برچسب: وزن ایده آل

بدن هر فرد از نظر اندازه و شکل با بدن دیگری متفاوت است. تیپ بدنی افراد پس از بلوغ مشخص می‌شود، اما ممکن است با توجه به میزان فعالیت، عادات غذایی، سبک زندگی و تغییرات هورمونی تغییر کند. در این مقاله انواع تیپ بدنی را بررسی می‌کنیم، پس همراهمان بمانید.

معنی تیپ بدنی چیست؟

تیپ بدنی هر فرد با توجه به توزیع چربی و عضله در بدنش مشخص می‌شود. برخی افراد قد کشیده و اندام لاغری دارند، در حالی که انحنای بدن سایرین بیشتر است. به‌ همین شکل افزایش وزن برای برخی افراد دشوار است، در حالی که سایرین به‌سختی وزن کم می‌کنند.

انواع تیپ بدنی مردان

در دهه ۴۰ میلادی، روان‌شناسی به‌اسم ویلیام اچ. شلدون مفهوم انواع تیپ های بدنی یا سوماتوتیپ‌ها را مطرح کرد. برخی افراد فکر می‌کنند این نوع دسته‌بندی فقط مختص مردان است، اما می‌توان با توجه به آن انواع تیپ بدنی خانم ها را نیز تعریف کرد. بر اساس این دسته‌بندی تیپ‌های بدنی، با توجه به میزان لاغری فرد یا سهولت ذخیره چربی در بدن، افراد در ۳ دسته متفاوت قرار می‌گیرند.

۱. تیپ بدنی اکتومورف

افرادی با این تیپ بدنی ظاهری لاغر و کشیده دارند و حجم چربی و عضله آنها کمتر است و به‌سختی می‌توانند وزن اضافه کنند. آنها حتی ممکن است غذای زیادی بخورند اما ظاهرشان تغییر نکند و اغلب افزایش وزن برایشان بزرگ‌ترین هدف در زندگی است. مدل‌های دنیای مد تیپ بدنی اکتومورف دارند.

۲. تیپ بدنی آندومورف

تیپ بدنی اندومورف در افرادی دیده می‌شود که ذخیره‌ چربی و عضله بیشتری دارند و راحت وزن اضافه می‌کنند. بااین‌حال آنها همیشه اضافه‌وزن ندارند. حتی اگر فردی با این تیپ بدنی وزن اضافه کند، ممکن است همچنان لاغرتر از واقعیت به نظر برسد.

اندومورف بودن به این معنا نیست که محکوم به ضعیف‌بودنید. شما همچنان می‌توانید کاملا قوی به نظر برسید و مانند افراد بزرگ‌تر و عضلانی‌تر سالم باشید و اندام متناسبی داشته باشید. اما اگر می‌خواهید وزن خود را افزایش دهید، باید بیشتر از قبل غذا بخورید. مریلین مونرو و بازیکنان مهاجم فوتبال آمریکایی نمونه افرادی با تیپ بدنی آندومورف هستند.

۳. تیپ بدنی مزومورف

افراد ورزشکار و قوی چنین تیپ بدنی دارند. آنها اضافه‌وزن یا کمبود وزن ندارند. افرادی که مزومورف هستند راحت‌تر از دو تیپ دیگر می‌توانند به فرم بدنی خوب برسند. عضله‌سازی و چربی‌سوزی برای این تیپ افراد نسبتا ساده است. شناگران و بازیکنان والیبال جزو این دسته هستند.

انواع تیپ بدنی ترکیبی

۱. اکتو مزومورف

این تیپ بدنی به‌خصوص در دنیای ورزشکاران دیده می‌شود که بدن‌هایی زیبا و تحسین‌برانگیز دارند. در حقیقت زنان و مردان با تیپ بدنی اکتومزومورف تناسب اندام دارند. این افراد لاغر و چابک هستند و بدنی عضلانی دارند. نیم‌تنه آنها نیز به‌شکل حرف V انگلیسی است و پاها و بازوهای قوی (نه حجیم) دارند.

