروایی خواهند کرد.
F/A‑۱۸ Hornet و Super Hornet: قوت آتش ناونشین در بازارهای صادراتی
خانواده F/A-18 ساخت مکدانل داگلاس/بوئینگ، از مدلهای مهم A/B/C/D Hornet گرفته تا نسخههای بزرگتر E/F Super Hornet و EA-18G Growler، از سال ۱۹۸۳ ستون فقرات هوانوردی ناونشین آمریکا و متحدانش بوده است. در بازه وقتی ۱۹۷۸ تا ۲۰۲۰، بیشتر از ۲,۱۰۰ فروند از خانواده هورنت تشکیل شد که بر عرشه ناوهای هواپیمابر و در نیروهای هوایی جهان خدمت کردهاند.
در سال ۲۰۲۵، نزدیک به ۸۲۰ فروند از این هواپیماها هم چنان در خدمت فعال هشت سرزمین باقی ماندهاند؛ از هورنتهای قدیمی که در انتظار بازنشستگی می باشند گرفته تا سوپر هورنتهایی که تا این مدت از طریق آخرین خطوط تشکیل بوئینگ، با برنامه تحویل تا اواخر ۲۰۲۵، به دست مشتریان میرسند.
در حالی که خط تشکیل F/A-18 در شرکت بوئینگ تا سال ۲۰۲۷ به تحویلهای نهایی خود نزدیک میبشود، چندین سرزمین هم چنان هم نسخههای قدیمی هورنت و هم گونههای جدیدتر سوپر هورنت را به کار میگیرند. استرالیا، کانادا، فنلاند، اسپانیا، مالزی و سوئیس تا این مدت به مدلهای اورجینال F/A-18A/B و C/D متکی می باشند، در حالی که کویت و استرالیا و یقیناً ایالات متحده، نسخههای گسترش یافتهتر F/A-18E/F Super Hornet را نیز در خدمت خط مقدم دارند.
سرزمین
نسخه
کل ناوگان (فروند)
توضیحات
استرالیا
E/F، EA-18G
۳۶
شامل نسخه جنگ الکترونیک Growler
کانادا
A/B/C/D
۱۱۳
تا سال ۲۰۲۵ با F-35 جانشین میبشود
اسپانیا
EF-18
۷۲
ارتقاءیافته با رادارهای AESA
کویت
F/A-18C/D
۲۸
جنگندههای Block II ساخت تازه
مالزی
F/A-18D
۱۸
خریداریشده به طور دست دوم از استرالیا
سوئیس
F/A-18C/D
۲۲
برنامه ارتقاء میانهعمر در حال اجرا
حالت اسپانیا، پیچیدگی تعامل بین آرزوهای خرید و سیاستهای صنعتی را برجسته میکند: مادرید در سال ۲۰۲۵ برنامه خرید F-35B را کنار گذاشت و تصمیم گرفت بودجه را به سمت Eurofighter Typhoon هدایت کند و چشم به راه سامانه آینده FCAS بماند، که این تصمیم علتشد ناو هلیکوپتربر آبی-خاکی Juan Carlos I بدون جانشین VTOL برای AV-8B Harrierهای بازنشسته باقی بماند.
هدایت روندها، چالشها و چشماندازهای آینده
با نگاهی به آینده، صادرات جنگندههای آمریکایی به ظرفیت صنعتی، حمایتآمادگی رزمی و تغییرات در چشمانداز تهدیدها بستگی خواهد داشت. موج برنامههای رقیب همانند FCAS در اروپا، J-35 در چین و Su-57 در روسیه، سختی رقابتی را افزایش میدهد.
صادرکنندگان باید مجوزهای صادرات، تعهدات جبرانی (offset) و ریسکهای امنیت سایبری را مدیریت کنند. در همین حال، خریداران کل هزینه چرخه عمر را میسنجند: خرید جنگندههای نسل پنجم با پنهانکاری پیشرفته در برابر جنگندههای پرکار نسل چهارم با هزینه خرید پایینتر. رشد تازه ۲۹ درصدی در قبول فروش تسلیحات توسط وزارت خارجه آمریکا، هم چنان نشاندهنده تقاضای قوی برای جنگندههای ساخت این سرزمین است، اما بر نیاز به دیپلماسی محتاطانه و تابآوری زنجیره فراهم نیز پافشاری دارد.
کارشناسان پیشبینی میکنند که تا سال ۲۰۳۰، بازار جنگندهها به ارزشی بیشتر از ۶۰ میلیارد دلار در سال برسد و فناوریهایی چون هوش مصنوعی، همراههای بدونسرنشین و هوانوردی رزمی شبکهمحور نیازها را دگرگون کنند. با این حال، اکنون، F-35، F-15EX، F-16 و F/A-18 هم چنان ستون فقرات توان هوایی کشورهای همسو با غرب باقی مانده و ضمانت میکنند که طراحی و حمایتصنعت هوانوردی ایالات متحده دههها آسمانهای اروپا تا هند-پاسیفیک را در کنترل خود داشته باشد.
اولین گوشی سهتکه سامسونگ، که انتظار میرود در اواخر این ماه میلادی رونمایی بشود، برخلاف تصورات اولیه اراعه محدود نخواهد داشت و انگارً قرار است در بازارهای جهانی نیز در دسترس قرار گیرد. اراعه جهانی نشاندهنده مطمعن بالای سامسونگ به این محصول موردانتظار است.
تا پیشازاین گمانهزنیها حاکی از آن می بود که اولین گوشی سهتکه سامسونگ، که فعلاً با نام گلکسی زد TriFold شناخته میبشود، فقط در بازارهای محدودی همانند چین و کره جنوبی اراعه خواهد شد. اما اکنون گزارش تازه SamMobile ادعا میکند که سامسونگ برنامههای زیاد گستردهتری برای اراعه این محصول دارد.
بر پایه این گزارش، این دستگاه در امارات متحده عربی اراعه میبشود و گمان اراعه آن در کشورهای دیگر، از جمله ایالات متحده آمریکا، نیز وجود دارد. این استراتژی اراعه گسترده، مشخص می کند که سامسونگ این محصول را یک آزمایش محدود نمیداند و این گوشی را به گفتن یک دستگاه کاملاً آماده برای رقابت در بازار جهانی اراعه میکند.
اراعه جهانی گلکسی زد TriFold
بر پایه شایعه ها و پتنتهای ثبتشده، این دستگاه نسبت به دیگر تلفنهای تاشو مشخصات زیاد بهتری خواهد داشت. انتظار میرود گلکسی زد TriFold به یک نمایشگر ۱۰ اینچی OLED تجهیزباشد که به سه تکه تا میبشود و در حالت باز تواناییای نزدیک به یک تبلت اراعه میدهد. برای فراهم انرژی این نمایشگر بزرگ، به گمان زیادً از یک سیستم باتری سهگانه منفعت گیری خواهد شد.
در قسمت دوربین نیز به نظر میرسد سامسونگ سنگ همه خواهد گذاشت. شایعه ها به یک سیستم دوربین سهگانه اشاره دارند که شامل یک سنسور مهم ۲۰۰ مگاپیکسلی، یک دوربین اولتراواید و یک لنز تلهفوتو است. این ترکیب، قابلیت زوم دیجیتال تا ۱۰۰ برابر، شبیه تلفنهای سری گلکسی اس اولترا، را برای این دستگاه فراهم میکند.
