برچسب: تغذیه نوزاد

امکان پذیر این سوال برایتان پیش بیاید که «آیا شیر مادر فاسد میشود؟» بله، امکان پذیر مادرانی که شیرشان را می‌دوشند و به نوزادشان خواهند داد، فهمید شوند شیر خراب شده است. در این مقاله نشانه‌های فاسدشدن شیر مادر را می‌گوییم و نکاتی برای پیشگیری از این اتفاق نقل می‌کنیم. با ما همراه باشید.

علائم خراب‌شدن شیر مادر

۱. ظاهر نامطلوب

بعد از دوشیدن شیر مادر و ریختنش در ظرف مخصوص، شیر طبق معمول به ۲ لایه تقسیم می‌بشود: لایه شیر و خامه. چربی شیر کم‌کم به‌سمت بالا می‌آید و لایه خامه را راه اندازی می‌دهد و لایه‌ باقی‌مانده زیرین هم لایه شیر است. اگر شیر سالم باشد، چرخش و تکانی سریع علتترکیب‌شدن ۲ لایه با هم می‌بشود و در صورتی که سپس از چندین بار چرخش تا این مدت لایه‌های شیر از هم جدا باشند، به گمان زیاد شیر خراب شده است.

۲. بوی ترشیدگی

بوی شیر هر مادر امکان پذیر با بوی شیر مادری دیگر متفاوت باشد. در واقع این تحول بو ناشی از عوامل بسیاری همانند رژیم غذایی مادر و داروهایی است که مصرف می‌کند. برخی مادران می‌گویند شیرشان بوی بد صابون‌مانندی می‌دهد که علتش لیپاز زیاد شیر آنهاست. در این چنین حالتی تعیین فاسد یا سالم‌بودن شیر کار راحتی نیست. بااین‌حال می‌توانید با آزمایشی از سالم یا خراب‌بودن شیر یقین شوید.

برای آزمودن شیر مقدار مقداری از شیر مادر را به‌زمان یک هفته منجمد کنید. سپس از یک هفته، بگذارید یخ شیر باز بشود و بوی آن را بازدید کنید. اگر شیر لیپاز بسیاری داشته باشد، به گمان زیاد بوی صابون، فلز یا ماهی می‌دهد. بااین‌حال شیر برای مصرف کودک مناسب است. شما می‌توانید فعالیت لیپاز را با جوشاندن شیر مادر غیرفعال کنید. اگر شیر ترش شده است یا بوی گندیدگی می‌دهد، یعنی دچار اکسیداسیون شیمیایی شده است. این شیر فاسد شده است و باید آن را دور بریزید. می‌توانید شیر ذخیره‌شده را با تکه‌های مساوی شیر تازه دوشیده‌شده مخلوط کنید تا طعم صابون را رقیق و کودک را تشویق به شیرخوردن کنید.

۳. طعم نامطلوب

قبل از ذخیره‌کردن شیر، طعم آن را بچشید. اگر شیر مزه ترشی می‌دهد، یعنی به گمان زیاد فاسد شده است. برای برسی سلامت شیر می‌توانید آزمایشی را انجام دهید که در تکه قبل گفتیم، یعنی شیر را به‌زمان یک هفته نگهداری کنید و تغییرات طعم را برسی کنید. طعم صابون، فلز یا ماهی شیر به‌گمان زیاد به‌جهت لیپاز زیاد آن است. در کل شیر دوشیده‌شده نباید زیاد تر از ۴ روز در یخچال نگهداری بشود. ماندن زیاد تر شیر در یخچال علتفاسدشدن آن خواهد شد.

اگر نوزاد شیر فاسدشده را مصرف کند، چه اتفاقی می‌افتد؟

اکنون می‌دانید که آیا شیر مادر فاسد میشود یا نه و نشانه‌های شیر فاسد را هم می‌شناسید. با این حال امکان پذیر بعضی اوقات ندانید که شیر ذخیره‌شده شما خراب شده است و نوزاد را با شیر فاسد تغذیه کنید. علائم تغذیه نوزاد با شیر فاسد را در این تکه می‌گوییم.

۱. امتناع از شیرخوردن

کارشناسان اعتقاد دارند که امتناع مداوم نوزاد از شیرخوردن نشان‌دهنده این است که نوزاد طعم شیر را دوست ندارد. در صورتی که نوزادتان مدام از خوردن شیر امتناع می‌کند یا در میانه شیرخوردن ناآرام است، طعم شیرتان را بازدید کنید.

