برچسب: انواع فوبیا

آکوفوبیا یا هراس از آب نوعی فوبیای خاص است که فرد مبتلا به آن با دیدن آب یا فکرکردن به آن مضطرب می‌بشود و از انجام کارهایی همانند حمام‌کردن، شنا در استخر و هر نوع فعالیت آبی فرد دیگر واهمه دارد. تعداد بسیاری از افراد مبتلا به آکوفوبیا در قبل ازمایش ها صدمه‌زای مرتبط با آب داشته‌اند. هرآنچه ملزوم است درمورد آب‌هراسی بدانید، در این مقاله خواهید خواند.

آکوفوبیا چیست؟

آکوفوبیا نوعی اختلال اضطرابی است که فرد مبتلا به آن با فکرکردن به آب یا دیدنش دچار هراس شدید می‌بشود و امکان پذیر از رفتن به مکان‌هایی همانند استخر یا دریاچه اجتناب کند. در برخی از افراد این فوبیا به‌قدری شدید است که فرد حتی زمان دوش‌گرفتن، شستن صورت یا مسواک‌زدن نیز دچار اضطراب می‌بشود.

چه افرادی زیاد تر در معرض ابتلا به آکوفوبیا می باشند؟

عواملی که علتخواهد شد فرد زیاد تر در معرض ابتلا به هراس از آب باشد، عبارت‌اند از:

• اختلال هراس؛
• اختلال اضطرابی؛
• ابتلا به دیگر انواع فوبیا؛
• اختلالات سوءمصرف مواد.

فوبیاهای مرتبط با آب‌هراسی عبارت‌اند از:

• سیموفوبیا (هراس از امواج)؛
• آبلوتوفوبیا (هراس از حمام‌کردن)؛
• تالاسوفوبیا (هراس از حجم زیاد آب)؛
• مگالوهیدروتالاسوفوبیا (هراس از موجودات یا اشیای زیر آب).

علائم هراس از آب

علائم آکوفوبیا از خفیف تا شدید متغیرند. شایع‌ترین علائم این اختلال اضطراب شدید زمان نزدیک‌شدن به آب یا فکرکردن به آن می باشند و علائم دیگرش عبارت‌اند از:

• حالت تهوع؛
• تعریق شدید؛
• سرگیجه یا غش؛
• رنگ‌پریدگی پوست؛
• افزایش ضربان قلب؛
• حس وحشت شدید؛
• مشکلات خواب (بی‌خوابی)؛
• لرزیدن به خود یا منقبض‌شدن عضلات.

علل هراس از آب

علل احتمالی آب‌هراسی عبارت‌اند از:

• رویدادهای صدمه‌زا در قبل: افرادی که در قبل دچار نوعی صدمه مرتبط با آب شده‌اند، امکان پذیر به آکوفوبیا مبتلا شوند. برای مثال غرق‌شدن در آب یکی از تجربیاتی است که فرد را از آب می‌ترساند.
• داستان‌های منفی درمورد آب: علت ابتلا به آکوفوبیا در برخی از افراد دیده‌ها و شنیده‌های دوران کودکی آنهاست. شنیدن داستان‌های ترسناک درمورد آب و غرق‌شدن انسان یا کشتی یا دیدن فیلم‌های ترسناک درمورد حوادث مربوط به آب از علل احتمالی ابتلا به آکوفوبیا محسوب خواهد شد.
• سابقه خانوادگی: اگر یکی از والدین یا بستگان نزدیک فرد مبتلا به فوبیا یا اختلال اضطرابی باشد، گمان ابتلای فرد به آب‌هراسی افزایش می‌یابد.
• مدل‌سازی: دیدن یا شنیدن سخن بگویید‌های افراد مبتلا به آب‌هراسی امکان پذیر علتابتلای فرد به این فوبیا بشود.

تشخیص آکوافوبیا

اگر آب‌هراسی به‌قدری شدید باشد که زندگی فرد را مختل کند، امکان پذیر پزشک او را به متخصص سلامت روان ارجاع دهد. مواردی که روان‌درمانگر را به آکوفوبیا ظنین می‌کند، عبارت‌اند از:

• هراس از آب زندگی فرد را مختل کرده باشد.
• تماس با آب فرد را دچار اضطراب شدیدی کند.
• هراس از آب مانع از رفتن فرد به پارک، استخر یا پیک‌نیک در کنار دریاچه بشود.
• اضطراب و هراس ناشی از دیدن آب یا فکرکردن به آن بیشتر از ۶ ماه طول کشیده باشد.