قلب تپنده این گوشی، نسخه سفارشی و قدرتمندترین تراشه کوالکام، یعنی اسنپدراگون ۸ الیت برای گلکسی، خواهد می بود که با حداکثر ۱۶ گیگابایت رم و حداقل ۲۵۶ گیگابایت حافظه داخلی همراهی میبشود. یک نمایشگر بیرونی ۶.۵ اینچی نیز برای منفعت گیری در حالت بسته در نظر گرفته شده است.
این دستگاه به گمان زیاد از شارژ بیسیم و شارژ بیسیم معکوس نیز حمایتخواهد کرد. در قسمت نرمافزار، انتظار میرود گلکسی زد TriFold با One UI 8 مبتنی بر اندروید ۱۶ اراعه بشود و همانند دیگر پرچمداران سامسونگ، حداقل ۷ بهروزرسانی مهم سیستمعامل اندروید را دریافت کند.
بالاخره مطرح حذف ۴ صفر از پول ملی ایران در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و به گمان زیادً در طی ۵ سال آینده ناظر اسکانسهای جدیدی در سرزمین خواهیم می بود. حذف صفر از پول سیاستی است که برخی کشورها به علت تورم بالا و افت شدید قیمت پول ملی در نهایت به آن متوسل خواهد شد. در طول تاریخ، تعداد بسیاری از کشورها با تورم شدید روبه رو بودهاند که طبق معمولً علتسقوط قیمت پول ملی آن کشورها شده است. در برخی موارد، تعداد صفرها بهقدری زیاد میشد که حتی روی اسکناسها جای کافی برای درج آنها وجود نداشت.
اینجاست که بازارزشگذاری (Redenomination) به پشتیبانی کشورها میآید، چیزی که با گفتن حذف صفر در بین عامه مردم شناخته میبشود. بازارزشگذاری به معنی تحول قیمت اسمی اسکناسها و سکهها است. این ترفند یکی از معدود راه حلهای تنظیم چرخه پولی به شمار میآید تا مردم ناچار نباشند در معامله های روزانه با میلیونها و میلیاردها ارتباط داشته باشند.
برخی کشورها نیز برای پذیرفتن یک پول تازه همانند یورو از تکنیک بازارزشگذاری منفعت گیری کردند. اما در زیاد تر اوقات، این عمل نتیجهی یک بحران اقتصادی داخلی یا جهانی بوده است. در اینجا به با اهمیت ترین بازارزشگذاریها در طول تاریخ میپردازیم که با مقصد حذف چندین صفر از اسکناسها انجام شدند.
برای دیدن اسکناس تازه روی عکس ضربه بزنید
۱ – مجارستان، ۱۹۴۶
واحد پول قدیم: پِنگو (Hungarian pengő)
واحد پول تازه: فورینت (Hungarian forint)
نرخ تبدیل: ۴×۱۰²⁹ : ۱
بزرگترین بازارزشگذاری تاریخ در سال ۱۹۴۶ در مجارستان رقم خورد، وقتی که پِنگو به فورینت تحول یافت؛ با نرخ حیرتانگیز ۴۰۰ اُکتـیلیون به ۱. بزرگترین اسکناس چاپشده سرزمین در آن زمان، ارزشی برابر با ۲۰ اُکتـیلیون (۲×۱۰²⁷) پِنگو داشت، اما نرخ مبادلهاش تنها ۰٫۰۴۳۵ دلار می بود. این شدیدترین مورد ابرتورم در تاریخ تا بحال به شمار میآید.
اما این نخستین بازارزشگذاری پول ملی در مجارستان نبوده است. بعد از جنگ جهانی اول، واحد پول مجارستان به نام کرونا، دچار تورم شدید شد. دولت با پشتیبانی وام از جامعه ملل آن را با نرخ ۱۲٬۵۰۰ به ۱ ، با پِنگو جانشین کرد. واحد پول تازه مجارستان به استاندارد طلا متصل شد و مدتی از پایدارترین ارزهای منطقه می بود.
با این حال، هزینههای بالای جنگ جهانی دوم و رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰ قیمت این واحد پولی را نیز به شدت افت داد. ذخایر ارزی مجارستان تقریباً ته کشیده می بود و بعد از آخر جنگ، تورم از کنترل خارج شد. قیمت پِنگو هر روز نزدیک به ۴۰۰ درصد افت مییافت و قیمتها روزانه ۵ برابر افزایش اشکار میکردند.
برای سادهتر کردن محاسبات، اسکناسهای جدیدی چون میلیون پِنگو (milpengő) و تریلیون پِنگو (b.-pengő) انتشار شدند. اما تا مه ۱۹۴۶، حتی نرخ اسکناس ۱۰۰ تریلیون پنگو (۱۰۰ کوینتیلیون یا ۱۰²⁰) نیز چاپ شد که ارزشش تنها ۰٫۰۲۴ دلار می بود.
در همان سال، واحد پولی جدیدی به نام اَدوپِنگو (adopengő یا پنگو مالیاتی) انتشار شد. در ابتدا، این واحد پولی فقط یک واحد حسابداری برای دولت و بانکهای بزرگ می بود، اما به علت ارامش نسبی، به پول رسمی سرزمین تبدیل شد و با نرخ ۱ : ۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ جانشین پنگو گردید.
با ادامهی ابرتورم، دولت مجارستان در اوت ۱۹۴۶ تصمیم گرفت ارز جدیدی را معارفه کند: فورینت. امروز، فورینت مجارستان هم چنان واحد پول ملی این سرزمین است و نسبتاً ارزی باثبات به حساب می اید.
برای دیدن اسکناس تازه روی عکس ضربه بزنید
۲ – زیمبابوه، ۲۰۰۹
واحد پول قدیم: سومین دلار زیمبابوه (3rd Zimbabwe dollar)
واحد پول تازه: چهارمین دلار زیمبابوه (4th Zimbabwe dollar)
نرخ تبدیل: ۱×۱۰¹² : ۱
زیمبابوه میتواند رتبهی دوم و سوم این فهرست را به خود تعلق دهد؛ چرا که بین سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۹ سه بار بازارزشگذاری بزرگ واحد پولی در این سرزمین رقم خورد و چهار نسخه متفاوت از دلار زیمبابوه انتشار شد. به علت ابرتورم شدید، در سال ۲۰۰۹، یک چهارمین دلار زیمبابوه معادل ۱۰ سپتیلیون (۱×۱۰²⁵) اولین دلار زیمبابوه می بود.
دلار زیمبابوه اولین بار بعد از استقلال سرزمین در سال ۱۹۸۰ معارفه شد. آن زمان، هر ۱ دلار زیمبابوه برابر ۱٫۴۷ دلار آمریکا در بازار رسمی قیمت داشت. اما این واحد پول بهشدت سقوط کرد.
تا سال ۲۰۰۶، ابرتورم به ۱۷۳۰ درصد رسید. در ابتدا دولت تصمیم داشت یک پول کاملاً تازه معارفه کند، اما بدون ارامش اقتصاد کلان، این عمل بیمنفعت می بود. به این علت، اولین دلار زیمبابوه با نرخ ۱۰۰۰ به ۱ با دومین دلار جانشین شد.
در اغاز، نرخ رسمی دومین دلار، ۲۵۰ به ۱ دلار آمریکا می بود. اما وقتی که تورم از ۱۰۰۰ درصد گذشت، در سال ۲۰۰۷ این نرخ به ۳۰٬۰۰۰ دلار زیمبابوه برای ۱ دلار رسید.
