هراس از هوش مصنوعی چیست و چطور با آن کنار بیاییم؟_سیاه پوش
نوشته و ویرایش شده توسط مجله سیاه پوش
قطعاً شما هم از دوران کودکی، فیلمهای بسیاری از شورش رباتهای هوشمند دیدهاید. هراس از تسلط هوش مصنوعی به انسانها، با رشد دیدنی این فناوری در سالهای تازه، به شدت افزایش یافته است. هراس از هوش مصنوعی تا چه اندازه منطقی است و چطور باید با اضطراب شدید حاصل از آن کنار بیاییم؟
«اضطراب هوش مصنوعی» چیست؟
«اضطراب هوش مصنوعی» اصطلاحی برای توصیف نگرانی و دلشورهای است که در پی رشد سریع این فناوری و تغییرات شتابزده تکنولوژیکی پدید آمده. هوش مصنوعی سالها است که در حال گسترش است، اما ظهور ابزارهایی همانند چت جی پی تی، میدجورنی و دیگر فناوریهای شبیه، حس شتابزدگی در روال پیشرفت آن را دوچندان کرده است.
موسسه Calm در کالیفرنیا، به تازگی، تحقیقاتی درمورد هراس و اضطراب حاصل از پیشرفت هوش مصنوعی، روی بیشتر از ۴۵۰ فرد بزرگسال انجام دادهاند. نتایج آن به شرح زیر است:
مسئله دلنشین اینجاست که تعداد بسیاری از جوابدهندگان، همزمان شگفتزده و دلواپس بودند. در واقع، حتی افراد خوشبین هم درمورد آیندهای که هوش مصنوعی در آن نقش تعیینکننده دارد، حس ناامنی میکنند.
ظهور هوش مصنوعی، سوالهایی اساسی درمورد آینده انسان به همراه دارد. برخی آن را فرصتی شگرف میدانند که میتواند در عرصههایی همچون پژوهشهای علمی، تحولآفرین باشد. برخی دیگر، دیدگاهی بدبینانه دارند و دلواپس اثرات طویل مدت هوش مصنوعی بر جامعه می باشند. آیا شغلمان سال سپس هم پابرجاست؟ آیا میتوانیم کارهای تکراری و خستهکننده را به هوش مصنوعی بسپاریم؟ آیا زندگی با پیشرفت هوش مصنوعی، آسانتر میبشود یا پیچیدهتر؟
هنگامی محیط حوالیمان نامطمئن و ناپایدار بهنظر برسد، اضطراب واکنشی طبیعی است. اضطراب، نوعی هشدار تکاملی است که بدن را به حالت آمادهباش درمیآورد. اما هنگامی اضطراب آنقدر زیاد بشود که ما را به ناامیدی بکشاند، دیگر توانایی ذهنی و احساسی ملزوم برای رویارویی با سوالهای پیچیده درمورد هوش مصنوعی را نخواهیم داشت.
اضطراب هوش مصنوعی به احساساتی همانند نگرانی، هراس و تردید اشاره دارد که در روبه رو با تأثیرات احتمالی این فناوری بر جامعه، مشاغل و حریم خصوصی شکل میگیرد. این نوع اضطراب، زیاد تر از شدت بالای گسترش AI، ناشناختهبودن آینده و دغدغههایی درمورد تغییرات گستردهای سرچشمه میگیرد که امکان پذیر در زندگیمان تشکیل بشود. این اضطراب در نهایت میتواند به هراس از هوش مصنوعی منجر بشود.
اگر شما هم نسبت به فناوریهای تازه مبتنی بر هوش مصنوعی احساسات متناقضی دارید، تنها نیستید. دکتر کریس موسونیک، مدیر ارشد قسمت روانشناسی موسسه Calm است. او راهکارهایی برای مقابله با این منبع تازه اضطراب اراعه کرده که آنها را در این مقاله از «چطور» بازدید میکنیم.
چطور با هراس از هوش مصنوعی کنار بیاییم؟
۱- عدم قطعیت را بپذیرید
یکی از دشوارترین احساساتی که تعداد بسیاری از ما توانایی میکنیم، ناتوانی در پذیرفتن حالتهای نامشخص است. شدت بالای رشد هوش مصنوعی و خودکارسازی، میتواند نوعی تهدید نسبت به آینده شغلی یا حتی سبک زندگی ما برداشت بشود. این شرایط امکان پذیر حس بیثباتی، سردرگمی یا عدم کنترل در آدمی تشکیل کند.
