کشورهای دارنده جنگنده‌های ناونشین برتر_سیاه پوش

کدام سرزمین برترین جنگنده‌های ناونشین را دارد؟ جواب ساده است: ایالات متحده. ایالات متحده قسمت عمده‌ای از جنگنده‌های ناونشین فعال امروز را در اختیار دارد و نیروی هوایی-دریایی این سرزمین در این عرصه (نیروی دریایی و تفنگداران دریایی) بی‌رقیب به نظر می‌رسد. با این حال، چینی‌ها به شدت در حال گسترش‌ی یک جنگنده نسل پنجمی گسترش یافتهی ناونشین می باشند، در حالی که فرانسه تنها سرزمین فرد دیگر است که جنگنده‌های ناونشین تشکیل داخل خود را به کار می‌گیرد.

کدام کشورهای جهان ناو هواپیمابر دارند؟ + اینفوگرافیک

از نظر فنی، روسیه جنگنده‌های با قابلیت ناونشین بودن (Mikoyan MiG-29K و Sukhoi Su-33) دارد. با این حال، روسیه از این او گفت و گو کنار گذاشته می‌بشود، چرا که Izvestia گزارش داده است که این سرزمین ناو آدمیرال کوزنتسوف، تنها ناو هواپیمابر خود را اسقاط خواهد کرد. این بدان معناست که روسیه دیگر یک سرزمین دارای ناو هواپیمابر نیست و هیچ برنامه‌ی شناخته‌شده‌ای برای به دست آوردن ناوهای هواپیمابر تازه ندارد. در ادامه آنچه باید درمورد جنگنده‌های ناونشین جهان بدانید آمده است.

جنگنده‌های ناونشین جهان

فهرست جنگنده‌های فعال ناونشین نسبتاً مختصر است. جنگنده‌های ایالات متحده شامل F-35C & F-35B ساخت لاکهید مارتین، F/A-18 Hornet/Super Hornet، EA-18G Growler, و AV-8B Harrier II ساخت مک دانل داگلاس می باشند. جت جهنده Harrier دیگر قدیمی شده و در حال بازنشستگی است و انتظار می‌رود تفنگداران دریایی ایالات متحده آخرین فروندهای آن را در سال ۲۰۲۶ از خدمت خارج کنند. نیروی دریایی ایتالیا نیز این جنگنده‌های قدیمی را بازنشسته می‌کند و این علتمی‌بشود نیروی دریایی اسپانیا آخرین منفعت‌بردار این جنگنده ناونشین باقی بماند.

نیروی دریایی چین از Shenyang J-15 (بر پایه جنگنده Sukhoi Su-33) و Shenyang J-11 (بر پایه جنگنده Sukhoi Su-27) بر روی ناوهای خود منفعت گیری می‌کند. همان گونه که در ادامه او گفت و گو خواهد شد، چینی‌ها در حال فاصله گرفتن از این طراحی‌های قدیمی شوروی و روسی بوده و تلاش می‌کنند نسل تازه جنگنده‌های ناونشین خود را گسترش دهند.

تنها جنگنده ناونشین غربی دیگر که اکنون از روی ناوهای هواپیمابر عملیاتی پرواز می‌کند، Rafale-M ساخت فرانسه است. این چنین این جنگنده‌ها توسط هند خریداری شده‌اند تا به گفتن نسل تازه جنگنده‌های ناونشین این سرزمین، جانشین یا مکمل ناوگان سالخورده‌ی MiG-29Kهای ساخت میکویان شوند. این به آن معناست که جنگنده‌های ساخت روسیه/شوروی در سال‌های آینده از ناوهای جهان ناپدید خواهند شد. کشورهای دیگر دارای ناو هواپیمابر (بریتانیا، ایتالیا و به زودی ژاپن) جنگنده‌های آمریکایی را روی ناوهای خود به کار می‌گیرند.