در سال ۲۰۰۸، مجدد بازارزشگذاری دلار زیمبابوه اجرایی شد: ۱۰ میلیارد دلار دوم زیمبابوه معادل ۱ دلار سوم زیمبابوه (سومین دلار). در آن زمان، قیمت دلار دوم زیمبابوه به نزدیک به ۶۸۸ میلیارد برای ۱ دلار آمریکا سقوط کرده می بود.
در نوامبر ۲۰۰۸، ابرتورم زیمبابوه به نرخ ماهانه ۷۹٫۶ میلیارد درصد رسید. به این علت، در ۲۰۰۹، سومین بازارزشگذاری دلار زیمبابوه، ۱۲ صفر را از اسکناسها حذف کرد. نرخ تبدیل برابر می بود با ۱٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ دلار زیمیابوه(سومین دلار) = ۱ چهارمین دلار زیمبابوه.
در آوریل ۲۰۰۹، دولت این سرزمین دلار زیمبابوه را رسماً حذف و منفعت گیری از ارزهای خارجی همانند رَند آفریقای جنوبی، دلار آمریکا، یورو، یوآن چین و دیگر ارزها را قانونی خبرداد.
در سال ۲۰۱۹، زیمبابوه مجدد به پول ملی خود برگشت. همان سال تورم به ۱۷۵ درصد رسید و در ۲۰۲۰ به علت خشکسالی و کرونا این عدد به ۶۷۶ درصد افزایش یافت.
برای دیدن اسکناس تازه روی عکس ضربه بزنید
۳ – یونان، ۱۹۴۴
واحد پول قدیم: اولین دراخمای یونان (1st Greek drachma)
واحد پول تازه: دومین دراخما (2nd Greek drachma)
نرخ تبدیل: ۵۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ : ۱
یک بازارزشگذاری بزرگ دیگر در یونان در سال ۱۹۴۴ رقم خورد، درست بعد از آزادسازی سرزمین از اشغال نیروهای محور. به علت ابرتورم، دراخما با نرخ ۵۰ میلیارد به ۱ بازارزشگذاری شد.
افزایش شدید قیمتها در یونان از آوریل ۱۹۴۱ اغاز شد، وقتی که نیروهای آلمان به یونان دعوا کردند. در طول اشغال، زیاد تر محصولات کشاورزی، معدنی و صنعتی برای حمایتاز نیروهای محور و فراهم تدارکات نیروهای آلمانی در آفریقا منفعت گیری میشد. در نتیجه، کالاها با قیمتهای زیاد پایین فروخته شده و قیمت صادرات بهشدت کم شدن کرد. علاوه بر این، غارت خزانه یونان و محاصرههای دریایی اوضاع را وخیمتر کرد.
با افزایش قیمتها، نیروهای اشغالگر به مقدار بیشتری دراخما نیاز داشتند. در سال ۱۹۴۴، یونان با بیشترین نرخ تورم یعنی ۳×۱۰¹⁰ درصد مواجه گردید و اسکناسهای ۱۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ دراخمایی انتشار شدند.
بلافاصله بعد از خروج نیروهای محور، تورم در یونان افت یافت. دراخمای قدیمی با نرخ ۵۰٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ به ۱ با واحد پول تازه جانشین شد. با این حال، سرزمین هم چنان از تورم رنج میبرد و چندین سال طول کشید تا نرخ تورم به زیر ۵۰ درصد برسد.
در مه ۱۹۵۴، مجدد بازارزشگذاری پول ملی در یونان انجام شد، این بار با نرخ ۱۰۰۰ به ۱. در سال ۲۰۰۱، دراخما با نرخ ۳۴۰.۷۵ به ۱ با یورو جانشین شد.
برای دیدن اسکناس تازه روی عکس ضربه بزنید
۴ – آلمان (جمهوری وایمار)، ۱۹۲۳
واحد پول قدیم: پاپیرمارک (Papiermark)
واحد پول تازه: رنتنمارک (Rentenmark)
نرخ تبدیل: ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ : ۱
یکی از با اهمیت ترین بازارزشگذاریها بعد از جنگ جهانی اول در آلمان رقم خورد. پیش از ۱۹۱۴، واحد پول ملی این سرزمین گلد مارک (Goldmark) نام داشت که به استاندارد طلا متصل می بود. اما با اغاز جنگ، فلزات گرانبهایی برای حمایتپول باقی نماند. گلد مارک قیمت خود را از دست داد و نام جدیدی گرفت: پاپیرمارک، که پشتوانهاش زمینهای کشاورزی و صنعتی می بود.
سپس از جنگ جهانی اول، مطابق معاهده ورسای، آلمان باید غرامت پرداخت میکرد. چون این سرزمین ذخایر طلا و ارزی نداشت، دولت بیوقفه اسکناس تازه چاپ میکرد تا بدهیها را بپردازد؛ همین علتفروپاشی قیمت پاپیرمارک شد.
تورم آلمان در سال ۱۹۲۳ به اوج خود رسید: ۲۹٬۵۰۰ درصد. در آن زمان، بزرگترین اسکناس چاپشده ۱۰۰ تریلیون مارک می بود که تنها ۲۴ دلار قیمت داشت.
در نوامبر ۱۹۲۳، پاپیرمارک بیقیمت با نرخ ۱ تریلیون (۱۰¹²) به ۱ با رنتنمارک جانشین شد. هرچند یک سال سپس، این واحد نیز با نرخ برابر با رایشمارک (Reichsmark) جانشین گردید، اما همین تحول موقت علتثبات نسبی و برگشت سرزمین به واحد پولی با پشتوانه طلا شد.
برای دیدن اسکناس تازه روی عکس ضربه بزنید
۵ – یوگسلاوی، ۱۹۹۴
واحد پول قدیم: دینار ۱۹۹۳
واحد پول تازه: دینار ۱۹۹۴
نرخ تبدیل: ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ : ۱
یوگسلاوی نیز میتواند چندین بار در این فهرست ظاهر بشود، چون بین سالهای ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۴ سومین دوره طویلترین ابرتورم تاریخ جهان را توانایی کرد و دستکم چهار بار بازارزشگذاری بزرگی روی پول ملی خود انجام داد.
در سال ۱۹۹۰، اصلاحات پولی در یوگسلاوی اجرا شد: ۱۰٬۰۰۰ دینار قدیم = ۱ دینار تازه قابل تبدیل. همان زمان چهار جمهوری از فدراسیون جدا شده و واحد پولی خود را انتشار کردند.
در ۱۹۹۲، دینار اصلاحشده با نرخ ۱ به ۱۰ جانشین دینار قابل تبدیل شد. در همین دوره، ابرتورم شدت گرفت و تا ۱۹۹۳ به ۱ میلیون درصد رسید. یکی از دلایل مهم آن جنگ بوسنی می بود که تحریم سازمان ملل را به جستوجو داشت و اقتصادی را که پیشتر با جنگ تضعیف شده می بود، فلج کرد.
در ۱۹۹۳، دولت یوگسلاوی واحد پول جدیدی معارفه کرد: ۱ دینار تازه = ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ دینار قدیم. اما این پول تنها سه ماه دوام آورد.
در ۱۹۹۴، واحد پول یوگسلاوی مجدد بازارزشگذاری شد: ۱ دینار تازه = ۱٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ دینار قدیم. این واحد پول مختصرترین عمر را داشت؛ کمتر از یک ماه سپس، دولت نُوی دینار (Novi dinar) را معارفه کرد که با نرخ ۱۳ میلیون به ۱ جانشین واحد پول قبلی شد. این بار، واحد پول یوگسلاوی به مارک آلمان (Deutsche Mark) متصل شد.
