ذختری در حال پیاده‌روی و گوش‌دادن به موسیقی

تکنیک‌های ریلکسیشن برای آرام‌کردن ذهن مضطرب_سیاه پوش


نوشته و ویرایش شده توسط مجله سیاه پوش

استرس محرک‌های بسیاری دارد و امکان پذیر به دلایل گوناگون دچار استرس شویم. همان گونه که می‌دانید، استرس یکی از عواملی است که هم سلامت جسم و هم سلامت روان را خدشه‌دار می‌کند. گرچه شدت استرس بسته به محرک متفاوت است، باید با منفعت گیری از تکنیک‌های گوناگون ریلکسیشن هرچه سریع تر استرس را از بین ببریم تا دچار عواقب آن نشویم. در این مقاله، درمورد تکنیک‌های ریلکسیشن با ذهن ناآرام می‌گوییم. با ما همراه باشید.

منظور از تکنیک‌های ریلکسیشن چیست؟

این تکنیک‌ها تمریناتی می باشند که می‌توانید برای آرام‌کردن عکس العمل استرس طبیعی بدن انجام دهید.

هنگامی با وضعیتی خطرناک روبه رو می‌شوید، سیستم عصبی هورمون‌های استرس را ترشح می‌کند. هورمون‌های استرس همانند کورتیزول و آدرنالین علتتغییرات فیزیولوژیکی در بدن و عکس العمل شما به موقعیت استرس‌زا خواهد شد. این شیوه جواب‌دهی بدن به موقعیت‌های استرس‌زا که جواب جنگ یا گریز هم نامیده می‌بشود، نوعی کارکرد سودمند است که در اوقات خطر علتمی‌بشود از خودتان دفاع کنید یا از موقعیت صدمه‌زا بگریزید.

گرچه کارکرد حفاظتی بدن و استرس واردشده به شما مزایا بسیاری دارد، بعضی اوقات اوقات امکان پذیر مشکل‌ساز بشود. مغز انسان تعریف گسترده‌ای از «خطر» دارد و بسته به شخصیت و ازمایش ها قبل افراد، شدت عکس العمل بدن به استرس واردشده متفاوت است. بااین‌حال تقریبا هر چیزی که شما را دچار استرس کند، بدن را در حالت آماده‌باش قرار می‌دهد؛ خواه رویارویی با حیوانی درنده و خطرناک باشد خواه پروژه‌ای دشوار در محل کار.

استرس گاه‌به‌گاه عوارض جدی ندارد، اما استرس مزمن امکان پذیر علتافزایش ضربان قلب، تنش عضلانی، سختی خون بالا و افزایش قند خون بشود. این چنین امکان پذیر بر سلامت روان شما تأثیر منفی داشته باشد و شما را در معرض ابتلا به اختلال اضطراب یا افسردگی قرار دهد. استرس عکس العمل طبیعی بدن محسوب می‌بشود که برای عبور از موقعیت‌های حساس الزامی است و تمرین تکنیک‌های ریلکسیشن علتمی‌بشود راحت‌تر استرس را از خودتان دور کنید.

متداول‌ترین تکنیک‌های ریلکسیشن کدام‌اند؟

در این تکه از مقاله، با اهمیت ترین و اثربخش‌ترین تکنیک‌های اسایش‌قسمت را معارفه می‌کنیم.

۱. تمرینات تنفسی

بدون شک نفس‌کشیدن یکی از ساده‌ترین تکنیک‌های اسایش‌قسمت محسوب می‌بشود. برای انجام تمرینات تنفسی در مکانی راحت و ساکت بنشینید و به‌آرامی نفس عمیق بکشید. در این زمان به هیچ‌چیز فکر نکنید و فقط روی تنفس صحیح تمرکز کنید. اگر ذهنتان بین افکار گوناگون سرگردان است، توجهتان را به نحوه نفس‌کشیدن معطوف کنید. این کار علتمی‌بشود افکار و احساسات منفی را دست‌کم به‌زمان محدود رها کنید.