۲- به احساسات خود فضا بدهید
اگر در روبه رو با تغیرات هوش مصنوعی حس اضطراب یا نگرانی دارید، تلاش نکنید این احساسات را بیاهمیت نمود دهید یا نادیده بگیرید. سرکوب این احساسات نه تنها کار امد نیست، بلکه علتایجاد بیاعتمادی نسبت به خود و افت عزت نفس میبشود. پذیرفتن احساسات، نخستین قدم در مسیر آرامسازی ذهن است.
برای روبه رو سالم با احساسات، راههایی زیر را امتحان کنید:
- احساسات خود را شناسایی کنید: آگاهی از آنچه واقعاً توانایی میکنید، به کشف ریشههای عمیقتر اضطراب، همانند حس تهدید یا ناتوانی، پشتیبانی میکند.
- مدیتیشن انجام دهید: تمرینات مراقبه میتوانند شما را به لحظه حال بازگردانند و بین فرد و احساساتش، فاصلهای سالم تشکیل کنند.
- نگرانیهای خود را بنویسید: هر روز، چند دقیقه را به نوشتن آزادانه افکار دلواپسکننده خود تعلق دهید. این تمرین، به ذهن فرصتی برای پردازش و پذیرفتن احساسات میدهد.
۳- وقتی که ذهنتان به سمت سناریوهای فاجعهآمیز میرود، آگاهانه مداخله کنید
تعداد بسیاری از ما در روبه رو با آیندهای مبهم، دچار «فاجعهسازی ذهنی» میشویم. فاجعهسازی، حالتی است که در آن، بدترین اتفاقات ممکن را در ذهن خود مجسم میکنیم، حتی اگر هیچ نشانه واقعی برای آن وجود نداشته باشد. این نوع تفکر میتواند اضطرابهای سطحی را به بحران تبدیل کند.
اگر فهمید شدید که در حال فاجعهسازی هستید، چند مسئله به شما پشتیبانی میکنند:
- با خودتان گفتگویی منطقی داشته باشید: از خود سوال کنید که چه شواهد واقعی برای هراستان وجود دارد. آیا گمانهای دیگر را هم در نظر گرفتهاید؟
- به تغیرات قبل فکر کنید: ورود فناوریهایی همانند تلفن همراه، لپتاپ یا اپلیکیشنهای مسیریابی نیز وقتی ناآشنا و حتی دلواپسکننده به نظر میرسیدند. اما با گذشت زمان، آنها را پذیرفتیم و با آنها زندگی ساختیم. به خود یادآوری کنید که این روال امکان پذیر در رابطه هوش مصنوعی هم تکرار بشود.
- ذهنتان را به زمان حال بازگردانید: تمرکز بر لحظه اکنون، میتواند آینده را کمتر تهدیدآمیز نشان دهد.
۴- از دیدگاه صفر و یکی فاصله بگیرید
یکی از خطاهای شناختی رایج، نگاه «همه یا هیچ» به مسائل است. این دیدگاه، فقط دو حالت را ممکن میداند: کاملاً خوب یا کاملاً بد. اما حقیقت، زیاد تر در بین این دو قطب شکل میگیرد. درمورد هوش مصنوعی هم، همین نگاه میتواند ما را دچار سوءبرداشت کند.
فرهنگ عمومی بعضی اوقات تصویری آخرالزمانی از آینده با هوش مصنوعی ترسیم میکند، اما این فقط بخشی از داستان است. حقیقت، زیاد تر لایهدار و چند بعدی است.
پذیرفتن این که میتوان همزمان چند حس متفاوت داشت، بخشی از بلوغ فکریست. امکان پذیر هم دلواپس باشید و هم کنجکاو؛ هم دلدلواپس آینده باشید و هم از پیشرفت شوقزده. همه این احساسات میتوانند واقعی و همزمان شکل بگیرند.
۵- انسانیت را مجدد کشف کنید
در شدیدترین حالت اضطراب، بعضی اوقات ترسی نهان ما را فرا میگیرد: آیا ماشینها جای انسانها را خواهند گرفت؟ آیا نابودی بشر فرا رسیده است؟ این نگرانیها، ریشه در ترسی عمیقتر دارند؛ هراس از این که اتکا به فناوری، ما را از ماهیت انسانیمان دور کند. یکی از راههای روبه رو با این هراس، تحکیم ربط با انسانبودن خویش است.