در نهایت، ۱ نُوی دینار مساوی با نزدیک به ۲.۴×۱۰³⁰ دینار قبل از جنگ می بود.
برای دیدن اسکناس تازه روی عکس ضربه بزنید
۶ – جمهوری چین، ۱۹۴۹
واحد پول قدیم: یوآن طلایی (gold yuan)
واحد پول تازه: یوآن نقرهای (silver yuan)
نرخ تبدیل: ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ : ۱
در سالهای ۱۹۴۹-۱۹۴۸، جمهوری چین به علت جنگ چین و ژاپن و جنگ داخلی با ابرتورم شدید مواجه می بود. یوآن قدیمی بهشدت بیقیمت شد، چون برای پوشش هزینههای سنگین نظامی، اسکناس به مقدار زیاد بسیاری چاپ میشدند.
در ۱۹۴۸، یوآن طلایی (golden round) معارفه شد تا با نرخ ۳٬۰۰۰٬۰۰۰ به ۱ جانشین یوآن قدیمی بشود. دولت مردم را ناچار کرد طلا، نقره و ارز خارجی خود را با این واحد تازه مبادله کنند. زیان طبقه متوسط چنان بالا می بود که دولت قسمت عمدهای از حمایتاجتماعی خود در جنگ داخلی را از دست داد.
یوآن طلایی به علت چاپ بیرویه و نبوده است کنترل کافی، بهشدت در برابر ابرتورم صدمهپذیر شد. با وجود تلاش دولت برای کنترل کردن قیمتها و جلوگیری از احتکار، تورم سالانه از ۱٫۱ میلیون درصد هم گذشت.
در روزهای پایانی جنگ داخلی، دولت جمهوری، یوآن نقرهای را معارفه کرد که قرار می بود با نرخ ۱ به ۵۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ جانشین یوآن طلایی بشود. اما این پول فقط در برخی مناطق سرزمین به گردش درآمد و چند ماه سپس با تغییرات سیاسی کنار گذاشته شد.
در میانهی ۱۹۴۹، دولت تازه، رنمینبی (RMB) به معنی «پول خلق» را به گفتن واحد پول ملی معارفه کرد. بعد از توقف ابرتورم، در سال ۱۹۵۵ هر ۱۰٬۰۰۰ یوآن قدیم با ۱ یوآن تازه مبادله شد. امروز رنمینبی یکی از با اهمیت ترین ارزهای ذخیره جهانی است.
برای دیدن اسکناس تازه روی عکس ضربه بزنید
۷ – نیکاراگوئه، ۱۹۹۱
واحد پول قدیم: دومین کوردوبا (2nd Nicaraguan córdoba)
واحد پول تازه: سومین کوردوبا اورو (3rd córdoba oro)
نرخ تبدیل: ۵,۰۰۰,۰۰۰ : ۱
کوردوبا در سال ۱۹۱۲ در نیکاراگوئه معارفه شد تا جانشین پزو بشود. در ابتدا، به علت صنعتیسازی و رشد نسبی اقتصادی، قیمت این ارز تقریباً با دلار آمریکا برابر می بود.
اما از دهه ۱۹۶۰ اوضاع اقتصادی نیکاراگوئه رو به وخامت گذاشت. در سال ۱۹۷۲، زلزلهای بزرگ زیاد تر زیرساختهای صنعتی سرزمین را نابود کرد. کسری بودجه، وامهای خارجی و تورم بهشدت رشد کردند چون پول بسیاری صرف بازسازی خرابیها گردید. در ۱۹۷۷، سرزمین داخل جنگ داخلی شد که فرار اندوختهگذاریهای خارجی را در پی داشت. هرچند در ۱۹۷۹ جنگ به آخر رسید، هزینه انقلاب زیاد سنگین می بود.
دولت برای جبران شکاف بین درآمدهای رو به افت و هزینههای در حال افزایش، به چاپ پول روی آورد. این عمل تورم را به شدت بالا برد، بهطوری که در سال ۱۹۸۷ نرخ تورم سالانه بیشتر از ۱۳٬۱۰۹ درصد می بود.
در سال ۱۹۸۹، دولت نیکاراگوئه یک برنامه ریاضت اقتصادی اجرا کرد که شامل کنترل شدید قیمتها و بازارزشگذاری پول می بود. دومین کوردوبا با نرخ ۱ به ۱٬۰۰۰ معارفه شد. تورم تا ۲۴۰ درصد در سال افت یافت. اما همان سال، طوفان خوآن صدمه گستردهای به سرزمین داخل کرد و همه تدبیرها ضدتورمی را بیتاثییر ساخت.
در ۱۹۹۰، دولت تازه اصلاحات سختگیرانهای برای تحکیم صادرات محصولات کشاورزی و فعالسازی مجدد قسمت خصوصی اغاز کرد. یکی از این عمل های نیز بازارزشگذاری پول ملی در سال ۱۹۹۱ می بود. آن سال سومین کوردوبا اورو با نرخ ۱ به ۵٬۰۰۰٬۰۰۰ نسبت به دومین کوردوبا، معارفه شد.
برای دیدن اسکناس تازه روی عکس ضربه بزنید
۸ – جمهوری زئیر (کنگو)، ۱۹۹۳
واحد پول قدیم: اولین زئیر (1st zaïre)
واحد پول تازه: زئیر نو (nouveau zaïre)
نرخ تبدیل: ۳,۰۰۰,۰۰۰ : ۱
واحد پول زئیر در سال ۱۹۶۰، همزمان با استقلال سرزمین معارفه شد. این پول با نرخ ۱ زئیر در روبه رو ۱٬۰۰۰ فرانک جانشین فرانک کنگو شد. در سال ۱۹۶۷، نرخ برابری رسمی ۲ زئیر = ۱ دلار آمریکا می بود. اما چون این نرخ بیشتر از حد بالا نگه داشته شده می بود، سقوط شدید قیمت اغاز شد.
افتنیروی انسانی متخصص، سرزمین را به سمت تورم کشاند. افتمداوم ارز خارجی با نرخ رسمی، بازار سیاه را تحکیم کرد. دسترسی به ارز محدود خارجی عمدتاً در اختیار نخبگان سیاسی سرزمین قرار گرفت. در کنار این، مجموعهای از جنگهای داخلی موسوم به «بحران کنگو» شرایط را بدتر کرد. در سال ۱۹۶۵ دولت تازه توانست ارامش نسبی سیاسی تشکیل کند، اما اوضاع اقتصادی هم چنان به علت زیرساخت ضعیف، چارچوب حقوقی نامطمئن و فساد، رو به زوال می بود.
در سال ۱۹۹۱، برای نزدیککردن نرخ رسمی به نرخ بازار سیاه، قیمت پول ملی زئیر به ۱۵٬۳۰۰ برای هر ۱ دلار افت یافت. تا سال ۱۹۹۲، این نرخ به ۱٬۹۹۰٬۰۰۰ زئیر برای هر دلار رسید.
در ۱۹۹۳، دولت تلاش کرد با معارفه واحد پولی جدیدی به نام زئیر نو (Nouveau zaïre) تورم را مهار کند. نرخ تبدیل ۳ میلیون زئیر قدیم در روبه رو ۱ زئیر نو می بود. اما این پول تازه هم دچار تورم سنگین شد.
چون کوششها برای مهار تورم بیتاثییر می بود، در سال ۱۹۹۷ سرزمین مجدد فرانک کنگو را با نرخ ۱ فرانک در ازای ۱۰۰٬۰۰۰ زئیر نو به گفتن واحد پول رسمی بازگرداند.
