درسهای ریبرندینگ ابومحمد الجولانی: تروریستی که سیاستمدار شد_سیاه پوش
نوشته و ویرایش شده توسط مجله سیاه پوش
مهم نیست به سیاست علاقه داریم یا نه، این روزها اسم سوریه و رهبر تازه «جولانی» یا «الجولانی» را زیاد میشنویم. اما جولانی کیست و چرا شخصیت مهمی است؟ جولانی یک چهره تروریستی که آمریکا برای سرش جایزه چند میلیون دلار تعیین کرده است.
احتمالا سوال کنید او چطور تبدیل به یک رهبر سیاسی شده؟ این جا است که باید نگاهی پروژه «ریبرندینگ جولانی» داشته باشیم. پروژهای که او را از یک «تروریست» تحت تعقیب به یک «سیاستمدار» تبدیل کرد.
در ابتدا نگاهی به بیوگرافی ابومحمد الجولانی داریم و سپس به سراغ تحلیل ریبرندینگ او میرویم.
بیوگرافی ابومحمد الجولانی
رهبر امروز شورشیان مسلح یا همان تروریستها اسبق سوریه اهل سوریه است و نامش: احمد حسین الشرع مشهور به جولانی است.
احمد حسین الشرع پسری که اسرائیل او را آواره کرد
الجولانی در سال ۱۹۸۲ در ریاض، عربستان سعودی به دنیا آمد. خانواده او که در تاثییر اشغال بلندیهای جولان توسط اسرائیل آواره شده بودند، به عربستان مهاجرت کردند. پدرش به گفتن مهندس نفت در آنجا مشغول به کار شد. در سال ۱۹۸۹، خانواده او به سوریه بازگشتند و در محله مزه دمشق ساکن شد. دوران نوجوانی الجولانی در سایه مشکلاتهای سیاسی و اجتماعی منطقه سپری شد و او کم کم به فعالیتهای جهادی روی آورد.
پیوند با داعش و القاعده
بعد از دعوا آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳، الجولانی به گروههای جهادی پیوست و در کمپ بوکا زندانی شد. در این زندان می بود که او روابط نزدیکی با ابوبکر البغدادی، رهبر آینده داعش، برقرار کرد. او ابتدا عضو داعش می بود، اما به علت اختلاف نظر به سمت عضویت در القاعده رفت. اما در نهایت از آنها جدا شد.
تاسیس هئیت تحریر الشام
گروه جولانی در سال ۲۰۱۷ به طور رسمی به گفتن هیئت تحریر الشام شناخته و به طور کامل روی قضیه دولت سوریه متمرکز شد. جولانی تلاش کرد نسخهای از دولت مطلوبش را در ادلب که تحت اشغالش می بود پیاده کند.
نگاهی به تحول ابومحمد الجولانی از دیدگاه برندسازی
ما نمیدانیم که آیا جولانی واقعا مسیر جدیدی را در پیش گرفته یا نه، اما میتوانیم یقین باشیم که برای تبدیل او از یک رهبر جهادی به یک رهبر سیاسی پروژه برندینگ بزرگی اجاره شد که در ادامه به آن میپردازیم.
مقدمه
در حوزه بازیگران غیر دولتی و سازمانهای شبهنظامی، برندسازی عنصری است که کمتر به آن دقت میبشود، اما اثری بنیادین در ربط استراتژیک درون و برون سازمان و نفوذ رهبران دارد.
تحول ابومحمد الجولانی از یک رهبر جهادی سایهنشین به یک شخصیت انگارً شفاف، صیقلیافته و سیاسیتر، مثالای از کاربرد تکنیکهای پیشرفته برندسازی در پی دستیابی به مشروعیت و حمایتوسیعتر است. این مقاله تحول الجولانی را از طریق چارچوبهای برندسازی معتبر مورد بازدید قرار میدهد و تحلیل حرفهای از استراتژیها، اجرای آنها و تاثیرات حاصل بر موقعیت HTS در سطح منطقهای و بینالمللی اراعه میدهد.