۲. تف‌کردن مکرر یا استفراغ

نوزادان سیستم گوارشی حساسی دارند و اگر شیر فاسد بخورند، دچار اختلالات گوارشی همانند اسهال و استفراغ خواهد شد. نشانه دیگر خراب‌بودن شیر تحول در دفعات دفع یا نوع مدفوع آنهاست. اگر فهمید شدید تعداد دفع نوزاد افزایش یافته، مدفوعش آبکی است یا مشکلات گوارشی فرد دیگر دارد، شیر ذخیره‌شده را بازدید و با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.

۳. تب‌کردن

گرچه در این حالت تب کودک نشانه‌ای رایج نیست، برخی از کودکان امکان پذیر بعد از خوردن شیر فاسد دچار تب خفیف تا شدید شوند. طبق معمول وقتی کودک تب می‌کند که به‌خاطر مراعات‌نکردن بهداشت، باکتری‌ها شیر را آلوده کرده باشند. در این چنین مواردی، کودکان چند ساعت بعد از خوردن شیر ذخیره‌شده فاسد دچار تب خواهد شد که زیاد تر اوقات با نشانه‌های فرد دیگر همانند اسهال و استفراغ همراه است.

۴. عفونت شدید

در موارد نادر امکان پذیر تغذیه نوزاد با شیر فاسد تبدیل عفونت‌های خطرناکی همانند کرونوباکتر ساکازاکی بشود. این عفونت امکان پذیر مشکلات جدی برای سلامت نوزاد تشکیل کند. به همین علت مهم است که همه نکات مربوط به شیوه نگهداری صحیح شیر مادر را مراعات کنید.

۵. کم‌آبی بدن

یکی دیگر از علائمی که امکان پذیر به‌علت مصرف شیر فاسد تشکیل بشود، کم‌آبی بدن است که تبدیل خواب‌آلودگی، بی‌تحرکی مفرط و ادرار تیره‌ و کمتر از حد معمول می‌بشود.

نکاتی برای پیشگیری از فاسدشدن شیر دوشیده‌شده مادر

در این تکه نکاتی را می‌گوییم که برای نگه داری سلامت شیر دوشیده‌شده باید مراعات کنید:

• قبل از دوشیدن شیر، دست‌ها و سینه‌های خود را با آب و صابون بشویید.
• شیردوش و لوازم جانبی از جمله ظروف نگهداری شیر را بعد از هربار منفعت گیری، تمیز و ضدعفونی کنید.
• در بطری یا ظرف نگهداری شیر را محکم ببندید تا شیر از اکسیداسیون شیمیایی و جذب بوی دیگر سبزیجات و میوه‌های داخل یخچال در امان بماند.
• قبل از دادن شیر دوشیده‌شده به نوزاد، سلامت آن را با بازدید طعم، رنگ و قوام شیر برسی کنید.
• شیر را بلافاصله بعد از دوشیدن در یخچال بگذارید. شیر نگهداری‌شده در دمای ۴۰ درجه فارنهایت (۴ درجه سانتیگراد) ۴ تا ۶ روز قابل‌منفعت گیری است.
• برای افزایش زمان نگهداری شیر آن را منجمد نکنید.
• ظرف شیر را در انتهایی‌ترین تکه یخچال قرار دهید که کمترین و پایدارترین دما را دارد، چون باز و بسته‌شدن در بر آن تأثیری ندارد.
• اگر نمی‌توانید بلافاصله شیر را در یخچال قرار دهید، ظرف نگهداری شیر را چند دقیقه لای حوله خنک بگذارید. شیر تازه دوشیده‌شده مادر تا ۴ ساعت در دمای ۱۶ تا ۲۹ درجه سانتی‌گراد قابل‌منفعت گیری است.
• هرچه شیر زیاد تر بیرون بماند، گمان فاسدشدن آن زیاد تر می‌بشود.

شما بگویید

به‌نظر شما چه عوامل فرد دیگر بر فاسدشدن شیر مادر تأثیر دارند؟ لطفا نظرات و ازمایش ها ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان به اشتراک بگذارید.

شیردادن به نوزاد یا دوشیدن شیر مادر؟ انتخاب شما کدام است؟ به گمان زیاد در دوران بارداری مطالب بسیاری درمورد مزایا شیر مادر خوانده و شنیده‌اید و تصمیم گرفته‌اید نوزادتان را از آنها محروم نکنید. برخی از مادران به دلایل گوناگون تصمیم می‌گیرند شیرشان را بدوشند و با شیشه به نوزادشان بدهند. در این مقاله درمورد مزایا و معایب هرکدام از این راه حلها می‌گوییم و در انتها راه حلهای دوشیدن شیر مادر با دست و شیردوش را مرور می‌کنیم. با ما همراه باشید.