برای دیدن اسکناس تازه روی عکس ضربه بزنید
۹ – بولیوی، ۱۹۸۷
واحد پول قدیم: پزو بولیویانو (peso boliviano)
واحد پول تازه: بولیویانو (boliviano)
نرخ تبدیل: ۱,۰۰۰,۰۰۰ : ۱
بازارزشگذاری بزرگ واحد پول در بولیوی در سال ۱۹۸۷ رقم خورد، وقتی که پزو بولیویانو با نرخ ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ به ۱ جانشین شد و واحد تازه بولیویانو معارفه گردید. قیمت این پول تازه معادل ۱ دلار آمریکا تعیین شد.
بولیویانو از سال ۱۸۶۴ واحد پول ملی بولیوی می بود. اما در ۱۹۶۳، به علت رشد تورم، با نرخ ۱٬۰۰۰ به ۱ با پزو بولیویانو جانشین شد. نرخ رسمی آن زمان ۱۱٫۸۷۵ پزو در روبه رو ۱ دلار می بود. با این حال، تا سال ۱۹۸۵، یک دلار آمریکا در بازار سیاه برابر با نزدیک به یک میلیون پزو بولیویانو قیمت داشت؛ یعنی افت قیمت پول به مقدار ۹۵ درصد.
در سال ۱۹۸۲، چون زمان کافی برای چاپ اسکناسهای معمولی وجود نداشت، بانک مرکزی «چکهای مدیریتی» (cheques de gerencia) را از ۵٬۰۰۰ تا ۱۰ میلیون پزو بولیویانو چاپ کرد. تا سال ۱۹۸۶ این چکها تقریباً جانشین اسکناسهای عادی در گردش شدند. تورم در سال ۱۹۸۵ به اوج خود رسید: نرخ سالانه بیشتر از ۲۰٬۰۰۰ درصد. در این زمان قیمتها تقریباً یک میلیون برابر شدند.
در سال ۱۹۸۷، دولت اصلاحات مالی و پولی گستردهای اجرا کرد که شامل معارفه بولیویانوی تازه با نرخ ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ به ۱ می بود. در آن زمان، قیمت ۱ دلار آمریکا نزدیک به ۱٫۸ تا ۱٫۹ میلیون پزو برآورد میشد. در اغاز دهه ۹۰، عمل های دولت بولیوی علتشد تورم افت یابد و در سطح قابلکنترلی باقی بماند.
برای دیدن اسکناس تازه روی عکس ضربه بزنید
۱۰ – پرو، ۱۹۹۱
واحد پول قدیم: اینتی پرویی (Peruvian inti)
واحد پول تازه: نوئو سول پرویی (Peruvian nuevo sol)
نرخ تبدیل: ۱,۰۰۰,۰۰۰ : ۱
از سال ۱۸۶۳، سول واحد پول ملی پرو می بود. اما تورم مزمن ناشی از حالت نابسامان اقتصادی علتشد که دولت در سال ۱۹۸۵ آن را با با نرخ ۱٬۰۰۰ سول در برابر ۱ اینتی با این واحد پولی تازه جانشین کند، . در آن زمان، ۱ دلار آمریکا بیشتر از ۳٬۲۱۰٬۰۰۰٬۰۰۰ سول قیمت داشت.
این تحول نهتنها تورم را کنترل نکرد، بلکه آن را به ابرتورم کشاند که تا اغاز دهه ۹۰ میلادی شدت گرفت. پیش از بازارزشگذاری دوم در ۱۹۹۱، اسکناسهای اینتی میلیون بهطور معمول برای سهولت محاسبات منفعت گیری میشد.
در سال ۱۹۹۱، واحد پول تازه نوئو سول (سول تازه) با نرخ ۱ سول تازه در برابر ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ اینتی (یا ۱٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ سول قدیم) معارفه شد. این عمل ارامش اقتصادی پرو را در پی داشت.
در سال ۲۰۱۵، دولت واژه نوئو را از واحد پول سرزمین حذف کرد و واحد پول فقط به سول تحول نام داد.
از زمان معارفه سول تازه تا بحال، نرخ تورم این سرزمین بهطور میانگین ۱٫۵ درصد باقی مانده است که یکی از پایینترین نرخ تورمها در کل آمریکای جنوبی و لاتین محسوب میبشود.
برای دیدن اسکناس تازه روی عکس ضربه بزنید
۱۱– آنگولا، ۱۹۹۹
واحد پول قدیم: کوانزای تعدیلشده (kwanza reajustado)
واحد پول تازه: دومین کوانزا (2nd kwanza)
نرخ تبدیل: ۱,۰۰۰,۰۰۰ : ۱
یک مورد مهم دیگر از بازارزشگذاری واحد پولی ملی در سال ۱۹۹۹ در آنگولا اتفاق افتاد، وقتی که کوانزای تعدیلشده با با نرخ ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ به ۱ با دومین کوانزا جانشین شد.
بین دهههای ۱۹۲۰ تا ۱۹۶۰، آنگولا رشد اقتصادی چشمگیری را توانایی کرد، عمدتاً به علت استخراج منبع های طبیعی زیاد، بهاختصاصی نفت در این سرزمین می بود. اما از ۱۹۷۴ و بعد از کودتای نظامی در لیسبون، اوضاع تحول کرد. آنگولا در ۱۹۷۷ استقلال خود را از پرتغال به دست آورد و پرتغالیها سرزمین را ترک کردند. همان سال، کوانزا جانشین اسکودو شد. از آن زمان تا بحال، چهار نسخه متفاوت از کوانزا در آنگولا در گردش بوده است.
استقلال سرزمین، بحران به همراه داشت، چون مردم آنگولا توانایی و دانش ملزوم برای اداره سرزمین و نگهداشت زیرساختها را نداشتند. جنگهای داخلی خونین بین سالهای ۱۹۷۵ تا ۲۰۰۲ نیز تورم را در این سرزمین تشدید کرد. در دهه ۹۰، پول آنگولا چندین بار به بیقیمتترین ارز جهان تبدیل شد.
در ۱۹۹۰، دولت نُوو کوانزا (novo kwanza) را معارفه کرد که جانشین واحد پول قبلی شد. اما مردم فقط میتوانستند ۵ درصد از اسکناسهای قدیمی را مبادله کنند و بقیه باید به اوراق دولتی تبدیل میشد.
نُوو کوانزا تا ۱۹۹۵ دوام آورد، وقتی که با نرخ ۱٬۰۰۰ به ۱ با کوانزای تعدیلشده (kwanza reajustado) جانشین شد. اما تورم ادامه یافت و کوچکترین اسکناس در آن زمان ۱٬۰۰۰ کوانزای تعدیلشده می بود.
در سال ۱۹۹۹، وقتی که نرخ برابری کوانزای تعدیلشده به ۵٬۴۰۰٬۰۰۰ در برابر ۱ دلار آمریکا رسید، دولت آنگولا آن را با کوانزای تازه با نرخ ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ به ۱ جانشین کرد. هرچند در ابتدای کار این پول نیز دچار تورم بالا شد، اما امروزه واحد پول نسبتاً باثباتی به حساب می اید.
برای دیدن اسکناس تازه روی عکس ضربه بزنید
۱۲– ترکیه، ۲۰۰۵
واحد پول قدیم: لیر ترکیه (Turkish lira)
واحد پول تازه: لیر تازه ترکیه (Turkish new lira)
نرخ تبدیل: ۱,۰۰۰,۰۰۰ : ۱
از سال ۱۹۴۶، لیر ترکیه به دلار آمریکا متصل می بود، با نرخ ۲٫۸ لیر در برابر ۱ دلار. اما در ۱۹۷۰ سقوط قیمت پول ملی ترکیه اغاز گردید. تورم مزمن بالا بین سالهای ۱۹۷۰ تا ۲۰۰۵ تبدیل افت شدید قیمت پول ملی این سرزمین شد.