۲. مزو اندومورف

در بین انواع تیپ بدنی ترکیبی، مزو اندومورف شایع‌ترین است. بسیاری از بدنسازان و ورزشکاران ورزش‌هایی که برخورد بدن در آنها رایج است (مانند فوتبال) این تیپ بدنی را دارند. مشخصات این فرم بدنی بازوها و پاهای قطور و قفسه سینه پهن است. بدن این افراد آب و یک لایه چربی را بالای عضلاتشان حفظ می‌کند.

۳. اکتو اندومورف

معمولا این ترکیب بدنی اکتسابی است، یعنی کسی با ترکیب بدنی اکتومورف به‌سبب تغذیه نامناسب، بی‌تحرکی یا ترکیبی از این دو چربی زیادی به بدنش اضافه کرده است. این افراد معمولا دست‌وپاهای گوشتی کشیده و استخوان‌بندی ریزی دارند و میان‌تنه‌شان نرم و سینه‌هایشان افتاده است.

انواع تیپ بدنی خانم ها

حجم چربی بدن زنان بیشتر از مردان است. بدن آنها همچنین به‌علت داشتن لگن پهن‌تر، و سینه‌ و باسن و ران‌های بزرگ‌تر انحنای بیشتری دارد. در ادامه، انواع تیپ بدنی خانم ها را بررسی کرده‌ایم.

۱. مثلثی یا گلابی‌شکل

شانه افرادی با این تیپ بدنی از لگنشان باریک‌تر است. بیشترین توزیع وزن این افراد در بخش باسن، ران‌ها و لگن‌ است.

۲. مثلث معکوس

زمانی که نیمه پایینی بدن کوچک‌تر از نیمه بالایی است و شانه‌ها از لگن عرض بیشتری دارند، نوع تیپ بدنی مثلث معکوس است. افراد با این تیپ بدنی در قسمت بالایی بدن و نواحی شکم وزن اضافه می‌کنند. آنها همچنین قفسه سینه بزرگ‌تر و لگن باریک دارند.

۳. مستطیلی

عرض لگن و شانه این افراد یکسان است و دور کمر آنها کوچک و نسبتا هم‌اندازه سایر قسمت‌های بدنشان است.

۴. ساعت شنی

زمانی که نیمه بالایی و پایینی بدن عرض یکسانی داشته باشد، فرم بدن ساعت شنی است. کمر این افراد از قفسه سینه و لگنشان کوچک‌تر است.

۵. بیضی یا سیبی‌شکل

یکی دیگر از انواع تیپ بدنی بیضی یا سیبی‌شکل است. در این فرم بدن، نیمه‌های پایینی و بالایی بدن باریک‌اند. افراد با این تیپ بدنی، در قسمت شکم و قفسه سینه وزن اضافه می‌کنند و پاهای باریک دارند.

چه عواملی شکل بدن را مشخص می‌کنند؟

تغییر میزان فعالیت بدنی و رژیم غذایی ممکن است روی شکل بدن فرد اثر بگذارد. مثلا اگر فردی تیپ اکتومورف دارد و می‌خواهد وزن اضافه کند، با وجود نیاز به تلاش بیشتر می‌تواند با رعایت یک رژیم غذایی مناسب و برنامه منظم ورزشی به این هدف برسد.

چطور تصویر ذهنی بهتری از بدن خود بسازیم؟

گاهی افراد از شکل بدن خود رضایت ندارند. مثلا فردی که بدن او انحنای بیشتری دارد، آرزو می‌کند که بدن مستطیلی‌شکل داشته باشد یا برعکس. شبکه‌های اجتماعی مخصوصا باعث شده‌اند که افراد دنبال شکل یا تیپ بدنی ایدئال باشند، اما در واقع چنین چیزی وجود ندارد و سلامت جسم مهم‌ترین چیزی است که باید به آن توجه کنید.

اگر می‌خواهید تصور بهتری از ظاهر بدن خود داشته باشید، این نکات را در نظر بگیرید:

• به‌ یاد داشته باشید که زیبایی الزاما ظاهری نیست.
• با افرادی معاشرت کنید که ذهنیت مثبت دارند.
• از خودانتقادی پرهیز کنید.
• لباس‌های راحت بپوشید که اعتماد‌به‌نفس شما را افزایش دهند.
• کمتر تحت‌تأثیر ظاهر افراد در شبکه‌های اجتماعی قرار بگیرید، چون اکثر اوقات واقعیت را نشان نمی‌دهند.