درمان هراس از آب

۱. روبه رو‌درمانی

روبه رو‌درمانی اولین و مهم‌ترین روش درمان هراس از آب است. در این روش درمانی، روان‌درمانگر کم‌کم فرد را در معرض شرایط و تصاویر محرک آکوفوبیا قرار می‌دهد و به فرد مبتلا پشتیبانی می‌کند تا عکس العمل به دیدن یا فکرکردن به آب را مهار کند. زیاد تر از ۹۰درصد افراد مبتلا به آکوفوبیا با روبه رو‌درمانی بهبود می‌یابند. مرحله های روبه رو‌درمانی برای درمان هراس از آب عبارت‌اند از:

• تمرین تکنیک‌های تنفس و تمدد اعصاب قبل از قرارگرفتن در معرض محرک و میانه آن؛
• مشاهده تصاویر یا فیلم‌هایی از آب؛
• دیدن آب در وان، لیوان یا سینک؛
• دست‌زدن به آب؛
• نگاه‌کردن به استخر پر از آب و نزدیک‌شدن به آن؛
• رفتن داخل استخر.

۲. حرکت درمانی شناختی (CBT)

این روش عکس العمل درست در روبه رو با موقعیت‌ها و محرک‌های فوبیا را به فرد یاد می‌دهد. تعداد بسیاری از درمانگران از CBT همراه با روبه رو‌درمانی یا هیپنوتیزم‌درمانی منفعت گیری می‌کنند.

۳. حرکت درمانی دیالکتیکی (DBT)

این روش شکل اصلاح‌شده حرکت درمانی شناختی است و زندگی در لحظه را به فرد یاد می‌دهد. فرد به‌پشتیبانی این روش درمانی می‌تواند با اضطراب و پریشانی کنار بیاید و روابطش با دیگران را نگه داری کند.

۴. هیپنوتیزم‌درمانی

درمانگران از تکنیک‌های آرام‌سازی هدایت‌شده و دقت متمرکز برای پشتیبانی به تحول دیدگاه فرد مبتلا به آکوفوبیا منفعت گیری می‌کنند. این چنین امکان پذیر برای پیداکردن علت عرصه‌ای که تبدیل تشکیل هراس از آب شده است، از هیپنوتیزم‌درمانی منفعت گیری کنند.

۵. دارودرمانی

داروهای ضداضطراب و ضدافسردگی امکان پذیر علائم آب‌هراسی را افت دهند. زیاد تر اوقات درمانگران این داروها را همراه با حرکت درمانی شناختی تجویز می‌کنند. اگر آب‌هراسی تبدیل اختلالات خواب بشود، پزشک داروی خواب نیز برای مبتلا تجویز خواهد کرد.

۶. یوگا، تمرکز حواس و مدیتیشن

تمرین منظم حرکات یوگا استرس فرد را افت می‌دهد. افت استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBSR) به فرد یاد می‌دهد که اضطراب را در لحظه مهار کند. مدیتیشن نیز امکان پذیر برای تمرکز بر تنفس و جلوگیری از حملات پانیک مؤثر باشد.

عوارض آکوفوبیا

آکوفوبیای شدید کیفیت زندگی فرد را افت می‌دهد. امکان پذیر فرد مبتلا تمایلی به حمام‌کردن یا دوش گرفتن نداشته باشد و مراعات‌نکردن نظافت شخصی علتابتلا به بیماری یا صدمه‌دیدن عزت‌نفس او بشود.

فکر ملاقات با دوستان یا خانواده در ساحل یا استخر نیز امکان پذیر علتاضطراب شدید فرد مبتلا به آکوفوبیا، گوشه‌گیری و دورشدن از اطرافیان و عزیزانش بشود.