در سال ۱۹۹۰، هر دلار آمریکا برابر با ۲٬۵۰۰ لیر می بود و تا سال ۲۰۰۵، این نرخ برابری به ۱٬۳۵۰٬۰۰۰ لیر برای ۱ دلار رسید.
بیشترین نرخ تورم سالانه در ترکیه نزدیک به ۳۸ درصد می بود، که علتشد لیر در سالهای ۱۹۹۶-۱۹۹۵ و مجدد در دورهی ۲۰۰۴-۱۹۹۹ به بیقیمتترین واحد پول ملی جهان تبدیل بشود.
در نهایت، در سال ۲۰۰۵، بازارزشگذاری لیر انجام شد: ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ لیر قدیم در برابر ۱ لیر تازه. در سال ۲۰۰۹، واژهی تازه از نام پول ملی ترکیه حذف گردید.
در سال ۲۰۱۷ مجدد نرخ تورم در ترکیه افزایش یافت. افت قیمت لیر، رشد هزینههای استقراض، بدهیهای خارجی قسمت خصوصی، و تصمیم اردوغان برای جلوگیری از افزایش نرخ منفعت توسط بانک مرکزی، همه انها به بحران ارزی و بدهی ترکیه منجر شدند. برخی تحلیلگران هم تنشهای ژئوپلیتیکی با آمریکا و تعرفههای تحمیلی بر محصولاتی همانند فولاد و آلومینیوم ترکیه را یکی از دلایل این تورم دانستهاند.
برای دیدن اسکناس تازه روی عکس ضربه بزنید
۱۳ – گرجستان، ۱۹۹۶
واحد پول قدیم: کوپونی (kuponi)
واحد پول تازه: لاری گرجستان (Georgian lari)
نرخ تبدیل: ۱,۰۰۰,۰۰۰ : ۱
گرجستان در سال ۱۹۹۱ مسیر خود به سمت اقتصاد بازار آزاد را اغاز کرد. دو سال سپس، دولت این سرزمین، روبل روسیه (واحد پول آن زمان) را با کوپونی (کوپن) جانشین کرد.
اما همانند تعداد بسیاری از کشورهای پساشوروی، اقتصاد گرجستان دچار فروپاشی شد، چون بازسازی کامل سیستم به منبع های و زمان بسیاری نیاز داشت. کسری بودجه بهطور مداوم رشد میکرد و جنگهای داخلی در اوستیای جنوبی و آبخازیا اوضاع را بدتر کرد. پول تازه هم دچار ابرتورم شدید شد.
دلنشین است که اسکناسهای کوپونی دارای رقم های نامعمولی همانند ۳٬۰۰۰، ۳۰٬۰۰۰ و ۱۵۰٬۰۰۰ کوپن بودند.
در سال ۱۹۹۵، بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول به گرجستان وام اعطا کردند تا حالت اقتصادی این سرزمین تثبیت بشود. یک سال سپس، در ۱۹۹۶، لاری گرجستان معارفه شد و با نرخ ۱ لاری در برابر ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ کوپونی با واحد پول قبلی جانشین گردید.
از آن زمان، لاری بهگفتن یکی از باثباتترین ارزهای پساشوروی شناخته میشد، تا این که در سال ۲۰۱۹ مجدد با کم شدن قیمت مواجه گردید.
چند نمونه دیگر از بازارزشگذاری (حذف صفر از پول ملی)
در این کشورها نیز صفرهای بسیاری از اسکناسها حذف شد (حداقل ۴ صفر):
سرزمین
سال
واحد پول قدیم
واحد پول تازه
نرخ تبدیل
اوکراین
۱۹۹۶
کاربووانتس (Karbovanets)
گریونا (Hryvnia)
۱۰۰,۰۰۰∶۱
ونزوئلا
۲۰۱۸
بولیوار فوئرته (Bolívar Fuerte)
بولیوار سوبرانو (Bolívar Soberano)
۱۰۰,۰۰۰∶۱
تایوان
۱۹۴۹
دلار تایوان
دلار تازه تایوان
۴۰,۰۰۰∶۱
اکوادور
۲۰۰۰
سوکره (Sucre)
دلار آمریکا
۲۵,۰۰۰∶۱
اتریش
۱۹۲۵
کرون اتریشی (Austrian Krone)
شیلینگ اتریشی
۱۰,۰۰۰∶۱
آرژانتین
۱۹۸۳
پزو لی (Peso Ley)
پزو آرژانتینی (Peso Argentino)
۱۰,۰۰۰∶۱
آرژانتین
۱۹۹۲
آئوسترال (Austral)
پزو
۱۰,۰۰۰∶۱
لهستان
۱۹۹۵
دومین زلوتی (2nd Złoty)
سومین زلوتی (3rd Złoty)
۱۰,۰۰۰∶۱
رومانی
۲۰۰۵
سومین لئو (3rd Leu)
چهارمین لئو (4th Leu)
۱۰,۰۰۰∶۱
غنا
۲۰۰۷
سدی (Cedi)
سدی تازه (New Cedi)
۱۰,۰۰۰∶۱
بلاروس
۲۰۱۶
دومین روبل (2nd Ruble)
سومین روبل (3rd Ruble)
۱۰,۰۰۰∶۱
مورد احتمالی بعدی: ایران 🇮🇷
در سال ۲۰۱۹، دولت ایران خبرداد که تصمیم دارد واحد پولی به شدت بیقیمتشده ریال را با تومان تازه جانشین کند، با نرخ ۱۰٬۰۰۰ ریال در برابر ۱ تومان تازه. اما در ادامه اظهار شد که تومان حذف و همان ریال واحد رسمی پول ملی ایران خواهد می بود. اکنون که مطرح حذف ۴ صفر از پول ملی در مجلس شورای اسلامی تصویب شده، میتوان او گفت که ایران نیز به زودی به این فهرست خواهد پیوست.
این فرآیند به گمان زیادً ۲ تا ۵ سال طول میکشد. علت این تحول، افت قیمت ریال به مقدار تقریبی ۶۰۰ درصد بهخاطر تورم افسارگسیخته است. امروز، ریال ایران بهگفتن ضعیفترین واحد پولی جهان شناخته میبشود.
«دونالد ترامپ»، رئیسجمهور آمریکا، تهدید کرد از ماه آینده میلادی یک تعرفه ۱۰۰ درصدی اضافی بر همه کالاهای وارداتی از چین اعمال خواهد کرد؛ این تعرفهها جنگ تجاری بین دو اقتصاد بزرگ جهان را به سطح بیسابقهای از تنش میرساند.
به نقل از BBC، جرقه این دور تازه از تنشها هنگامی زده شد که دولت چین چند روز قبل قوانین خود را برای صادرات مواد معدنی کمیاب به شدت سختتر کرد. این مواد که چین نزدیک به ۷۰ درصد از تشکیل جهانی آن را در اختیار دارد، اجزای مهمی در ساخت محصولات پیشرفته همانند تلفنهای هوشمند، خودروها، صنایع دفاعی و نیمهرساناها می باشند.