چطور ربط با خود را بازسازی کنیم؟
سوال از هوش مصنوعی: چطور با هراس از هوش مصنوعی کنار بیاییم
گروه Calm از خود ChatGPT خواست کرد که چند پیشنهاد برای مدیریت اضطراب نسبت به هوش مصنوعی و هراس از هوش مصنوعی اراعه دهد. جوابهای چتجیپیتی، قابلتأمل بودند:
هوش مصنوعی ابزار است، نه جانشین انسان
گرچه AI میتواند برخی ماموریت های را انجام دهد یا حتی توانمندیهای انسانی را تحکیم کند، اما نمیتواند جانشین خلاقیت، همدلی یا شهود انسانی بشود.
به مزایا بالقوه هوش مصنوعی دقت کنید
از بهبود خدمات سلامت گرفته تا پیشرفتهای علمی و بهینهسازی صنایع، هوش مصنوعی میتواند در تعداد بسیاری از حوزهها اثرات مثبتی داشته باشد. بعد زیاد تر روی این قضیه تمرکز کنید.
خودتان را آموزش دهید
یکی از راههای تسلط بر اضطراب ناشی از پیشرفت هوش مصنوعی، شناخت بهتر آن است. با فهمیدن بهتر نحوه کارکرد، محدودیتها و کاربردهای هوش مصنوعی، میتوانید نگرانی خود را افت داده و تصمیمات آگاهانهتری برای منفعت گیری و تعامل با آن بگیرید.
نسبت به سوگیریهای رسانهای هوشیار باشید
رسانهها بعضی اوقات برای جلب دقت، هراس را بزرگنمایی میکنند. برای جستوجو کردن اخبار، به منبع های معتبر رجوع کنید و مطالب کمتری در رابطه با نگرانیتان بخوانید.
انعطافپذیر باشید
هوش مصنوعی، تنها یکی از فناوریهای نوظهور است و در آینده، ناظر تغیرات بیشتری خواهیم می بود. انعطافپذیری، بهترین جواب به تغییرات مداوم است.
در انتها، گروه Calm از چت GPT سوال کرد که مدیتیشنی برای افت اضطراب نسبت به هوش مصنوعی اراعه کند. جواب هوش مصنوعی به شرح زیر می بود:
«قبولش کن یا کنارش بگذار. اگر راهکارهای هوش مصنوعی را در مدیریت اضطرابت مفیدتر یافتی، هیچ دلخوریای نیست. در این همزیستی پیچیده و شگفتانگیز بین انسان و فناوری، امکان پذیر خودت را در حال منفعتگیری همزمان از راهنماییهای انسانی و ماشینی برای نگه داری سلامت روان ببینی. هر آنچه به کارت میآید بردار، و باقی را رها کن.»
دلواپس تأثیرات هوش مصنوعی هستید؟
این روزهایی که برای همه برای رسیدگی به همه کارها به سراغ هوش مصنوعی میروال، نگرانی درمورد تأثیرات منفی این فناوری شدت گرفته است. هوش مصنوعی، نوشته جدیدی نیست اما در سالهای تازه، در دسترس عموم قرار گرفته و جامعه را درمورد خطرات جایگزینی با انسانها، دلواپس کرده است.
آیا شما هم دچار هراس از هوش مصنوعی هستید یا فردی را در اطرافیان خود میشناسید که اضطراب بسیاری بابت آن داشته باشد؟ به نظر شما، چطور میتوان از مخاطرات هوش مصنوعی در امان ماند؟ آیا هوش مصنوعی، آینده محتوم بشریت است و کاری نمیتوان در خصوص منفعت گیری امن آن انجام داد؟ لطفاً نظرات خود درمورد هراس از هوش مصنوعی را با ما و دیگر خوانندگان «چطور» در بین بگذارید.
سوالهای متداول درمورد هراس از هوش مصنوعی
۱- چطور هراس از هوش مصنوعی را کنترل کنم؟
برای مدیریت اضطراب مرتبط با هوش مصنوعی، میتوان اقداماتی پیشگیرانه انجام داد:
- با یادگیری در رابطه هوش مصنوعی، فهمیدن بهتری از توانمندیها و محدودیتهای آن اشکار کنید: آشنایی با هوش مصنوعی میتواند هراس از آن را کمتر کند.