مهم‌ است به این باور برسید که هر بدنی با هر شکلی زیبا و متفاوت است و ظاهر بدن هر فرد فقط تا حدی او را توصیف می‌کند. در صورت ابتلا به اختلال خودزشت انگاری حتما از متخصص کمک بگیرید.

چطور تیپ بدنی خود را تشخیص دهیم؟

در ادامه، تستی برای تشخیص تیپ بدنی نوشته‌ایم که شامل سؤالات سه‌گزینه‌ای است. یادداشت کنید که جوابتان چند بار الف، ب یا ج بوده است. اگر اکثر پاسخ‌های شما الف باشند، تیپ بدنی شما اکتومورف است و اگر بیشتر از همه گزینه ب یا ج را انتخاب کرده‌اید، به‌ترتیب مزومورف یا آندومورف هستید.

اگر تعداد پاسخ‌هایتان برای ۲ گزینه نسبتا یکسان است، مثلا ۵ و ۵ یا حتی ۶ و ۴، احتمالا تیپ بدنی ترکیبی دارید. مثلا اگر پاسخ‌هایتان بین گزینه‌های الف و ب تقسیم شده باشند، تیپ بدنی اکتو مزومورف دارید و اگر گزینه ب و ج را تقریبا برابر انتخاب کرده باشید، مزو اندومورف هستید. تعداد پاسخ‌های برابر یا تقریبا برابر بین دو گزینه الف و ج نیز نشان می‌دهد که تیپ بدنی اکتو اندومورف دارید.

تست تیپ بدنی

۱. وقتی در آینه به بدن خود نگاه می‌کنید، کدام یک از بخش‌های زیر برجسته‌ترین به‌ نظر می‌رسند؟

الف) استخوان
ب) عضله
ج) چربی

۲. شانه‌هایتان در مقایسه با باسنتان چطورند؟

الف) عرض شانه‌هایم از باسنم کمتر است.
ب) عرض آنها تقریبا به‌اندازه باسنم است.
ج) عرض شانه‌هایم از باسنم بیشتر است.

۳. کدام‌یک از اشیای زیر بیشتر شبیه بدن شما هستند؟

الف) مداد
ب) ساعت شنی
ج) گلابی

۴. اگر یک مچ دست خود را با انگشت میانه و شست دست دیگرتان بگیرید:

الف) انگشت میانه و شستم اندکی روی هم قرار می‌گیرند.
ب) انگشت میانه و شستم به‌سختی به هم می‌رسند.
ج) انگشت میانه و شستم به هم نمی‌رسند.

۵. اگر بخواهید وزن خود را افزایش دهید، کدام جمله تلاشتان را بهتر توصیف می‌کند؟

الف) افزایش عضله یا چربی بدنی برای من سخت است.
ب) به‌راحتی می‌توانم وزن کم یا اضافه کنم.
ج) افزایش وزن برای من راحت است، اما به‌سختی می‌توانم وزن کم کنم.

۶. در نوجوانی یا جوانی که کامل قد کشیده بودید، چه ظاهری داشتید؟

الف) بدنم کشیده و لاغر به‌ نظر می‌رسید.
ب) بدنم قوی و توپر به‌ نظر می‌رسید.
ج) بدنم تنومند و نرم به نظر می‌رسید.

۷. اگر منظم ورزش کنید و سپس چند ماه ورزش نکنید، چه اتفاقی برای بدنتان می‌افتد؟

الف) سریعا از حجم عضلات بدنم کم می‌شود.
ب) بدنم تغییر چندانی نخواهد کرد.
ج) بدنم خیلی نرم می‌شود و حتی ممکن است وزن زیاد کنم.

۸. وقتی شلوار جین چسبان می‌بپوشید، کجای بدنتان بیشتر به شلوار می‌چسبد؟

الف) اصلا نمی‌چسبد و حتما باید از کمربند استفاده کنم.
ب) ران‌های عضلانی‌ام به شلوار می‌چسبند و کمی پوشیدنش را سخت می‌کنند.
ج) شلوار به شکم یا باسنم می‌چسبد.