یقیناً این اولینبار نیست که چین از این اهرم سختی منفعت گیری میکند؛ آخرین باری که پکن کنترل صادرات را تشدید کرد، تعداد بسیاری از شرکتهای آمریکایی با بحران مواجه شدند و حتی شرکت فورد ناچار به توقف موقت خط تشکیل خود شد. علاوهبراین، چین به تازگی یک تحقیق ضدانحصاری را علیه شرکت تراشهسازی آمریکایی کوالکام اغاز کرده و هزینههای گمرکی جدیدی را برای کشتیهای مرتبط با آمریکا وضع کرده است.
عکس العمل شدید ترامپ به چین
دونالد ترامپ در عکس العمل به این عمل های با لحنی تند در شبکههای اجتماعی او گفت چینیها دارند جهان را به اسارت میگیرند. او در Truth Social post خبرداد:
«از تاریخ اول نوامبر ۲۰۲۵ (یا سریعتر)، ایالات متحده آمریکا تعرفهای ۱۰۰ درصدی بر روی [کالاهای] چین، فراتر از هر تعرفهای که اکنون پرداخت میکنند، اعمال خواهد کرد. این چنین در تاریخ اول نوامبر، ما کنترلهای صادراتی را بر روی همه نرمافزارهای مهم اعمال می کنیم.»
این تهدیدها، بازارهای مالی را به شدت تحتتأثیر قرار داد و شاخص S&P 500 با کم شدن ۲.۷ درصدی شدیدترین سقوط خود از ماه آوریل را توانایی کرد. ترامپ این چنین تهدید کرد که دیدار برنامهریزیشده خود با «شی جین پینگ»، رئیسجمهور چین، را لغو خواهد کرد.
این تشدید تنشها، آتشبس تجاری بین دو سرزمین را که از ماه مه برقرار می بود، بهطور کامل از بین برده است. کارشناسان اعتقاد دارند که عمل چین، یک حرکت استراتژیک برای افزایش اهرم سختی پیش از مذاکرات آتی بوده است. آنها بر این باورند که چین بعد از دور قبلی جنگ تعرفهها به این نتیجه رسیده که «اغاز تحمل درد بالاتری» نسبت به دولت ترامپ دارد و دولت آمریکا در نهایت «عقبنشینی کرده است».
بااینحال، برخی دیگر از تحلیلگران اعتقاد دارند که مقصد قراردادن مستقیم صنایع دفاعی آمریکا از طریق محدودیت مواد معدنی کمیاب، کاری زیاد جدی است که ایالات متحده را وادار به مذاکره سریع خواهد کرد، چون گزینههای محدودی در اختیار دارد.
استارتاپ SpotitEarly با پشتیبانی هوش مصنوعی تکنیک جدیدی را گسترش داده که بعد از بو کردن بازدم انسان توسط سگها تبدیل تشخیص زودهنگام انواع رایج سرطان با دقت ۹۴ درصدی میبشود.
به حرف های مدیرعامل شرکت، «شلومی مادار» (Shlomi Madar)، علم چندین دفعه نشان داده که سگها میتوانند بیماریها، بهاختصاصی سرطان، را در انسانها بو بکشند. او میگوید:
«حتی گزارشهای بسیاری از افرادی وجود دارد که سگ خانگی آنها زمانها قبل از تشخیص رسمی فهمید شده می بود مشکلی وجود دارد.»
مادار، که ۱۵ سال سابقه رهبری شرکتهای سلامت و زیستفناوری را دارد، بههمراه سه دوست خود این فناوری را برای تشخیص سرطان از طریق مثالهای بازدم گسترش داده است.
تشخیص سرطان توسط سگها و هوش مصنوعی
برای منفعت گیری از آن، کاربر فقط باید نمونه بازدم خود را جمعآوری کند و آن را برای آزمایشگاه SpotitEarly ارسال کند. سپس در این آزمایشگاه، ۱۸ سگ نژاد بیگل برای تشخیص بوهای خاص مربوط به سرطان آموزش دیدهاند. سگها در صورت شناسایی ذرات مرتبط با سرطان، مینشینند و سیستم هوش مصنوعی حرکت آنها نسبت به بو راتحلیل میکند.
مادار میگوید:
«ما در آزمایشگاه دوربینهایی داریم، میکروفونهایی که الگوی تنفس سگها را ضبط میکنند، و حسگرهایی که ضربان قلب آنها را اندازهگیری میکنند. الگوریتم یادگیری ماشین از دادههای پایه هر سگ آگاه است و این علتمیبشود دقت کار زیاد تر از مشاهده انسانی باشد.»
مقاله آنها که در مجله Scientific Reports (وابسته به Nature) انتشار شده مشخص می کند که سگهای آموزشدیده SpotitEarly میتوانند سرطانهای اولیه را با دقت ۹۴ درصد شناسایی کنند. این مطالعهی روی ۱۴۰۰ داوطلب انجام شده و بر چهار نوع رایج سرطان، یعنی پستان، روده بزرگ، پروستات و ریه تمرکز داشته است.
مادار میگوید کیتهای خانگی این آزمایش به گمان زیادً از سال آینده از طریق شبکه پزشکان در دسترس عموم قرار میگیرد. هزینه هر آزمایش نزدیک به ۲۵۰ دلار است و افزودن آزمایش برای انواع دیگر سرطان هزینه اندکی دارد.
پژوهش جدیدی از محققان دانشگاه آرکانزاس شواهد جالبی از وجود اقیانوس باستانی در نیمکره شمالی مریخ اراعه کرده است. آنها با بازدید تصاویر مدارگرد ناسا ادعا کردهاند رودخانههایی در سیاره سرخ جریان داشته که به این اقیانوس سرازیر میشدهاند.
ساختارهای تازه کشف شده در سطح مریخ
این پژوهش که در نشریه Geophysical Research Letters انتشار شده، به رهبری «کوری هیوز»، دانشجوی دکتری زمینشناسی دانشگاه آرکانزاس، انجام شده است. هیوز و همکارانش با بازدید تصاویر مدارگرد «کاوشگر شناسایی مریخ» ناسا (MRO)، ویژگیهایی را در منطقه شمالی موسوم به Aeolis Dorsa شناسایی کردهاند که به ساختارهایی با نام «بعدآب» شباهت دارد.
این ساختارها در زمین طبق معمولً در نقاطی شکل میگیرند که رودخانهها پیش از ورود به اقیانوس باریک خواهد شد و رسوبات آنها تهنشین میبشود.
برای فهمیدن بهتر این اتفاق، محققان ویژگیهای زمینشناسی مریخ را با سازههای ماسهسنگی شمالغرب آرکانزاس (عکس زیر) قیاس کردهاند. در این منطقه، بعد از خشک شدن رودخانهها، رسوبات زیر سختیوگرما به سنگهای ماسهای تبدیل خواهد شد و با فرسایش لایههای نرمتر اطراف، ساختارهایی موسوم به «کانالوارونه» به جا ماند. اتفاقای که مطابق این تحقیق در مریخ نیز دیده شده است.
هیوز میگوید:
«این فرایند در مقیاسی زیاد بزرگ رخ داده و به همین علت میتوانیم از فضا آن را روی مریخ ببینیم. این دلتاها زیاد بالغ می باشند و نشانه زیاد خوبی از وجود اقیانوس باستانی، یا دستکم دریایی عظیم در شمال مریخ می باشند.»
«جان بی. شاو»، استاد و معاون گروه زمینشناسی دانشگاه آرکانزاس، نیز میگوید:
«تا امروز هیچ شکلی از حیات را نمیشناسیم که بدون آب مایع بتواند وجود داشته باشد. هر قدر شواهد بیشتری از وجود آب در مریخ اشکار کنیم، گمان وجود حیات در قبل آن زیاد تر میبشود.»