- در گفتگوهای مربوط به هوش مصنوعی شرکت کنید: سخن بگویید کردن درمورد نگرانیهایتان با دیگران میتواند دیدگاههای جدیدی به شما بدهد و حس تنهایی را افت دهد.
- تمرین ذهنآگاهی و تکنیکهای افت استرس را در برنامه روزانه بگنجانید: مدیریت مؤثر اضطراب میتواند تمرکز شما را به زمان حال معطوف کند و نگرانی درمورد آینده را افت دهد.
- در جریان اخبار و پیشرفتهای مربوط به هوش مصنوعی بمانید: دانستن درمورد این که هوش مصنوعی چطور داخل زندگی ما میبشود، به آمادگی زیاد تر و افت اضطراب پشتیبانی میکند.
۲- چرا از هوش مصنوعی میترسم؟
هراس از هوش مصنوعی، احساسی شایع است و میتواند از عوامل مختلفی ناشی بشود. برای مثال، عدم مطمعن درمورد تأثیرات آن در آینده، همانند تغییرات در بازار کار یا هنجارهای اجتماعی. این چنین امکان پذیر درمورد حریم خصوصی، امنیت و منفعت گیری اخلاقی از هوش مصنوعی نگرانیهایی داشته باشید. فکر این که کنترل امور به دست ماشینها بیفتد یا تصمیمگیریها بدون همدلی انسانی انجام بشود، میتواند ترسناک باشد.
فهمیدن این هراسها و پرداختن به آنها از طریق آموزش و گفتگو، به افت اضطراب ناشی از هوش مصنوعی پشتیبانی میکند.
۳- هراس از هوش مصنوعی، چه نام دارد؟
هراس از هوش مصنوعی، کلمه خاص و پذیرفتهشدهای ندارد. اما آن را شکلی از «تکنوفوبیا» یا «هراس از فناوریهای پیشرفته یا دستگاههای پیچیده» در نظر میگیرند. اگر این هراس مشخصاً به هوش مصنوعی مربوط باشد، زیاد تر ریشه در نگرانیهایی درمورد پیشی گرفتن هوش مصنوعی از هوش انسانی و پیامدهای اخلاقی تصمیمگیریهای ماشینی دارد. این هراس، ناشی از جنبههای ناشناخته آینده هوش مصنوعی و تأثیر آن بر بشریت است.
۴- اثرات منفی هوش مصنوعی چیست؟
با وجود مزایای زیاد هوش مصنوعی، نگرانیهایی درمورد اثرات منفی آن نیز وجود دارد. از جمله:
- از دست رفتن شغلها به علت خودکارسازی: هوش مصنوعی میتواند برخی کارها را کارآمدتر از انسان انجام دهد و این نوشته امکان پذیر به بیکاری تعداد بسیاری از افراد جامعه منجر بشود.
- چالشهای مربوط به حریم خصوصی: سیستمهای هوش مصنوعی امکان پذیر حجم بسیاری از دادههای شخصی را پردازش کنند، آن هم بدون رضایت روشن یا شفافیت کافی.
- ریسکهای امنیتی: این امکان وجود دارد که سیستمهای هوش مصنوعی مورد دعوا هکری قرار گیرند یا دچار اختلال شوند.
- تداوم یا تشدید تعصبات: اگر دادههایی که هوش مصنوعی بر پایه آن آموزش دیده، دارای سوگیری باشند، امکان پذیر به تصمیمهای ناعادلانه یا غیراخلاقی منجر بشود.
اتکای بیشتر از حد به هوش مصنوعی در سطح اجتماعی، امکان پذیر به افت تعامل های انسانی و از بین رفتن برخی تواناییها منجر بشود؛ چون ماشینها کم کم، انجام برخی ماموریت های را بر مسئولیت میگیرند. فهمیدن این پیامدهای منفی میتواند به تدوین راهکارهایی برای افت آنها پشتیبانی کند تا هوش مصنوعی به شکلی مسئولانه و اخلاقمدار مورد منفعت گیری قرار گیرد.
منبع: calm
دسته بندی مطالب