۹. وقتی غذایی با کربوهیدرات فراوان می‌خورید (مثلا یک بشقاب پاستا یا چندین برش پیتزا)، بعد از آن چه احساسی دارید؟

الف) مانند همیشه‌ام و مشکلی ندارم.
ب) در کل احساس خوبی دارم، اما احساس می‌کنم عضلات شکمم خیلی سفت هستند یا شکمم پر است.
ج) اکثر اوقات چند ساعت پس از آن احساس خستگی یا نفخ می‌کنم.

۱۰. استخوان‌بندی شما چطور است؟

الف) استخوان‌بندی ریزی دارم.
ب) استخوان‌بندی متوسطی دارم.
ج) استخوان‌بندی نسبتا درشتی دارم.

جمع‌بندی

بدن هرکسی منحصربه‌فرد است. با‌این‌حال می‌توان افراد را از نظر شکل بدن در دسته‌های گوناگون قرار داد. اکتومورف، آندومورف و مزومورف انواع تیپ بدنی هستند که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. متأسفانه گاهی برخی افراد از شکل بدن خود راضی نیستند که در چنین شرایطی باید حتما به متخصص مراجعه کنند و خودسرانه رژیم غذایی‌شان را تغییر ندهند.

شما بگویید

کدام‌یک از انواع تیپ بدنی که در این مقاله معرفی کردیم، بهتر شما را توصیف می‌کند؟ نظر خود را با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید. همچنین اگر این مطلب برایتان مفید بود، می‌توانید آن را برای دوستان خود نیز ارسال کنید.

اصول و روش‌هایی کاملا عملی برای یادگیری سریع و ماندگار هر زبان جدید

آیا برای بررسی وضعیت سلامت خود مدام روی ترازو می‌روید تا ببینید چقدر وزن اضافه یا کم کرده‌اید؟ شاید هم مدام شاخص توده بدنی یا بی‌ام‌آی خود را بررسی می‌کنید تا بفهمید در کدام محدوده وزنی قرار دارید. وزن و شاخص بی‌ام‌آی اطلاعات زیادی درباره وضعیت سلامت بدن ارائه نمی‌دهند. یکی از شاخص‌های مهم تعیین‌کننده سلامتی نسبت توده غیرچربی همچون ماهیچه و استخوان به چربی بدن است. ترکیب بدنی در واقع معیاری برای اندازه‌گیری این نسبت است که شرح دقیق‌تری از وضعیت سلامت بدن ارائه می‌دهد. در این مقاله بیشتر با این شاخص آشنا می‌شویم و نحوه اندازه‌گیری و تغییر آن را بیان خواهیم کرد.

ترکیب بدنی چیست و چرا اهمیت دارد؟

پزشکان و متخصصان از عبارت ترکیب بدنی برای بیان درصد چربی، استخوان، ماهیچه و دیگر بافت‌های بدن استفاده می‌کنند. با دانستن این شاخص می‌توانید اطلاعات دقیق‌تر و جزئی‌تری درباره سلامتی خود کسب کنید.

برای درک بهتر به این مثال توجه کنید. دو نفر با وزن یکسان ممکن است وضعیت سلامت جسمانی کاملا متفاوتی داشته باشند و این تفاوت را ترکیب بدنی مشخص می‌کند. شما فقط با رفتن روی ترازو نمی‌توانید از میزان چربی و حجم ماهیچه و عضلات خود مطلع شوید. هرچقدر چربی کمتر و عضله بیشتری داشته باشد نشان‌دهنده بدنی سالم‌تر است. پس با دانستن ترکیب بدنی و میزان چربی و عضله بدنتان می‌توانید تشخیص دهید برای بهبود سلامتی خود باید چه کارهایی کنید.

ترکیب بدنی چه چیزی را اندازه‌ می‌گیرد؟

۱. چربی بدن

انواع مختلف چربی در بدن انسان وجود دارد. چربی ضروری بدن در اندام‌ها، ماهیچه‌ها و مغز انسان وجود دارد و انجام فرایندهای مهم بدن را راحت‌تر می‌کند. مضرترین نوع چربی چربی احشایی است که دور اندام‌های گوارشی و کبد و قلب جمع می‌شود. وجود بیش از حد این چربی در بدن احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیگر مشکلات سلامتی را افزایش می‌دهد.