۲. مدیتیشن اسکن بدن

این تکنیک شامل آرام‌سازی پیش‌رونده عضلانی است. با تنفس آهسته و عمیق اغاز کنید و سپس از چند دقیقه توجهتان را به قسمتی از بدنتان معطوف کنید. در این فرایند گروه‌های عضلانی گوناگون بدن را شل و تنش فیزیکی واردشده به آن را مهار می‌کنید. این تکنیک آرامشی تدریجی به ارمغان می‌آورد و ربط سالم‌تری بین ذهن و بدن تشکیل می‌کند.

۳. تجسم هدایت‌شده

تجسم هدایت‌شده نوعی مراقبه است که در آن اشیا، مکان‌ها یا ازمایش ها اسایش‌قسمت را تجسم می‌کنید. می‌توانید زمان فرایند تجسم را به‌دلخواه خود طویل یا مختصر کنید. برای تجسم بهتر می‌توانید از ابزار و برنامه‌های کاربردی نیز منفعت گیری کنید.

۴. مراقبه ذهن‌آگاهی

این تکنیک مدیریت استرس ریشه در فلسفه چین باستان دارد. مراقبه ذهن‌آگاهی هم همانند تکنیک‌های تنفسی با نشستن و تنفس آگاهانه اغاز می‌بشود. در مکانی ساکت و راحت بنشینید، نفس‌های عمیق بکشید و توجهتان را به افکار و احساسات خود معطوف کنید و آنها را عمیقا بپذیرید. تلاش کنید بدون دقت به اتفاقات قبل و احتمالات آینده بر زمان حال متمرکز بمانید. این تکنیک اسایش‌قسمت برای افت اضطراب و افسردگی عالی است، چون علتمی‌بشود چرخه‌های فکری منفی را شناسایی کنید و آنها را بشکنید.

۵. تمرینات ذهن‌آگاهی و کششی

یوگا، تای‌چی و چی‌کونگ تمرینات ذهن‌آگاهی می باشند که تکنیک‌های تنفسی را با حرکات کششی ترکیب می‌کنند. این تمرینات به تمرکز شدید نیاز دارند و این متمرکزشدن عمیق همان چیزی است که شما را از دام افکار مسابقه‌ای بیرون می‌کشد.

۶. فعالیت بدنی

می‌توانید پیاده‌روی کنید، بدوید، شنا کنید یا هر فعالیت بدنی دلخواه فرد دیگر را انجام دهید. هر نوع حرکت فیزیکی اندورفین بدن را افزایش و استرس شما را افت می‌دهد. برای ازبین‌بردن استرس علاوه‌بر فعالیت‌های بدنی حرف های‌شده، می‌توانید این فعالیت‌ها را نیز انجام دهید:

مزایا تمرینات ریلکسیشن

فرقی نمی‌کند کدام تکنیک را تمرین کنید، چون هرکدامشان مزایای چشمگیری برای سلامت جسم و روان دارند. با اهمیت ترین مزایا تمرین تکنیک‌های ریلکسیشن عبارت‌اند از:

  • افت علائم استرس: هر تکنیک بدن را از حالت آماده‌باش خارج و از شما در برابر عوارض طویل‌زمان استرس محافظت می‌کند.
  • از بین بردن نشخوار ذهنی: تکنیک‌های تمدد اعصاب شما را از شر الگوهای اضطراب‌آور ذهنی خلاص می‌کنند.
  • بهبود تمرکز: تمرین‌های فیزیکی و ذهنی با تشکیل آرامشی عمیق علتبهبود تمرکز خواهد شد.
  • مهار درد: بر پایه پژوهش‌ها، تکنیک‌های ریلکسیشن برای مهار درد در شرایط بحرانی زیاد مفیدند.

چطور تکنیک‌های ریلکسیشن را یاد بگیریم و به آنها پایبند باشیم؟

هر فردی از تکنیک ریلکسیشن مخصوص به خودش برای رسیدن به اسایش و افت استرس منفعت گیری می‌کند. برخی افراد به‌خوبی با تمرین یوگا به اسایش می‌رسند و برخی دیگر با وزنه‌زدن و تمرینات قدرتی.