چارچوب نظری
برای تحلیل تحول ابومحمد الجولانی و سازمان حیات تحریر الشام (HTS) از چندین نظریه و مدل برندسازی معتبر منفعت گرفته شده است. این چارچوب نظری شامل موارد زیر است:
۱. منشور هویت برند (Brand Identity Prism): مدل منشور هویت برند که توسط جان نوویتچ معارفه شده است، به بازدید شش سپس گوناگون هویت برند میپردازد: فیزیکی، شخصیت، فرهنگ، روابط، بازتاب و خودتصویر. این مدل برای تحلیل تغییرات در هویت HTS و شخصیسازی برند الجولانی به کار رفته است.
۲. استراتژیهای بازطراحی برند (Rebranding Strategies): این مدل شامل فرآیندهای مختلفی است که سازمانها برای تحول هویت برند خود به کار میگیرند، از جمله تحلیل حالت جاری، تعیین اهداف بازبرندسازی، گسترش هویت برند تازه، اجرای بازبرندسازی و برسی و نظارت بر تأثیرات آن.
۳. مدیریت تحول (Change Management): مدیریت تحول به فرآیندی اشاره دارد که سازمانها برای تطبیق با شرایط تازه و بهبود کارکرد خود از آن منفعت گیری میکنند. این مفهوم شامل مدیریت جنبههای انسانی، سازمانی و فرآیندی تحول است و برای نشان دادن نحوه تبدیل HTS از یک گروه تروریستی به یک نهاد سیاسی و حاکمیتی به کار رفته است.
استراتژی برندسازی اولیه: تثبیت اقتدار و هراس
هویت و موقعیتیابی برند
در مرحله های ابتدایی رهبری، تحریر الشام تحت رهبری الجولانی هویت برندی مبتنی بر اقتدار شبهنظامی و خلوص ایدئولوژیک ساخت. موقعیتیابی بر مقاومت در برابر دشمنان خارجی و اختلافات داخلی متمرکز می بود و از هراس به گفتن ابزاری برای نگه داری کنترل و وحدت درون سازمان منفعت گیری میکرد.
عناصر کلیدی برندسازی:
- ناشناس بودن و رازآلودگی: حداقل وجود عمومی، تکیه بر ارتباطات رمزگذاریشده و صورتی کمتر دیده شده، هالهای از رمز و راز را نگه داری میکرد که برای امنیت عملیاتی مناسب می بود.
- زیباییشناسی شبهنظامی: منفعت گیری از نمادها و لباسهای سنتی جهادی و محیطهای بصری سخت، استقامت و ضمانت بیوقفه را به نمایش میگذاشت.
- مطلبرسانی مبتنی بر هراس: پافشاری بر مبارزه با دشمنان و حفاظت از سازمان، فرهنگی از هراس و وفاداری را در بین پیروان تشکیل میکرد.
این استراتژی برندسازی در تحکیم همبستگی داخلی تحریر الشام و بازدارندگی تهدیدات خارجی مؤثر می بود، اما جذابیت سازمان را محدود میکرد.
بازبرندسازی استراتژیک: انتقال به مشروعیت و حاکمیت
دلایل ریبرندینگ
جنگ داخلی طویل سوریه و تغییرات دینامیکهای ژئوپولیتیک نیازمند تحول استراتژیک از چهره فقطً شبهنظامی به چهرهای مشروع و سیاسی می بود. الجولانی فهمید شد که نفوذ پایدار و کنترل قوی به پذیرفتن گستردهتر و حمایتجوامع محلی و ذینفعان بینالمللی نیاز دارد.
استراتژی جایگزینی برند
۱.تحول از جهاد بدون مرز به ملیگرایی سوریه
- مقصد ریبرندینگ: انتقال عکس تحریرر الشام از یک سازمان جهادی بدون مرز به یک حرکت ملیگرا متعهد به آزادی و حکومتداری سوریه.
- اجرای استراتژی: قطع ربط با القاعده، اتخاذ ادبیات ملیگرا و تمرکز بر مسائل حاکمیتی محلی.
۲. تجدید نظر در عکس عمومی
- ظاهر حرفهای: الجولانی صورتش را اصلاح کرد و در نمایشهای عمومی لباسهای شیک همانند کت و کراوات یا لباس نظامی حرفهای پوشید تا عکس مشروعتر و معمولیتری اراعه دهد.