۲. توده غیرچربی بدن

توده غیرچربی بدن از ماهیچه‌ها، استخوان‌ها، اندام‌ها و میزان آب موجود در بدن تشکیل می‌شود. ماهیچه‌هایی که جزو توده غیرچربی محسوب می‌شوند، عبارت‌اند از:

• ماهیچه‌های اسکلتی که اختیارشان دست ماست؛
• ماهیچه‌های صاف که در اندام‌های بدن وجود دارند و به عملکرد خودکار آنها کمک می‌کنند؛
• ماهیچه‌های قلبی که عملکرد و پمپاژ قلب را تنظیم می‌کنند.

تفاوت ترکیب بدنی، شاخص توده بدنی و وزن

عددی که روی ترازو می‌بینید فقط وزن شماست. بی‌ام‌آی نیز معیاری است که فقط بر اساس ۲ عامل قد و وزن تعیین می‌شود. ترکیب بدن معیار دقیق‌تری است که بر اساس عوامل مختلفی اندازه‌گیری می‌شود و به‌کمکش می‌فهمیم چند درصد از وزن ما را توده غیرچربی و چند درصد را توده چربی تشکیل داده است.

راه‌های تعیین ترکیب بدنی

روش‌های مختلفی برای تعیین ترکیب بدنی وجود دارد. ترازوهایی وجود دارند که شرکت‌های سازنده آنها ادعا می‌کنند مجهز به اسکن دگزا هستند و می‌توانند ترکیب بدنی را مشخص کنند. طبق گفته متخصصان، این ترازوها قابل‌اطمینان نیستند و نتایج دقیقی ارائه نمی‌دهند. در این بخش مطمئن‌ترین راهکارها برای تعیین این شاخص را معرفی می‌کنیم.

۱. اندازه‌گیری چین‌خوردگی پوست

برای اندازه‌گیری چین‌خوردگی پوست از وسیله‌ای به‌نام کالیپر استفاده می‌کنند. با کمک این وسیله ضخامت چین‌خوردگی پوست در قسمت‌های مختلف بدن اندازه‌گیری می‌شود. این دستگاه گران نیست و اگر از تکنیک مناسبی استفاده کنید، جواب دقیقی ارائه می‌دهد. لازم است بدانید در این نوع اندازه‌گیری به‌خاطر مهارت نداشتن افراد، خطای انسانی زیاد رخ می‌دهد پس لازم است به متخصص این کار مراجعه کنید.

۲. اسکن تراکم استخوان

در اسکن دگزا (dual-energy X-ray absorptiometry scan) از اشعه ایکس استفاده می‌شود تا تراکم استخوان، ماهیچه و چربی را اندازه بگیرند. مزیت این اسکن اندازه‌گیری تراکم استخوان علاوه‌بر ۲ عامل دیگر است. در اسکن دگزا باید روی اسکنر تصویربرداری مخصوص دراز بکشید. سپس متخصص تصاویری از استخوان‌ها، توده غیرچربی و چربی بدن ثبت و تراکم استخوان را اندازه‌گیری می‌کند.

۳. توزین زیر آب

اگر هنگامی که زیر آب قرار دارید خود را وزن کنید، میزان توده چربی بدن شما مشخص می‌شود. ازآنجایی‌که چربی در آب شناور می‌شود، کسی که عضلات و ماهیچه‌های بیشتری داشته باشد، زیر آب وزن بیشتری خواهد داشت. لازم به ذکر است برای انجام این روش لوازم مخصوصی لازم است.

۴. آنالیز امپدانس بیوالکتریک (BIA)

در این روش جریان الکتریسیته از بدن شما رد می‌شود و متخصص با درنظرگرفتن سرعت جریان ترکیب بدنی شما را تعیین می‌کند. ماهیچه‌ها مقاومت کمتری در برابر جریان الکتریکی دارند، پس جریان از ماهیچه سریع‌تر از چربی عبور می‌کند.