نیروی دریایی ایالات متحده

جنگنده‌ی F-35C Lightning II ساخت لاکهید مارتین را می‌توان قدرتمندترین جنگنده‌ی ناونشین جهان دانست. این مدل نسخه‌ی ناونشین خانواده‌ی F-35 بوده (F-35A نسخه‌ی زمینی محسوب می‌بشود) و ایالات متحده تا بحال تنها منفعت‌بردار F-35C است، در حالی که نیروی دریایی این سرزمین برنامه‌ای برای خرید ۲۷۳ فروند از آن را دارد. این جنگنده‌ها برد بیشتری داشته و می‌توانند محموله‌ی سنگین‌تری نسبت به همتایان کوچک‌تر خود، یعنی F-35B (مدل پرواز مختصر و فرود عمودی) حمل کنند. ناوگان نیروی دریایی ایالات متحده از F-35B منفعت گیری نمی‌کند.

با این حال، در حالی که F-35C اکنون نوک پیکان بال هوایی تاکتیکی نیروی دریایی ایالات متحده است است، F/A-18 Super Hornet هم چنان ستون فقرات این نیرو به شمار می‌آید. در حالی که نیروی دریایی این سرزمین کمتر از ۱۰۰ فروند F-35C در خدمت دارد، بین ۵۵۰ تا ۶۰۰ فروند سوپرهورنت فعال را در خدمت می‌بیند. نیروی دریایی آخرین خواست خود برای سوپرهورنت‌ها را ثبت کرده است و انتظار می‌رود این هواپیماها تا سال ۲۰۲۷ تحویل شوند؛ بعد از آن، شرکت بوئینگ خط تشکیل این جنگنده ناونشین را تعطیل خواهد کرد.

کشورها و جنگنده‌های ناونشین فعال

سرزمین	جنگنده‌های عملیاتی
🇺🇸 ایالات متحده	F-35C، F-35B، F/A-18 Hornet/Super Hornet، AV-8B Harrier II، EA-18G Growler
🇨🇳 چین	J-11، J-15، J-35 (در آینده)
🇬🇧 بریتانیا	F-35B
🇮🇹 ایتالیا	F-35B، AV-8B Harrier II (بازنشستگی تا ۲۰۲۵)
🇯🇵 ژاپن	F-35B (در آینده)
🇫🇷 فرانسه	Rafale-M
🇮🇳 هند	MiG-29K، Rafale-M (در آینده)
🇹🇭 تایلند	هیچ‌کدام

یکی دیگر از جنگنده‌های زیاد مهم، EA-18G Growler است که بر پایه‌ی سوپرهورنت ساخته شده. این جنگنده‌ها توانایی منحصربه‌فردی به نیروی دریایی ایالات متحده خواهند داد و به‌گفتن یک پشتیبان قوی، امکان سرکوب و نابودی پدافندهای هوایی دشمن را برای دیگر جنگنده‌ها فراهم می‌سازند.

در ادامه، نیروی دریایی ایالات متحده در حال مبارزه در واشنگتن برای فراهم بودجه‌ی جنگنده‌ی نسل بعدی F/A-XX است؛ جنگنده‌ای که می‌خواهد جانشین سوپرهورنت شده و در کنار F-35C به خدمت گرفته بشود.

تفنگداران دریایی ایالات متحده و دیگر کاربران F-35B

تفنگداران دریایی ایالات متحده اکنون چهار نوع جنگنده‌ی ناونشین را بر روی کشتی‌های تهاجمی آبی-خاکی خود به کار می‌گیرند:
McDonnell Douglas AV-8B Harrier II، F/A-18 Hornet، F-35B و F-35C.

همان گونه که اشاره شد، هریرها به آخر عمر عملیاتی خود نزدیک شده‌اند و به‌زودی بازنشسته خواهد شد. این چنین ناوگان سالخورده‌ی هورنت (نه سوپرهورنت) نیز در حال جایگزینی با جنگنده‌های زیاد توانمندتر F-35B و F-35C است. F-35B تنها جنگنده‌ی STOVL (برخاست و فرود مختصر/عمودی) در حال تشکیل در جهان است و به‌زودی با بازنشستگی هریر، تنها جنگنده‌ی STOVL عملیاتی نیز خواهد می بود.