- تعامل با رسانه: افزایش تعامل با رسانههای بینالمللی برای انتقال روایت عملگرایانه و تمایل به او مباحثه.
۳. پافشاری بر حاکمیت و خدمات اجتماعی
- اراعه خدمات: برجستهسازی نقش تحریر الشام در اراعه خدمات اساسی، نگه داری امنیت و اجرای عدل در مناطق تحت کنترل.
- قابلیت شکلدهی روایت: معارفه تحریر الشام به گفتن نیروی تثبیتکننده در بین هرجومرج جنگ داخلی سوریه.
۴. کاربرد چارچوبهای برندسازی
با منفعت گیری از چارچوبهایی همانند منشور هویت برند و استراتژیهای بازطراحی برند، رویکرد الجولانی با اصول زیر هماهنگ است:
- تحول هویت برند: بازتعریف ویژگیهای مهم، قیمتها و صفات شخصیتی رهبر و سازمان.
- تحول جهت مخاطب: گسترش مخاطبان مقصد فراتر از گروههای شبهنظامی به جوامع و ذینفعان محلی و ناظران بینالمللی.
- مطلب یکدست: مطمعن از یکدستی مطلب در ارتباطات برای تحکیم هویت برند تازه در همه پلتفرمها و تعامل های.
تحلیل تاکتیکهای بازبرندسازی
۱. استراتژی رسانهای و ارتباطات
تعامل الجولانی با رسانههای غربی، از جمله مصاحبههای برجسته با رسانههایی همانند برنامه Frontline شبکه PBS، گامی محاسبهشده برای شکلدهی به برداشتهای بینالمللی می بود. با گفتن قابلیتهای حاکمیتی تحریر الشام و دوری از روایتهای افراطی، جولانی جستوجو خلق تصویری سیاسی از این گروه است.
۲. ریبرندینگ بصری و نمادین
تحول از تصاویر شبهنظامیهای آشفته به تصاویر حرفهای، به فروپاشی پرسونای برند وحشتآور اسبق پشتیبانی کرد. عکسهای با کیفیت بالا در محیطهای رسمی به طور چشمگیری با تصاویر قبلی متضاد بودند و نشاندهنده حرکت به سمت مدرنسازی و مشروعیت بودند.
۳. کنترل روایت و داستانسرایی
الجولانی به طور مؤثری از کنترل روایت برای بازتعریف نقش تحریر الشام پشتیبانی گرفته است. پافشاری بر داستانهای پیروزی در خدمات اجتماعی و ابتکارات امنیتی به ساخت یک روایت مثبت همراستا با قوت اعمال حاکمیت و ارامش پشتیبانی کرد.
۴. شراکتهای استراتژیک و اتحادها
راه اندازی اتحاد با دیگر جناحهای سوری و شرکت در مذاکرات سیاسی نشاندهنده تمایل تحریر الشام و جولانی به شراکت در فرایند سیاسی مشروع می بود. این عمل به تحکیم برند و گسترش نفوذ آن در دینامیکهای پیچیده قوت سوریه پشتیبانی کرد.
چالشها و محدودیتها ریبرندینگ جولانی
۱. ارتباطات تاریخی و شکاف اعتبار
ارتباطات تاریخی تحریر الشام با القاعده مانع ها قابل توجهی برای بازبرندسازی کامل تشکیل میکند. برداشتهای ماندگار افراطگرایی کوششها را برای تشکیل اعتبار و مشروعیت، به اختصاصی در بین ذینفعان بینالمللی و جوامع محلی معتدل، تضعیف میکند. تلاش جولانی برای انحلال شاخه نظامی این گروه و ادغامش در ارتش در همین جهت می بود.
۲. مشکلات بینالمللی و مانع ها دیپلماتیک
اشاره مداوم به تحریرالشام به گفتن یک سازمان تروریستی توسط کشورهای متعدد، توانایی آن را برای کسب شناسایی سیاسی و حمایترسمی در صحنه جهانی محدود میکند. این حالت، تعامل های دیپلماتیک را پیچیده کرده و دسترسی به پشتیبانیها و شراکتهای بینالمللی را محدود میسازد.