با انجام تکنیک‌های گوناگون ریلکسیشن به‌مرور زمان یاد می‌گیرید که تکنیک موردعلاقه‌تان را با ترجیحات، سبک زندگی و شخصیت خود تطبیق دهید. نکات فرد دیگر که زمان تمرین تکنیک‌ها باید مراعات کنید عبارت‌اند از:

  • لباس راحتی بپوشید: لباس‌هایی که می‌پوشید تأثیر بسیاری بر روحیه و چهارچوب ذهنی شما دارند. همان گونه که برای رفتن به محل کار لباس مناسب می‌پوشید، زمان تمرین تکنیک‌های اسایش‌قسمت هم باید لباس راحت بپوشید.
  • یک فضای اشکار برای استراحت در نظر بگیرید: اگر خارج از خانه کار می‌کنید، وسایل مربوط به کارتان را با خود به خانه نیاورید. اگر هم دورکارید و در خانه کار می‌کنید، فضای کارتان را از فضای استراحت جدا کنید. در حالت ایدئال، منطقه اسایش‌قسمت شما باید مکانی آرام و بدون حواس‌پرتی باشد.
  • قدم‌های کوچک بردارید: رسیدن به اسایش هم همانند هر توانایی فرد دیگر به تلاش مستمر نیاز دارد. از جلسات تمرینی مختصر اغاز کنید و کم‌کم زمان‌زمان تمرین را افزایش بدهید.
  • تمرین تکنیک‌های ریلکسیشن را در برنامه روزانه‌تان بگنجانید: نیم‌ ساعت از روزتان را به انجام تمرینات اسایش‌قسمت تعلق دهید. برخی افراد روزانه صبح و بعدازظهر ۱۵ دقیقه تمرینات کششی انجام خواهند داد و برخی دیگر ترجیح خواهند داد روزشان را با تمرین‌های اسایش‌قسمت اغاز کنند. تکنیکی را انتخاب کنید که برای شما سودمند است و سپس با تکرار و تمرین آن را جزوی از برنامه روزانه‌تان کنید.

کلام پایانی

خودمراقبتی صحیح نیازمند تلاش و تمرین مستمر است و اهمیت بسیاری برای نگه داری سلامتی و تندرستی شما دارد. بدون خودمراقبتی و انجام تمرین‌های ریلکسیشن برای از بین بردن استرس، خودتان را در معرض فرسودگی شغلی و ابتلا به بیماری‌ها قرار می‌دهید. اکنون که می‌دانید چطور تکنیک‌های اسایش‌قسمت را تمرین کنید، باید انجام روزانه این تکنیک‌ها را در برنامه روزانه‌تان بگنجانید و از مزایا بی‌نظیر آنها منفعت‌مند شوید.

به‌نظر شما کدام تکنیک مؤثرتر است؟ برای خلاصی از استرس چه روشی را ترجیح می‌دهید؟ لطفا نظرات و ازمایش ها ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان به اشتراک بگذارید.

دسته بندی مطالب

مقالات کسب وکار

مقالات فناوری

مقالات آموزشی

مقالات سلامتی



منبع

پرانا و چاکراهای بدن

پرانا چیست؟ چه تأثیری بر جسم و روان دارد؟


پرانا مفهومی باستانی است که در فلسفه و طب هندی، ادبیات هندو، هنرهای رزمی و یوگا به کار می‌رود. این مفهوم جریان انرژی حیاتی را توصیف می‌کند که همه حرکات بدن از جمله جریان خون، تنفس و گوارش را کنترل می‌کند. از آنجایی که پرانا با چشم دیده نمی‌بشود، احتمالا فهمیدن آن سخت باشد، اما با مقداری تمرین می‌توانید پرانا را در بدن، تنفس و محیط اطراف خود حس و از آن منفعت گیری کنید. در این مقاله، ابتدا توضیح می‌دهیم پرانا چیست و سپس درمورد کاربردهای آن می‌گوییم.