تفنگداران دریایی در ابتدا تصمیم داشتند ۴۲۰ فروند جنگنده‌ی F-35 خریداری کنند که شامل ۳۵۳ فروند F-35B و ۶۷ فروند F-35C می‌شد. اما مطابق گزارش Jane’s، این برنامه تحول کرده و اکنون قرار است ۲۸۰ فروند F-35B و ۱۴۰ فروند F-35C خریداری بشود، در حالی که مجموع خواست همان ۴۲۰ فروند باقی مانده است.

مدل F-35B برای عملیات از روی کشتی‌های تهاجمی آبی-خاکی کوچک‌تر تفنگداران دریایی و این چنین ناوهای هواپیمابر کوچک متحدان آمریکا طراحی شده است.

نیرو/سرزمین	برنامه خرید
🇺🇸 نیروی دریایی آمریکا	۲۷۳ فروند F-35C
🇺🇸 تفنگداران دریایی آمریکا	۲۸۰ فروند F-35B، ۱۴۰ فروند F-35C
🇬🇧 نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا	۱۲۳ فروند F-35B (مشترک با نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا؛ از ۱۳۸ فروند برنامه‌ریزی‌شده، ۱۵ فروند F-35A خواهد می بود)
🇮🇹 نیروی دریایی ایتالیا	۴۰ فروند F-35B
🇯🇵 نیروی دریایی ژاپن	۲۲ تا ۴۲ فروند F-35B

دیگر نیروی‌های دریایی خریدار F-35B شامل نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا، نیروی دریایی ایتالیا و نیروی دریایی ژاپن می باشند. به واسطه‌ی در اختیار داشتن F-35B، می‌توان او گفت که بریتانیا و ایتالیا قدرتمندترین جنگنده‌های ناونشین را غیر از ایالات متحده در اختیار دارند.

ژاپنی‌ها تا این مدت به این سطح نرسیده‌اند، چرا که تا این مدت رسماً هیچ F-35Bی تحویل نگرفته‌اند.

نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا تلاش داشت که ناوهای بزرگ کلاس Queen Elizabeth را برای سازگاری عملیاتی با جنگنده‌ی دوربردتر F-35C بهینه‌سازی کند، اما این برنامه‌ها به علت هزینه‌های سنگین رد شد.

Rafale-M فرانسوی

بعد از جنگنده‌های ناونشین ایالات متحده، Rafale-M فرانسوی احتمالا توانمندترین جنگنده‌ی ناونشین عملیاتی در جهان باشد. در حالی که تا این مدت اشکار نیست جنگنده‌های ناونشین چین چه تغییرات و ارتقاهایی دریافت کرده‌اند، رافال-ام یک جنگنده‌ی مدرن است. چین تلاش دارد تا جنگنده‌های ناونشین جاری خود را با J-35 تازه جانشین کند. J-15 چینی بر پایه سوخو-۳۳ قدیمی ساخته شده که در روسیه با MiG-29K جانشین شد. هند نیز در حال جایگزینی MiG-29K با جنگنده‌های رافال-ام است.

رافال-ام برای عملیات از روی ناو هواپیمابر فرانسه که تجهیزبه سیستم CATOBAR است (پرواز با منجنیق و فرود با کابل ترمز) تحول یافته است. در قیاس با نسخه‌ی زمینی خود، مدل M دارای بدنه‌ی تحکیم‌شده، قلاب دم و دیگر تغییرات ملزوم برای عملیات دریایی است. مسئله‌ی مهم این است که Rafale-M تنها جنگنده‌ی غیرآمریکایی است که برای عملیات از روی ناوهای هواپیمابر ایالات متحده تأییدیه دریافت کرده است.