۳. دینامیکهای داخلی
جداشدگیهای درونسازمانی در تحریر الشام و درگیری با دیگر گروههای شبهنظامی میتواند روایت برند یکدتسی که الجولانی میخواهد به نمایش بگذارد را مختل کند. علاوه بر این، اتهامات مربوط به نقض حقوق بشر و راه حلهای سرکوبگرانه حکومت کوششهای ریبرندینگ را به چالش میکشد.
۴. شکاکیت و مشکل عدم مطمعن
ناظران و ذینفعان خارجی و حتی داخلی زیاد تر بازبرندسازی را یک مانور تاکتیکی میدانند و نه یک تحول ایدئولوژیک واقعی. ساختن مطمعن نیازمند تغییرات مداوم و قابل قبول در حرکت و سیاستها است که در بین درگیریها و بیثباتیهای جاری دشوار است.
پیامدها و تأثیرات
کوششهای بازبرندسازی الجولانی نتایج متناقضی به همراه داشته است. در حالی که برخی پیروزیها در تحول روایت و کسب حمایتمحدود محلی حاصل شده است، مقصد گستردهتر مشروعیت بینالمللی هم چنان دور از دسترس باقی مانده است. این تحول به HTS امکان داده تا درجهای از کنترل و ارامش در مناطقی که تحت تأثیر آن است نگه داری کند، اما چالشهای خارجی مداوم و ناسازگاریهای داخلی پیروزی جامع را مختل میکند.
درسهایی درمورد برندسازی از جولانی
۱. اهمیت اصالت و یکدستی
مطلبرسانی اصیل و یکدست برای ساخت و نگه داری مطمعن حیاتی است. ناسازگاریها بین عمل های قبل تحریر الشام و روایتهای جاری میتواند اعتبار ریبرندینگ را افت دهد.
۲. مقصدگیری استراتژیک مخاطب
فهمیدن و مقصدگیری مؤثر گروههای ذینفع متنوع، از جمله جوامع محلی، جناحهای رقیب و ذینفعان بینالمللی، الزامی است. تنظیم استراتژیهای برندسازی برای پاسخگویی به قیمتها و نگرانیهای خاص هر مخاطب، اثربخشی ابتکارات بازبرندسازی را افزایش میدهد.
۳. منفعتگیری مؤثر از رسانهها و کانالهای ارتباطی
منفعت گیری پیشگیرانه و استراتژیک از پلتفرمهای رسانهای میتواند مطلبهای بازبرندسازی را به طور قابل توجهی تحکیم کند. با این حال، این کار این چنین نیازمند مدیریت دقیق برای افت برداشتهای منفی و مطمعن از داستانسرایی منسجم همراستا با هویت برند تازه است.
۴. پرداختن به چالشهای ساختاری و سازمانی
بازطراحی برند باید با تغییرات ساختاری و سازمانی حمایتبشود تا هماهنگی بین هویت برند تازه و روشهای عملیاتی وجود داشته باشد. پرداختن به اختلافات داخلی و بهبود روشهای حکومتی برای پایداری کوششهای بازبرندسازی حیاتی است.
جمع بندی
تحول ابومحمد الجولانی از رهبر جهادی سایه نشین به یک شخصیت عمومیتر و سیاسیتر، اهمیت استراتژیک برندسازی در محیطهای درگیری و بعد از درگیری را مشخص می کند. الجولانی تلاش کرده از طریق تاکتیکهای ریبرندینگ —همانند بازتعریف روایت، بازبرندسازی بصری و تعامل استراتژیک با رسانهها—هویت خود و سازمانش را بازتعریف کرده و نفوذ آن را فراتر از یک گروه شبهنظامی گسترش دهد.
برای حرفهایهای برندسازی و تحلیلگران، تحول الجولانی درسهای ارزشمندی در رابطه کاربرد اصول برندسازی در محیطهای پیچیده و پرخطر دارد.
با ادامه تغیرات سیاسی اثربخشی و پایداری طویل مدت استراتژی ریبرندینگ الجولانی موضوعی مورد دقت خواهد می بود و به ما خواهد او گفت که مسیر او چه مقدار موفق است.
دسته بندی مطالب