برخی از افراد مبتلا به آب‌هراسی امکان پذیر دچار دعوا پانیک شوند که علائمش عبارت‌اند از:

• تعریق؛
• تنگی‌نفس؛
• حالت تهوع؛
• درد قفسه سینه؛
• افزایش ضربان قلب؛
• حس سرگیجه یا سبکی سر.

نگرانی‌ مداوم بابت حملات پانیک امکان پذیر تبدیل اختلال پانیک بشود.

سؤالات رایج درمورد هراس از آب

۱. هیدروفوبیا و آکوفوبیا چه تفاوتی دارند؟

هیدروفوبیا نوعی آب‌هراسی است که زیاد تر در افراد مبتلا به هاری دیده می‌بشود. افراد مبتلا به هراس از آب در هاری با شنیدن، دیدن یا مزه‌کردن آب دچار اسپاسم عضلانی خواهد شد. آکوفوبیا هراس شدید از آب است که به حالت جسمانی یا بیماری فرد مربوط نمی‌بشود.

۲. کدام گروه سنی زیاد تر در معرض ابتلا به آکوفوبیا می باشند؟

این اختلال زیاد تر در کودکان دیده می‌بشود.

۳. محرک‌های آب‌هراسی چیست؟

هر چیزی که مربوط به آب باشد، امکان پذیر علتابراز علائم آب‌هراسی بشود. محرک‌های آکوفوبیا شامل دیدن آب یا فکرکردن به آن در موارد زیر است:

• وان، دوش یا سینک؛
• فیلم‌ها یا برنامه‌های تلویزیونی؛
• استخر، دریاچه، دریا یا رودخانه؛
• فواره‌های آب پارک‌ها یا مراکز خرید.

کلام پایانی

افراد مبتلا به آکوفوبیا هنگامی آب می‌بینند یا به آن فکر می‌کنند، دچار هراس شدیدی خواهد شد. این افراد امکان پذیر از دیدن آب آشامیدنی، دوش حمام یا استخر بترسند. به‌کارگیری راه حلهای درمان هراس از آب علتمی‌بشود فرد از تماس با آب حس بهتری داشته باشد.

خودتان یا عزیزانتان دچار این فوبیا شده‌اید؟ چه توانایی‌ای در این عرصه دارید؟ لطفا نظرات و ازمایش ها ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان در بین بگذارید.

شاید شما هم جزو کسانی باشید که وقتی تلفن زنگ می‌زند، دوست دارید جواب ندهید یا مثلا وقتی می‌خواهید به کسی تلفن کنید، مدام سناریوهای مختلف گفت‌وگو را در ذهن خود مرور می‌کنید. شاید هم وقتی زنگ تلفن به صدا درمی‌آید، خیس عرق می‌شوید و احساس ترس می‌کنید. اگر چنین است، شما تنها نیستید. ترس از تماس تلفنی نوعی فوبیای شایع در جهان است. چگونه می‌توان بر این ترس غلبه کرد؟ مقاله ما را تا انتها بخوانید.

فوبیای تماس تلفنی چیست؟

شاید عجیب به نظر برسد، اما برخی افراد هنگامی که می‌خواهند تلفن خود را جواب دهند، دچار اضطراب و ترس می‌شوند. مگر حرف‌زدن با تلفن ترس دارد؟ برای بعضی‌ها بله! این ترس چنان شدید است که این افراد ممکن است از جواب‌دادن تماس خودداری کنند. این افراد به‌ویژه از اینکه صدا یا چهره‌شان (در تماس‌های تصویری) چگونه به نظر می‌رسد، وحشت دارند.

فوبیای تماس تلفنی چقدر شایع است؟

اگر از تماس تلفنی فراری هستید، شما تنها نیستید. بر اساس تحقیقی که سال ۲۰۱۹ انجام شد، حدود ۷۶درصد از بزرگ‌سالان تمایل چندانی به تماس تلفنی ندارند. در بین جوانان نیز بی‌تمایلی به تماس تلفنی به‌دلیل افزایش اضطراب در این گروه سنی شایع است و اکثر آنها ترجیح می‌دهند از روش‌های دیگر مانند چت‌کردن استفاده کنند.