پرانا چیست؟

زیاد‌ها به‌نادرست می‌پرسند تنفس پرانا چیست که سوال درستی نیست. در واقع تعداد بسیاری از افراد پرانا را همان تنفس تعریف می‌کنند و برخی دیگر آن را نیروی حیات، انرژی معنوی یا حتی روح می‌خوانند. پرانا در اصل انرژی‌ای است که از طریق شبکه‌ای از کانال‌های جسم لطیف در بدن جریان می‌یابد. کانال‌های جسم لطیف که «نادی» نام دارند، جسم و روح را به هم متصل می‌کنند و همچون مجرایی برای انرژی پرانا می باشند. در ادامه مقاله، زیاد تر درمورد جسم لطیف توضیح می‌دهیم. جذب انرژی پرانا از هوا، غذا و انرژی طبیعی محیط مقدور است. از طرفی برخی از حرکات و حالات بدن از جمله قوزکردن و این چنین تمرکز روی افکار منفی و تنفس در هوای آلوده انرژی پرانا را افت خواهند داد.

انواع پرانا

پرانا در بدن به ۵ نوع یا وایو تقسیم می‌بشود. هرکدام از وایوها مسئول بخشی از بدن با عملکردهای منحصربه‌فردند که در ادامه هریک را توضیح می‌دهیم.

  • اودانا: ناحیه بالای بدن تا قلب اختصاصی اوداناست که شامل عملکردهایی همچون تفکر، ابراز احساسات و سخن بگویید‌کردن می‌بشود.
  • پرانا: پرانا روی ناحیه قلب و تنفس تمرکز دارد و هربار که هوا داخل بدن می‌بشود، افزایش اشکار می‌کند.
  • سامانا: ناحیه ناف تحت نظارت ساماناست و شامل عملکردهای گوارش و جذب مواد معدنی می‌بشود.
  • آپانا پرانا: آپانا پرانا در قسمت لگن قرار دارد و مسئول دفع بدن است.
  • ویانا پرانا: ویانا پرانا مسئول تنظیم گردش خون در کل بدن است، اما در قلب قرار دارد.

پرانا و نادی‌های مرکزی و خورشید و ماه

همه ما انسان‌ها علاوه‌بر جسم فیزیکی خود، یک جسم لطیف هم داریم. جسم لطیف که امکان پذیر به هاله انسان نیز متصل باشد، چیزی فراتر از جسم فیزیکی است. در واقع با پشتیبانی جسم لطیف است که می‌توانیم انرژی یکدیگر را ناخودآگاه حس کنیم. سیستم عصبی مرکزی بدن لطی، از شبکه‌ای از نادی‌ها راه اندازی شده است که شامل نادی‌های مرکزی و خورشید و ماه خواهد شد.

۱. نادی خورشید

نادی خورشید یا پینگالا در سمت راست ستون فقرات جسم لطیف قرار دارد. انرژی خشمگینی، حسادت، جدایی و نفرت همه انها در این نادی جریان می‌یابند و به‌نوعی یادآور داغی خورشیدند.

۲. نادی ماه

در سمت چپ ستون فقرات جسم لطیف، نادی ماه یا آیدا قرار دارد. انرژی‌هایی نظیر اشتیاق، ولع و وابستگی در این نادی جریان دارند.

۳. نادی مرکزی

نادی مرکزی یا سوشومنا درست جلوی ستون فقرات بدن لطیف قرار دارد. هاتا یوگا سبکی از یوگاست که مقصد آن انتقال انرژی نادی‌های چپ و راست (خورشید و ماه) به نادی مرکزی است. هنگامی که پرانا آزادانه در نادی مرکزی جریان یابد، انسان به سامادی یا همان سعادت ابدی می‌رسد. خشنودی، قناعت، افکار ناب و خردمندی همه انها در نادی مرکزی جریان اشکار می‌کنند.

پرانا و چاکراها

نادی‌های چپ و راست و زیرمجموعه‌های آنها به‌طوری دور نادی مرکزی می‌پیچند که اشکالی همانند چرخ‌ به وجود می‌آورند. این اشکال همان چاکراها می باشند. نقاط تقاطع چاکراها با نادی مرکزی امکان پذیر جلوی جریان پرانا را بگیرند. وقتی که می‌گوییم چاکرا مسدود است، در واقع منظور این است که نادی مرکزی به‌خاطر چاکرا مسدود است. با یوگا و مدیتیشن می‌توان پرانا را از نادی‌های چپ و راست به نادی مرکزی منتقل کرد و به عبارتی این نقاط مسدودشده را آزاد کرد.