شیردهی مستقیم به نوزاد

مزایا

تغذیه نوزاد از سینه مادر بهترین روش شیردهی است که مزایای تعداد بسیاری هم دارد، از جمله:

• کار کمتر: بعد از هربار شیردهی به نوزاد، نیازی به شستن قطعات شیردوش و شیشه‌شیر و دیگر وسایل نیست.
• بهبود قیمت شیر: مواد مغذی شیر مادر به‌خوبی با نیازهای نوزاد مطابقت دارد، به‌اختصاصی وقتی که نوزاد مستقیم از سینه مادر شیر می‌خورد. سینه مادر به محتوای بزاق دهان نوزاد عکس العمل مشخص می کند و برای مقابله با ویروس‌ها یا باکتری‌هایی که نوزاد در معرض آنها قرار گرفته است، آنتی‌بادی تشکیل می‌کند.
• ربط عاطفی بهتر: مادرانی که مستقیم شیر خودشان را به نوزادشان خواهند داد، زمان بسیاری را صرف درآغوش‌گرفتن و شیردادن به نوزاد می‌کنند. این نزدیکی اثرات عاطفی زیاد مفیدی برای نوزاد و مادر دارد.
• دسترسی همیشگی: شیردادن مستقیم به نوزاد به هیچ وسایل خاصی نیاز ندارد و همیشه در دسترس است.
• رایگان‌بودن: شیردهی مستقیم به نوزاد رایگان است و نیازی نیست برای خرید شیردوش و وسایل موردنیاز ذخیره شیر هزینه کنید.

معایب

به‌رغم مزایا زیاد شیردهی مستقیم نوزاد از سینه مادر، برخی مادران هم به دلایلی این کار را دوست ندارند از جمله:

• محدودشدن برنامه وقتی: شیردهی مستقیم به نوزاد یعنی این که شما این امکان را ندارید که به هر دلیلی به‌زمان چند ساعت از نوزادتان دور شوید.
• نگرانی‌های مقدار مصرف شیر: در این نوع شیردهی شما نمی‌توانید بفهمید نوزادتان در روز چه مقدار شیر خورده است، در حالی که خبر از مقدار مصرف شیر نوزاد برای تعداد بسیاری از مادران مهم است.
• درد سینه: شیردهی، به‌خصوص در هفته‌های اول، علتایجاد درد بسیاری در نوک و خود سینه می‌بشود. گرچه این درد به‌شدت بهبود می‌یابد، امکان پذیر علتمشکلاتی بشود که مادر را از این روش شیردهی نومید کند.
• محدودیت‌های غذایی و دارویی: غذاها و برخی از داروها از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل خواهد شد، به همین علت مادرانی که شیر خودشان را مستقیم به فرزندشان خواهند داد، مدام باید حواسشان به اجتناب از خوردن داروها و غذاهای ممنوعه در دوران شیردهی باشد. پذیرفتن این محدودیت‌های غذایی و دارویی برای برخی از مادران سخت است.
• افتخواب: نوزاد، به‌خصوص در هفته‌های اول زندگی، نیاز به دفعات شیردهی مکرر دارد. بیداربودن و شیردهی هر ۲ ساعت یک بار امکان پذیر سپس از زایمان از نظر ذهنی و جسمی برای مادر زیاد سخت باشد. یقیناً این به معنی این نیست که کودکی که با شیشه‌شیر تغذیه می‌بشود به شیر کمتری نیاز داشته باشد، اما این روش انعطاف‌پذیری بیشتری دارد.

دوشیدن شیر مادر برای نوزاد

مزایا

انتخاب تعداد بسیاری از مادران شیر دوشیدن و دادن آن با شیشه به نوزاد است. مزایای این روش تغذیه نوزاد عبارت‌اند از:

• زمان آزادتر: یکی از با اهمیت ترین مزایای دوشیدن شیر مادر زمان آزادی است که در اختیارتان قرار می‌دهد، یعنی می‌توانید هر ساعت از روز که آمادگی این کار را دارید، انجامش دهید.
• مطمعن خاطر از مقدار مصرف شیر: تغذیه نوزاد با شیشه به شما این امکان را می‌دهد که بدانید نوزادتان در روز دقیقا چه مقدار شیر می‌خورد.
• شیر پشتیبان: با دوشیدن شیر زیاد تر در طول روز، می‌توانید شیر اضافی را برای زمان‌هایی کنار بگذارید که تصمیم گرفته‌اید پرهیز غذایی را کنار بگذارید و یک روز را مطابق میلتان غذا بخورید.
• اجتناب از درد: با دوشیدن شیر فرد دیگر خبری از گازگرفتن نوزاد و مسائل این‌چنینی نیست.

