فوران آتشفشانی، تهدیدی جدی برای حیات روی زمین_سیاه پوش

دانشمندان نسبت به وقوع یک فوران آتشفشانی عظیم در قرن حاضر هشدار خواهند داد که بشریت برای مقابله با آن آمادگی ندارد. دکتر مارکوس استوفل، استاد اقلیم‌شناسی، هشدار می‌دهد که این چنین رویدادی می‌تواند هرج و مرج آب و هوایی شبیه فوران کوه تامبورا در اندونزی در سال ۱۸۱۵ تشکیل کند. این فوران عظیم، ۲۴ مایل مکعب گاز، خاکستر و سنگ را داخل جو زمین کرد و علتکاهش شدید دمای جهانی شد.

به نقل از سرویس محیط زیست رسانه اخبار فناوری تکنا، در پی این فوران محصولات کشاورزی از بین رفت، قحطی گسترش یافت، بیماری‌ها شیوع اشکار کرد و ده‌ها هزار نفر جان باختند. بر خلاف سال بدون تابستان که بعد از فوران تامبورا رقم خورد، یک ابرآتشفشان در قرن ۲۱، اختلالات ناشی از وابستگی بشر به سوخت‌های فسیلی را تشدید خواهد کرد.

دکتر مایکل رامپینو، دانشمند زمین‌شناسی، توضیح می‌دهد: «اثرات آن می‌تواند حتی بدتر از سال ۱۸۱۵ باشد. جهان اکنون ناپایدارتر است.» به طور طعنه‌آمیزی، گازهای گلخانه‌ای که در قرن قبل انتشار شده‌اند، می‌توانند عواقب این چنین فوران‌هایی را سردتر کنند. تحقیقات دکتر توماس اوبری آتشفشان‌شناس، مشخص می کند که یک جو گرم‌تر و آشفته‌تر، گاز دی‌اکسید گوگرد و ذرات سولفات ناشی از آن را سریع تر پخش می‌کند و تاثییر خنک‌کنندگی آن را تشدید می‌کند.

پراکندگی گسترده‌تر این ترکیبات که نور خورشید را بازتاب خواهند داد، با افت گمان برخورد و تجمع آن‌ها، تاثییر خنک‌کنندگی را افزایش می‌دهد. آنجا شمیت، دانشمند جوّی دانشگاه کمبریج، می‌گوید: «ذرات ریز و درخشان، اندازه ایده‌آلی دارند تا نور خورشید را به طور زیاد موثری پراکنده کنند.»

مطالعه‌ای که او و دکتر اوبری در سال ۲۰۲۱ برای نشریه نیچر کمونیکیشنز انجام دادند، مشخص می کند که در برخی سناریوهای گرمایش جهانی آینده، جو گرم‌تر ما، ۳۰ درصد انرژی خورشیدی بیشتری را حذف می‌کند. دکتر اوبری می‌گوید: «ما معتقدیم که این کار علتتقویت ۱۵ درصدی خنک‌سازی سطح زمین می‌بشود.»

اما دکتر استوفل که در دانشگاه ژنو تدریس می‌کند، به سی‌ان‌ان او گفت که عدم قطعیت‌های دلواپس‌کننده‌ای نیز وجود دارد. او می‌گوید: «ما تازه در ابتدای راه فهمیدن این نوشته هستیم که چه اتفاقی امکان پذیر بیفتد.» استوفل توضیح می‌دهد که در رابطه آتشفشان‌های قدیمی، «داده‌های زیاد مقداری داریم» و بازسازی مدل تأثیر آن‌ها را دشوارتر می‌کند.

برای جبران این کمبود، دانشمندان اقلیم، زمین‌شناسان و دیگر پژوهشگران، داده‌های جوی را که در هسته‌های یخ و حلقه‌های درختان قدیمی به دام افتاده‌اند، تجزیه و تحلیل می‌کنند. این اندازه‌گیری‌ها مشخص می کند که چندین فوران آتشفشانی در چند هزار سال قبل، دمای جهانی را به طور موقت نزدیک به ۱ تا ۱.۵ درجه سانتی‌گراد افت داده است.

به گفتن مثال، فوران عظیم تامبورا در سال ۱۸۱۵، دمای متوسط جهانی را نزدیک به ۱ درجه سانتی‌گراد افت داد. شواهد زمین‌شناسی مشخص می کند که فوران بزرگ فرد دیگر در اندونزی در سال ۱۲۵۷، یعنی اتفاقات عظیم سامالا، به گمان زیادً علتایجاد «عصر یخبندان کوچک» چند صد ساله شده است.

در روبه رو، فوران کوه پیناتوبو در فیلیپین در سال ۱۹۹۱، بر پایه داده‌های ماهواره‌ای مدرن که مقدار دی‌اکسید گوگرد آزاد شده را ثبت می‌کند، به طور دقیق‌تر اشکار شده است که دمای زمین را برای چند سال نزدیک به ۰.۵ درجه سانتی‌گراد افت داده است. یقیناً، حتی با وجود این سنسورها و دیگر ابزارهای لرزه‌نگاری، دانشمندان تا این مدت نمی توانند آینده یک آتشفشان را پیش‌بینی کنند.

استوفل می‌گوید: «کدام آتشفشان و چه وقتی فوران می‌کند، تا این مدت پیش‌بینی‌ناپذیر است.» او امیدوار است که تحقیقات در رابطه بدترین سناریوها، به عموم مردم و سیاست‌گذاران پشتیبانی کند تا برای هرگونه وقوع فوران، از برنامه‌های تخلیه تا آماده‌سازی پشتیبانی‌های غذایی در صورت وقوع قحطی جهانی، بهتر آماده شوند.

یک فوران در قرن ۲۱، دنیایی زیاد پرجمعیت‌تر و متصل‌تر را تحت تأثیر قرار خواهد داد که در آن اختلالات شدید می‌تواند عواقب مرگبار و غیرقابل پیش‌بینی داشته باشد. دکتر اوبری می‌گوید که تغییرات آب و هوایی حتی می‌تواند حرکت آتشفشان‌ها را تحول دهد. او خاطرنشان می‌کند که ذوب شدن یخچال‌های طبیعی بالای مخازن ماگمای زیرزمینی می‌تواند سختی روی این مخازن را افت داده و علتفوران بشود.

او در اکتبر قبل به اینسایت‌های پلی‌تکنیک او گفت: «ما اکنون در حال نقشه‌برداری از آتشفشان‌هایی هستیم که نسبت به تغییرات آب و هوایی حساس‌تر می باشند.» دکتر اوبری توضیح می‌دهد که نزدیک به ۷۱۶ آتشفشان فعال در سراسر جهان، یعنی ۵۸ درصد از آتشفشان‌های شناخته شده، امکان پذیر تحت تأثیر بارندگی‌های شدیدتر قرار بگیرند و گمان فوران‌های خطرناک همانند بمب‌های بخار را افزایش دهند.