اینتل سرانجام از نسل تازه پردازندههای پرچمدار خود با نام Panther Lake رونمایی کرد. Panther Lake اولین نسل از پردازندههای اینتل محسوب میبشود که با فرایند داخلی 18A تشکیل شده است. یعنی همان فناوری که «پت گلسینگر»، مدیرعامل اسبق اینتل، آن را برگ برنده برگشت شرکت به «رهبری تشکیل تراشه» معارفه کرده می بود. هرچند گلسینگر پیش از تحقق این وعده از سمت خود کنار گذاشته شد.
معارفه پردازندههای اینتل Panther Lake
پردازندههای سری Panther Lake از ترکیبی از هستههای تازه با نامهای Cougar Cove (برای کارایی بالا یا P-cores) و Darkmont (برای منفعتوری انرژی یا E-cores) منفعت میبرند.
در قیاس با نسل قبلی (Lunar Lake و Arrow Lake)، اینتل میگوید که Panther Lake با در نظر گرفتن انجام یک ماموریت یکسان، ۴۰ درصد کمتر انرژی مصرف میکند. این چنین این شرکت برای حل مشکل قدیمی خود، یعنی انتخاب بین کارایی یا شارژدهی بهتر، سه پیکربندی متفاوت از Panther Lake اراعه میکند:
مدلهای ۸ هستهای با چهار واحد گرافیکی Xe3
مدلهای ۱۶ هستهای با چهار واحد گرافیکی Xe3
مدل پریمیوم ۱۶ هستهای با ۱۲ واحد گرافیکی Xe3 و ۱۲ واحد رهگیری پرتو
مدل سوم قدرتمندترین پردازنده گرافیکی مجتمع تاریخ اینتل خواهد می بود.
گرافیک نسل تازه: Xe3، تمرکز بر بازی و پایداری
گرافیک داخلی پردازندههای سری Panther Lake بر پایه معماری Xe3 ساخته شده است. مطابق حرف های اینتل، این GPU تازه بیشتر از ۵۰ درصد کارکرد بهتری نسبت به نسل Xe2 (در Lunar Lake) دارد.
در سطح نرمافزار نیز اینتل ویژگی جدیدی با نام Intelligent Bias Control v3 را معارفه کرده است که به سیستمعامل (بهاختصاصی ویندوز) پشتیبانی میکند تا در زمان بازی، ماموریت های پردازشی را بهینهتر بین هستههای P و E توزیع کند.
به حرف های «استیون رابینسون»، معمار ارشد CPU در اینتل، این فناوری علتمیبشود هستههای منفعتوری (E) ماموریت های جانبی بازی را برعهده بگیرند و توان آزادشده به گرافیک تعلق اشکار میکند. اینتل این چنین اظهار کرده که همانند مایکروسافت و Valve، اکنون شیدرهای بازی را بهصورت ابری نمایش میدهد تا کاربر در زمان اجرای بازی دچار لگ نشود.
برگشت بزرگ اینتل با فناوری 18A
اینتل در فرایند ساخت 18A خود از دو فناوری تازه با نامهای RibbonFET و PowerVia منفعت گیری کرده است. این شرکت ادعا کرده که وجود این چنین فناوریهایی میتواند ۲۵ تا ۴۰ درصد علتمصرف انرژی کمتر یا ۵۰ درصد توان پردازشی زیاد تر نسبت به نسل قبلی بشود.
در برخی گزارشها ادعا شده که بازده تشکیل تراشههای 18A اینتل تا این مدت پایین است و قسمت قابلتوجهی از تراشهها در مرحله های اولیه تشکیل، معیوب از خط بیرون میآیند. بااینوجود، اینتل پافشاری کرده که تشکیل آن درحال افزایش است و کارخانه تازه آریزونا تا آخر امسال به ظرفیت تشکیل زیاد خواهد رسید.
واحد پردازش عصبی برای پردازش هوش مصنوعی
Panther Lake این چنین شامل یک NPU تازه برای پردازش ماموریت های هوش مصنوعی میبشود. هرچند توان آن نسبت به NPU نسل قبل تنها اندکی زیاد تر شده، اما فضای فیزیکی کمتری را اشغال میکند و هزینه تشکیل آن کمتر است.
پردازنده این چنین دارای واحد عکس (IPU) جدیدی با قابلیتهای مبتنیبر هوش مصنوعی ازجمله افت نویز هوشمند و نقشهبرداری محلی برای وبکم و دوربین داخلی لپتاپ است.
اینتل اظهار کرده که تشکیل زیاد سری Panther Lake در نیمه دوم ۲۰۲۵ اغاز میبشود و نخستین مدلها در اواخر همان سال یا اغاز ۲۰۲۶ در دسترس تولیدکنندگان قرار خواهد گرفت.
OpenAI اظهار کرده که چند حساب کاربری مرتبط با چین را که از ChatGPT برای طراحی تبلیغات و پروژهای مربوط به یک ابزار رصد شبکههای اجتماعی منفعت گیری میکردند، مسدود کرده است.
بر پایه اظهار این شرکت، این حسابها از طریق VPN از چین به ChatGPT متصل میشدند و انگارً برای یک مشتری دولتی درحال کار بودند. ابزاری که این حسابها روی آن کار میکردند، بهگفتن رصدکننده شبکههای اجتماعی توصیف شده است که به اپراتورها پشتیبانی میکند پلتفرمهایی همانند ایکس، فیسبوک، اینستاگرام، ردیت، تیکتاک و یوتوب را از نظر محتوای مرتبط با قومیت، مذهب یا سیاست پایش کنند.
اکانتهای مسدودشده ChatGPT به گمان زیادً به نهادی دولتی در چین وابسته بودهاند
OpenAI پافشاری کرده که حسابهای مسدودشده از مدلهای هوش مصنوعی این شرکت برای رصد شبکههای اجتماعی منفعت گیری نکردهاند و این چنین شرکت قادر نیست بهطور جدا گانه قبول کند که آیا این ابزار واقعاً توسط نهادهای دولتی چین مورد منفعت گیری قرار گرفته است یا خیر.
OpenAI این چنین یک حساب دیگر را مسدود کرده که از ChatGPT برای تهیه پیشنهادی در رابطه یک پروژه مرتبط با رصد تحرکات مسلمانان اویغور منفعت گیری میکرده است. حرف های میبشود این سیستم برای ردیابی جابهجایی اویغورها، تطبیق اطلاعات با اسبق پلیس و صدور هشدارهای زودهنگام بابت جابهجاییهای آنها طراحی شده می بود. در سالهای تازه، گروههای دفاع کننده حقوق بشر چندین دفعه دولت چین را به نقض حقوق مسلمانان اویغور متهم کردهاند.
گزارش منتشرشده توسط OpenAI این چنین جزئیات بیشتری درمورد گروههای چینی، روسی و کرهای اراعه میدهد که انگارً در تلاش بودهاند از ChatGPT برای گسترش و بهبود بدافزارها از جمله تروجانهای دسترسی از راه دور، ابزارهای سرقت اطلاعات و نرمافزارهایی برای دورزدن فرایندهای شناسایی در سیستمها منفعت گیری کنند.
OpenAI این چنین شبکههای کلاهبرداری مستقر در کامبوج، میانمار و نیجریه را که تلاش در سوءاستفاده از مدلهای این شرکت داشتند، شناسایی و مختل کرده است.