مشتریان Dassault Rafale-M:

• 🇫🇷 نیروی دریایی فرانسه: بیشتر از ۵۰ فروند
• 🇮🇳 نیروی دریایی هند: ۲۶ فروند

نیروی دریایی فرانسه اکنون نزدیک به ۴۱ فروند Rafale-M در خدمت دارد و خواست‌های بیشتری در راه است. در آوریل ۲۰۲۵، دولت هند خبرداد که خرید ۲۶ فروند رافال-ام از فرانسه توان ناوگان دریایی این سرزمین را تحکیم خواهد کرد. این جنگنده‌ها قادر به عملیات از روی هر دو ناو هواپیمابر هند یعنی INS Vikrant و INS Vikramaditya خواهند می بود. علاوه بر این، هند قراردادی با داسو امضا کرده تا از سال ۲۰۲۸ تشکیل بدنه‌های رافال را در خاک خود اغاز کند.

جنگنده‌های چینی Shenyang J-35

نیروی دریایی چین (PLAN) در حال توانایی تغییرات گسترده‌ای است. آن‌ها در سال ۲۰۱۲ نخستین ناو هواپیمابر خود، Type 001 Liaoning، را عملیاتی کردند. این ناو در واقع همان ناو نیمه‌همه شوروی/اوکراینی کلاس کوزنتسوف، Varyag، می بود؛ همان کلاسی که روسیه تصمیم دارد تنها ناو خود در این کلاس یعنی Admiral Kuznetsov را اسقاط کند. بعد از آن چین Type 002 Shandong و سپس ناو زیاد مدرن‌تر و پرقدرت Type 003 Fujian را ساخت.

اکنون چین در حال ساخت یک سوپرناو هسته‌ای است تا فاصله‌ی توانمندی خود با ناوهای آمریکایی را افت دهد. قسمت مهمی از این مدرن‌سازی، فاصله گرفتن از جنگنده‌های قدیمی روسی/شوروی است. در نوامبر ۲۰۲۴، چین از جنگنده‌ی نسل پنجمی تازه خود یعنی Shenyang J-35 رونمایی کرد که اشکار شده نسخه‌ی دریایی نیز خواهد داشت.

در ژوئیه ۲۰۲۵ اظهار شد که J-35 داخل تشکیل زیاد شده است. با این حال تا این مدت اشکار نیست چه وقتی رسماً داخل خدمت عملیاتی در نیروی دریایی چین شده و جانشین جنگنده‌های J-11 و J-15 جاری می‌بشود. برآورد می‌بشود چین نزدیک به ۱۲۰ فروند J-11 و J-15 در خدمت داشته باشد، به‌همراه تعدادی مشتقات مخصوص جنگ الکترونیک.

ایالات متحده بهترین جنگنده‌های ناونشین جهان را دارد

کشورهایی که اکنون جنگنده‌های ناونشین تشکیل می‌کنند، فقط ایالات متحده، فرانسه و چین می باشند. به‌نظر می‌رسد روسیه از این بازی خارج شده و در سال ۲۰۲۵، روزنامه روسی‌زبان ایزوِستیا حتی نظر کرد که اگر روسیه روزی مجدد به ساخت ناوهای هواپیمابر روی بیاورد، جنگنده چینی J-35 می‌تواند گزینه‌ای برای استقرار روی آن‌ها باشد. این نوشته یک تحول نقش کامل محسوب می‌بشود، چون پیش‌تر همیشه این شوروی/روسیه می بود که جنگنده به چین می‌داد.

اکنون، گسترش یافتهترین جنگنده‌های ناونشین دنیا F-35C و F-35B ساخت لاکهید مارتین می باشند. هر کشوری که این جنگنده‌ها را در اختیار داشته باشد می‌تواند مدعی بشود که جزو دارندگان گسترش یافتهترین جنگنده‌های جهان است. آمریکا برتری خود را فقط به‌خاطر انحصار در به‌کارگیری F-35C ندارد، بلکه به علت داشتن سامانه‌های پشتیبان همانند هواپیمای راداری E-2 Hawkeye، جنگ الکترونیک EA-18G Growler و این چنین در اختیار داشتن ۷۵ درصد هواپیماهای سوخت‌رسان جهان است. وجود این پشتیبان‌ها علتمی‌بشود کارآیی جنگنده‌های آمریکایی چندین برابر بشود.