چند نمونه از موقعیت‌هایی که شیردوشیدن واقعا سودمند است، عبارت‌اند از:

• نوزاد نارس؛
• نوزاد مبتلا به شکاف کام؛
• نوزادی که نمی‌تواند خوب سینه را بگیرد؛
• وقتی که شیردهی زیاد دردناک است؛
• وقتی که شما و نوزاد مجبورید به علت کار یا بیماری در روز مدتی طویل از هم دور باشید.

معایب

به‌رغم آزادی بسیاری که شیردوشیدن برای مادر به ارمغان می‌آورد، این روش طرف‌داران مقداری دارد. این روش شیردهی به نوزاد معایبی دارد که بعضی اوقات زیاد دردسرسازند. این معایب عبارت‌اند از:

• کار زیاد تر: سپس از هر بار شیردوشیدن، باید وسایل بسیاری را بشویید و ضدعفونی کنید که این کار زمان بسیاری می‌برد.
• ترشح شیر کمتر: مکش شیردوش به‌اندازه مکش دهان نوزاد بر تشکیل شیر مادر تاثییر نمی‌گذارد. مکش دهان نوزاد علتافزایش شیر مادر می‌بشود، اما در منفعت گیری از شیردوش این‌طور نیست و امکان پذیر روزبه‌روز تشکیل شیر کمتر بشود.
• هزینه‌بربودن: خریدن شیردوش و وسایل ذخیره شیر هزینه بسیاری دارد.
• سخت‌بودن: فکر کنید نوزاد گریه می‌کند و شما باید هم‌زمان با آرام‌کردن او، شیشه‌شیرش را آماده کنید. در قیاس با شیردهی مستقیم از سینه، این روش زیاد سخت‌تر است.

چطور بفهمیم کدام روش شیردهی برایمان بهتر است؟

خوشبختانه می‌توانید از این دو روش ترکیبی منفعت گیری کنید. یعنی چه؟ یعنی زمان‌هایی که برایتان مقدور است مستقیم به نوازاد شیر بدهید و زمان‌هایی که کار دارید یا به هر علت امکان شیردهی مستقیم را ندارید، شیرتان را بدوشید و با شیشه به نوزاد بدهید. این که چه زمان‌هایی از هر روش منفعت گیری کنید، به موقعیت شما بستگی دارد.

اگر شرایط مساعد است، بهتر است اول با شیردهی مستقیم اغاز کنید و هنگامی که با این روش انس گرفتید، در نزدیک به یک‌ماهگی نوزاد، کم‌کم از شیردوش و شیشه منفعت گیری کنید.

یقیناً با اهمیت ترین عامل تعیین‌کننده انتخاب روش شیردهی نوزاد حالت مادر است. بعضی اوقات برخی موارد علتخواهد شد سریعتر از یک‌ماهگی شیردوشیدن را اغاز کنید همانند وقتی که وزن‌گیری نوزاد مناسب نیست و ملزوم است بر مقدار شیرخوردن او نظارت کنید و شیر بیشتری به او بدهید. مشورت‌کردن با متخصص برای پیداکردن روش درست شیردهی زیاد سودمند است.

نحوه دوشیدن شیر مادر

۱. شیردوشیدن با دست

دوشیدن شیر مادر با دست مهارتی است که امکان پذیر برای یادگیری صحیح آن به زمان و مقداری تمرین نیاز داشته باشید. برای شیردوشیدن با دست می‌توانید این مرحله های را جستوجو کنید:

• یک بطری، فنجان یا کاسه برای گرفتن زیر سینه و ریختن شیر داخل آن آماده کنید.
• دستانتان را با آب و صابون بشویید.
• در موقعیت راحتی قرار بگیرید و تلاش کنید آرام باشید.
• یک حوله گرم روی سینه‌های خود قرار دهید یا چند دقیقه قبل از اغاز شیردوشیدن، به‌آرامی سینه‌های خود را ماساژ دهید.
• موسیقی اسایش‌بخشی پخش کنید و در میانه دوشیدن شیر به نوزادتان یا عکسش نگاه کنید.
• انگشت شست‌تان را بالای سینه و ۴ انگشت دیگر را زیر سینه قرار دهید به طوری که حالت دست‌تان به‌شکل سخن C باشد.
• انگشت شست و سبابه را در دو طرف سینه، در لبه‌های هاله رنگی اطراف نوک سینه، قرار دهید.
• انگشتان دست‌تان را به‌سمت قفس سینه سختی دهید و سپس آرام به هم نزدیک کنید.
• از بالا و پایین اغاز کنید و سپس چرخشی به چپ و راست حرکت کنید.
• یک فنجان تمیز یا بطری نگهداری شیر را با دست دیگرتان زیر سینه نگه دارید طوری که نوک پستان مستقیما بالای آن قرار گیرد.
• حرکت ملایم دست‌هایتان علتجاری‌شدن شیر می‌بشود. فشاری محکم اما ملایم به سینه بدهید، چون بافت سینه حساس است.
• مقداری به جلو خم شوید تا شیر داخل ظرف بریزد.
• این فشردن سینه‌ها را با سرعتی ثابت تکرار کنید تا وقتی که دیگر شیر خارج نشود. هنگامی جریان شیر قطع شد، با سینه دیگر هم همین مرحله های را تکرار کنید.
• شیری را که دوشیده‌اید فورا به کودک بدهید یا آن را در ظرف مخصوص بریزید و داخل یخچال بگذارید.

۲. دوشیدن شیر مادر با شیردوش دستی

• قطعات شیردوش و دست‌هایتان را ضدعفونی کنید.
• مقداری سینه را ماساژ دهید یا حوله گرمی رویش بگذارید تا شیر به جریان بیفتد.
• فلنج (محافظ سینه) شیردوش را طوری قرار روی سینه قرار دهید که نوک پستان در مرکز آن قرار گیرد.
• تلمبه شیردوش را مرتب سختی دهید، مقدار شیر خارج‌شده از سینه درون محفظه متصل به محافظ سینه ریخته می‌بشود.
• فشاردادن تلمبه شیردوش دستی را ۱۰ تا ۲۰ دقیقه ادامه دهید؛ تا وقتی که دست‌تان خسته بشود یا جریان شیر متوقف بشود.
• بعد از استراحتی مختصر، سراغ سینه دیگر بروید و این مرحله های را تکرار کنید.

۳. دوشیدن شیر مادر با شیردوش برقی

• اگر از شیردوش برقی دوتایی منفعت گیری می‌کنید، شیردوش را طوری تنظیم کنید که نوک هر ۲ سینه دقیقا در مرکز محافظ‌های سینه قرار بگیرد.
• مقداری به جلو خم شوید و شیردوش را روشن کنید.
• شیردوش را روی شدت مکش کم تنظیم کنید. شدت کم مکش نحوه مکیدن نوزاد را همانند‌سازی می‌کند. شیردوشیدن با شدت زیاد تر امکان پذیر دردناک باشد.
• دوشیدن شیر با شیردوش برقی را به‌زمان ۷ دقیقه ادامه دهید. امکان پذیر در ابتدا چیزی از سینه بیرون نیاید، اما چند دقیقه بعد از پمپاژ، شیر جاری می‌بشود.
• شیردوش را به‌زمان ۱ دقیقه قطع کنید و دورتادور سینه، یعنی از زیر بغل تا نوک آن، را خوب ماساژ دهید.
• بعد از ماساژدادن هر دو سینه، مجدد شیردوش را به سینه‌ها متصل کنید و آن را به‌زمان ۷ دقیقه دیگر روشن کنید.
• درنهایت شیر را ذخیره کنید.
• اگر شیردوش برقی باتری شارژشدنی دارد، آن را بین دفعات شیردوشیدن شارژ کنید تا همیشه آماده کار باشد.

کلام آخر

روش انتخابی شما برای تغذیه نوزادتان به شرایط شما بستگی دارد. روشی را اشکار کنید که با دقت به شرایط و موقعیت برایتان بهترین گزینه است.

شما طرف‌دار کدام سبک شیردهی هستید؟ لطفا نظرات و ازمایش ها ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان در بین بگذارید.

اگر می‌خواهید علت تعداد بسیاری از رفتارهای شریک عاطفی، یا حتی خودتان را در رابطه فهمید شوید، حتما این کتاب را بخوانید.