۵. پلتیسموگرافی بدن یا باد پاد

پلتیسموگرافی فرایندی مشابه توزین زیر آب دارد با این تفاوت که به‌جای آب از هوا استفاده می‌شود. در این روش شما باید در کپسولی تخم‌مرغی‌شکل بنشینید که تراکم وزن و حجم بدنتان را برای تعیین ترکیب بدنی اندازه‌گیری می‌کند. این روش از سایر روش‌ها دقیق‌تر است.

عوامل اثرگذار بر ترکیب بدنی

بعضی از عوامل بر ترکیب بدنی اثر می‌گذارند و ما تسلطی بر آنها نداریم. برخلاف بی‌ام‌آی، ترکیب بدنی این عوامل را در نظر می‌گیرد، مانند:

• سن: با افزایش سن ماهیچه‌ها از بین می‌روند و بر ترکیب تشکیل‌دهنده بدن اثر می‌گذارند. البته تحلیل ماهیچه‌ها با کاهش فعالیت بدنی در سنین بالا ارتباط مستقیم دارد.
• جنسیت: بدن خانم‌ها از بدو تولد چربی بیشتری از بدن مردان دارد.
• هورمون‌ها: هورمون‌ها و تغییرات هورمونی روی ترکیب بدنی تأثیر بسزایی دارند. مثلا یائسگی در زنان منجر به افزایش شدید چربی در بدن می‌شود. از طرفی تستوسترون که هورمونی مردانه است، باعث افزایش ساخت ماهیچه می‌شود.
• ژنتیک: طبق تحقیقات، فرزندان ترکیب بدنی مشابه والدین خود را به ارث می‌برند. البته این ترکیب بدنی با گذر زمان و تغییر سبک زندگی فرزند تا حدی تغییر می‌کند.

راهکارهایی برای تغییر و اصلاح ترکیب بدنی

ترکیب بدنی هر شخصی منحصربه فرد است. متخصص سلامت به شما برای درک بهتر جزئیات ترکیب بدنی، درصد چربی بدن و ماهیچه کمک می‌کند و شما را راهنمایی می‌کند که در صورت لزوم چطور آن را تغییر بدهید. در این قسمت راهکارهای ساده و مطمئنی را مطرح کرده‌ایم که برای تغییر و اصلاح ترکیب بدنی مفیدند.

۱. ورزش کنید

اولین گزینه بدیهی برای کاهش چربی و ساخت عضله ورزش است. طبق یکی از پژوهش‌ها، تمرینات هیت (HIIT) که شامل حرکات دوچرخه و اسپرینت می‌شوند، برای کاهش چربی و ساخت ماهیچه مفیدند. تمرین‌های قدرتی و مقاومتی نیز باعث ساخت عضله در هر سنی می‌شوند. این دسته از ورزش‌ها در سنین بالاتر تا حدی روند تحلیل استخوان و ضعف بدن را کند می‌کنند.

۲. پروتئین بیشتری مصرف کنید

اگر می‌خواهید عضله بسازید، بیشتر پروتئین مصرف کنید. مصرف بیشتر پروتئین در کنار تمرین‌های مقاومتی، به ساخت عضله و ماهیچه کمک و روند تحلیل عضلات را محدود می‌کند.

۳. از مصرف غذاهای فراوری‌شده بپرهیزید

برای کاهش چربی بدن پیشنهاد می‌شود رژیم متعادلی داشته باشید. مثلا رژیم مدیترانه‌ای سبب کاهش التهاب می‌شود و از بیماری‌هایی نظیر دیابت نوع دو و بیماری‌های قلبی جلوگیری می‌کند.

شما بگویید

ترکیب بدنی معیار خوبی برای سنجش سلامت بدن است که عوامل زیادی از جمله سن، جنسیت، هورمون‌ها، سبک زندگی و ژنتیک در تعیینش دخیل‌اند. پس با مراجعه به متخصصی که با بررسی ترکیب بدنی شما رژیم و سبک زندگی‌تان را اصلاح می‌کند، قدمی بزرگ به‌سوی سلامتی بردارید.

آیا شما هم وزن و بی‌ام‌آی را معیار سلامتی خود قرار می‌دادید؟