البته نمی‌شود در تمام موقعیت‌ها از روش‌های جایگزین استفاده کرد. هنوز هم برخی از مهم‌ترین کارها را باید با تماس تلفنی و گفت‌وگوی رودرو انجام داد.

نشانه‌های فوبیای تماس تلفنی

اگر پیش از جواب‌دادن به تلفن به‌شدت دچار ترس و اضطراب می‌شوید، این اولین و مهم‌ترین نشانه وجود این فوبیا در شماست. دیگر نشانه‌های این عارضه عبارت‌اند از:

• پرهیز از زنگ‌زدن به دیگران؛
• دیر جواب‌دادن تماس؛
• وسواس‌داشتن درباره اینکه دیگران چه چیزی درباره شما پس از پایان تماس تلفنی می‌گویند؛
• نگرانی بابت ناراحت‌کردن دیگران پشت تلفن؛
• نگرانی بابت حرف‌هایی که می‌زنید.

همچنین ممکن است برخی نشانه‌های جسمانی مانند افزایش ضربان قلب، حالت تهوع و لرزش هم بروز کنند.

چرا برخی افراد دچار فوبیای تماس تلفنی هستند؟

۱. ضعف شناسایی نشانه‌های کلامی

هنگام صحبت تلفنی، ما برای فهم منظور طرف مقابل علاوه‌بر توجه به اصل کلمات باید به لحن و نوع گفتار او نیز توجه کنیم. اگر کسی این توانایی را به هر دلیل نداشته باشد یا در آن ضعیف باشد، گفت‌وگوی تلفنی برای او ناخوشایند و حتی آزاردهنده خواهد شد. پس این افراد سعی می‌کنند از تلفنی حرف‌زدن پرهیز کنند.

۲. فشار ذهنی زیاد

برای برخی افراد تلفنی حرف‌زدن به‌معنای تحمل فشار ذهنی است. هنگام گفت‌وگو دکمه اصلاح و پاک‌کردن وجود ندارد. از سوی دیگر فرصت زیادی هم برای ساختن و پرداختن جملات نیست. حال اگر موضوع تماس مسئله مهمی هم باشد، به‌شدت احساس فشار و تنش کنیم.

۳. احساس قضاوت‌شدن

گاهی ندیدن فرد و اتکا به صدای او ما را به اشتباه می‌اندازد و بدون دیدن زبان بدن فرد، شاید تصور کنیم که او در حال قضاوت‌کردن ماست. به علت ترس از قضاوت دیگران دچار استرس و نگرانی می‌شویم.

۴. راحت‌تربودن هنگام ارسال پیام

پیام‌های متنی به ما امکان می‌دهند به آنچه می‌خواهیم بگوییم، فکر کنیم. همین دلیل کافی است تا خیلی‌ها ترجیح بدهند به‌جای حرف‌زدن پشت تلفن، پیامک بزنند.

روش‌های درمان فوبیای تماس تلفنی

برای مقابله با هر ترسی تکنیک‌های درمان شناختی‌رفتاری وجود دارد. گرچه فوبیا به شکل‌های مختلفی بروز می‌کند، روش درمان اکثر آنها مشابه است. علاوه‌بر روش‌هایی مانند بازسازی شناختی و مواجهه‌درمانی، درمانگر توصیه‌هایی شخصی هم برای مقابله با فوبیای تلفن ارائه می‌دهد.

۱. بازسازی شناختی

در این روش، درمانگر به ما کمک می‌کند عقاید منفی و اشتباه خود درباره یک موضوع را با نگرش‌های مثبت و سازنده جایگزین کنیم. مثلا ممکن است به‌دلیل نگرانی از ناراحت‌کردن دیگران از تماس تلفنی وحشت داشته باشیم. درمانگر با به چالش کشیدن این ایده، از ما می‌خواهد احتمالات مختلف را در نظر بگیریم. شاید فرد مدنظر سرش شلوغ بوده و نتوانسته تلفن را جواب دهد. شاید کیفیت صدا خوب نبوده یا حتی گوشی او به دلیل مشکلی فنی وسط بحث خاموش شده باشد. به‌هرحال اینکه ما همان اول فکر کنیم کسی را پشت خط ناراحت کرده‌‌ایم، منطقی نیست.