جنگنده فرانسوی Rafale-M نیز یک هواپیمای زیاد توانمند به‌شمار می‌رود و قادر است طیف وسیعی از مأموریت‌ها را انجام دهد؛ موضوعی که شرکت داسو را واداشته آن را «تنها جنگنده چندنقشی واقعی جهان» بنامد. در نظر دیگر، نیروی هوایی دریایی چین آماده یک جهش نسلی در توانمندی‌های خود است؛ جایی که جنگنده تازه J-35 را داخل خدمت خواهد کرد. این هواپیما از نظر ظاهری شباهت بسیاری به F-35 دارد (و حتی نام‌گذاری آن نیز به‌نوعی برگرفته از آن است) و یک جنگنده پنهانکار محسوب می‌بشود. با این حال، جزئیات بسیاری از توانمندی‌های آن در دست نیست و تا این مدت نمی‌توان به‌طور دقیق آن را با Rafale-M، Super Hornet یا F-35C قیاس کرد.

قیاس جنگنده‌های ناونشین برتر جهان

ویژگی‌ها	F-35C Lightning II 🇺🇸	Dassault Rafale-M 🇫🇷	Shenyang J-35 🇨🇳
نسل جنگنده	نسل پنجم (پنهانکار)	نسل ۴.۵ (غیر پنهانکار، با ردپای راداری کم)	نسل پنجم (پنهانکار)
اولین پرواز	۲۰۱۰	۱۹۹۱ (نسخه M در ۱۹۹۹)	۲۰۲۱ (نسخه اولیه)
حالت	در خدمت عملیاتی	در خدمت عملیاتی	تشکیل زیاد از ۲۰۲۵
طول/دهانه بال	۱۵.۷م / ۱۳.۱م	۱۵.۳م / ۱۰.۹م	~۱۷م / ۱۱م (تخمینی)
موتور	۱ × Pratt & Whitney F135 (125 کیلو نیوتن با بعد‌سوز)	۲ × Snecma M88 (75 کیلو نیوتن مجموع)	۲ × WS-19 یا WS-13B (تخمینی ۹۰–۱۰۰ کیلو نیوتن مجموع)
حداکثر شدت	~۱.۶ ماخ	۱.۸ ماخ	~۱.۶–۱.۸ ماخ (تخمینی)
برد رزمی	~۱,۲۰۰ کیلومتر (بدون سوختگیری)	~۱,۸۵۰ کیلومتر	~۱,۲۰۰–۱,۵۰۰ کیلومتر (تخمینی)
تسلیحات داخلی/خارجی	۸,۱۶۰ کیلوگرم (قسمت داخلی و خارجی)	۹,۵۰۰ کیلوگرم (کاملاً خارجی)	~۷,۰۰۰–۸,۰۰۰ کیلوگرم (تخمینی، داخلی و خارجی)
پنهانکاری (Stealth)	بله (ردپای راداری زیاد پایین)	خیر (ردپای راداری افت یافته اما قابل ردیابی)	بله (طراحی شبیه F-35)
قابلیت ناونشینی	منجنیق + قلاب دم (CATOBAR)	منجنیق + قلاب دم (CATOBAR)	منجنیق (Type 003 Fujian) + اسکای جامپ (Type 001/002)
ماموریت‌ها	برتری هوایی، دعوا دقیق، جنگ الکترونیک، شناسایی	همه‌منظوره (Omnirole): برتری هوایی، تهاجم زمینی، ضد کشتی	برتری هوایی، دعوا زمینی، به گمان زیاد ضد کشتی
اپراتورها	ایالات متحده	فرانسه، هند (خواست ۲۶ فروند)	چین (در آینده)
مسئله کلیدی	گسترش یافتهترین جنگنده ناونشین جهان با شبکه‌محوری و پنهانکاری	تنها جنگنده غیرآمریکایی تایید شده برای ناوهای آمریکایی	قدم بزرگ چین برای رقابت با غرب