پرانا و جسم فیزیکی

در کلاس یوگا، پرانا آزادانه‌تر حرکت می‌کند و احتمالا حس کنید جریانی الکتریکی در بدنتان در حال عبور است. هنگامی که به‌خاطر احساسی بر خود می‌لرزیم یا حسی درونی به ما القا می‌بشود، در واقع داریم به پرانا و حس ششم جسم لطیف عکس العمل نشان می‌دهیم.

این چنین اگر به تنفس خود دقت کنیم، فهمید نحوه کار قانون پرانا خواهیم شد. برای مثال هنگامی که الکتریسیته پرانا در نادی سمت راست حرکت کند، از سوراخ راست بینی خارج می‌بشود. در این حالت، قسمت منطقی یا همان قسمت چپ مغز فعال‌تر است. اگر سوراخ چپ بینی دچار باشد، قسمت راست یا قسمت خلاق مغز فعال‌تر خواهد می بود. حال اگر به سامادی یا حالت جذب کامل برسیم، بالاخره می‌توانیم از هر دو سوراخ بینی یکسان منفعت گیری کنیم که علتمی‌بشود انرژی از نادی‌های چپ و راست جاری نشود.

دقت کرده‌اید هنگامی که حس ناراحتی و ناامیدی به ما دست می‌دهد، با بازدمی عمیق نفس را از سینه بیرون می‌دهیم؟ یا دقت کرده‌اید وقتی که حس نشاط، انرژی زیاد تر و هوشیاری می‌کنیم، نفس را داخل سینه حبس می‌کنیم؟ تا وقتی که نفس می‌کشیم، داخل این چرخه متغیر نشاط و ناراحتی هستیم که به پرانا ربط دارد.

پرانا در مدیتیشن

یوگا با حرکات فیزیکی و مدیتیشن با منفعت گیری از ذهن جریان درونی را به‌سمت نادی مرکزی می‌کشند. مطابق متون باستانی، افکار ما همان کاری را با پرانا می‌کنند که سوارکار با اسب می‌کند. از این رو، می‌توان با افکاری که اختیارشان دست ماست، پرانا را به‌سوی مرکز راهنمایی کرد.

این چنین با منفعت گیری از مدیتیشن و پرانایاما یاد می‌گیریم که جریان تنفس را مهار کنیم. ذهن، پرانا و افکار همه انها با هم ربط دارند. از همین جهت امکان پذیر هنگامی که روی یکی از آنها تمرکز می‌کنیم، هر سه تحت‌تأثیر قرار بگیرند.

پرانایاما

پرانایاما یا کنترل تنفس یکی از مرحله های هشت‌گانه یوگاست که با منفعت گیری از تمرینات تنفسی پرانا را در کنار آسانا یا همان حرکات فیزیکی و مدیتیشن پرورش می‌دهد. به‌پشتیبانی راه حلهای پرانایامای آیورودایی می‌توانیم انرژی خود را افزایش دهیم، بدن‌هایمان را گرم و ذهنمان را آزاد کنیم. مطابق تحقیقاتی در سال ۲۰۱۲، تنفس اوجایی علتمی‌بشود که بدن ما در رویارویی با استرس عکس العمل فیزیکی نشان ندهد.

سخن پایانی

پرانا به زبان ساده جوهر وجودی همه موجودات زنده است و زیاد اوقات به‌گفتن نیروی حیات شناخته می‌بشود. در بدن ما انسان‌ها، پرانا انرژی‌ای است که مسئول همه حرکات فیزیکی ماست. در این مقاله توضیح دادیم انرژی پرانا چیست و چه چیزهایی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

آیا شما هم یوگا کار می‌کنید؟ تابه‌حال با عبارت پرانا در این ورزش روبه رو شده‌اید؟

هشدار! این نوشته فقط جنبه آموزشی دارد و برای منفعت گیری از آن ملزوم است با پزشک یا متخصص وابسته مشورت کنید. اطلاعات زیاد تر



منبع