۲. مواجهه‌درمانی

یکی از روش‌های معروف برای مقابله با انواع فوبیا مواجهه‌درمانی است، یعنی روبه‌روشدن با همان چیزی که از آن وحشت داریم. در این روش، درمانگر به‌تدریج ما را با چیزی که از آن می‌ترسیم، روبه‌رو می‌کند. این رویارویی در ابتدا خفیف است و به‌تدریج بیشتر و بیشتر می‌شود. درمانگر با بررسی میزان و چگونگی ترس ما میزان و شیوه مواجهه را طراحی می‌کند. مثلا شاید بیشترین ترس ما تماس تلفنی در حضور جمع باشد، پس این مورد آخرین مرحله مواجهه ما با تماس تلفنی می‌شود.

چطور بر فوبیای تماس تلفنی غلبه کنیم؟

در صورتی که خودمان بخواهیم دست به کار شویم یا پیش‌تر روش‌های درمانی را آزموده‌ایم و دنبال روش‌های بیشتری هستیم، پیشنهادهای زیر نیز، علاوه‌بر روش‌های گفته‌شده در بخش قبل، ممکن است مفید باشند.

۱. با افرادی که راحتید، تماس‌های کوتاه بگیرید

تماس‌های کوتاه و عادی تلفنی با دوستان و افراد مورداعتماد می‌تواند ترس شما از تماس تلفنی را بریزد.

۲. لبخند بزنید

لبخندزدن و راحت ایستادن یا نشستن بهتر از آن است که چهره خود را در هم بکشید و عضلات‌تان را منقبض کنید. هنگام حرف‌زدن با تلفن لبخند بزنید. همین کار باعث کاهش هورمون‌های استرس می‌شود. هنگامی که می‌خواهید تماس بگیرید، نیازی نیست چهره‌ای جدی و بدنی خشک داشته باشید.

۳. به خود پاداش دهید

برای کسانی که با فوبیای تماس تلفنی درگیرند، پشت‌سرگذاشتن یک تماس تلفنی موفقیت‌آمیز مانند پیروزی است. آن را قدر بدانید و به خود جایزه بدهید.

۴. نشخوار فکری نکنید

افراد مضطرب و دچار فوبیا مرتب به ترس‌های خود فکر می‌کنند. اگر کسی پشت خط چیزی گفت که شما انتظارش را نداشتید، لازم نیست فکر کنید دنیا به آخر رسیده است و او دیگر هرگز از شما راضی نخواهد بود. از آنجایی که پشت خط چهره و زبان بدن آنها پیدا نیست، خودتان را درگیر اینکه دیگران چگونه فکر می‌کنند یا پشت خط چه می‌کنند نکنید.

برای تلفنی حرف‌زدن نیازی نیست ساعت‌ها برنامه‌ریزی کنید. از نشخوار فکری اجتناب کنید. کمی فکرکردن قبل از تماس خوب است، اما نیازی نیست که مدام درگیر تک‌تک جملاتی باشید که می‌خواهید بگویید.

۵. به خودتان یادآوری کنید که نیازی نیست همه تماس‌ها را پاسخ دهید

گاهی اوقات فرد دچار فوبیای تماس تلفنی فکر می‌کند باید به تمام تماس‌های خود پاسخ دهد. این اشتباه است. به خودتان اجازه بدهید که برخی تماس‌ها به پیام‌گیر صوتی منتقل شوند. اگر الان به هر دلیل نمی‌توانید پاسخ تماس را بدهید، آن را به زمانی دیگر موکول کنید.

۶. از دیگری بپرسید که زمان مناسب زنگ زده‌اید یا نه

همیشه پیش از شروع گفت‌وگو از فرد بپرسید که آیا زمان مناسبی زنگ زده‌اید یا نه. این کار هم او را از قطع ناخواسته تماس نجات می‌دهد و هم جلوی احساسات ناخوشایند بعدی شما را می‌گیرد.

از تجربه خود بگویید

آیا شما هم دچار این فوبیا هستید؟ هنگام تماس تلفنی چه احساسی دارید؟ چگونه بر ترس خود غلبه کردید؟ برای ما در بخش نظرات از تجربه خود بنویسید.