بازی موش و گربه فیلترشکن و فیلترینگ در فضای مجازی_سیاه پوش

فیلترینگ اینترنت در ایران از زمان‌ها پیش به یک چالش جدی تبدیل شده است. اگرچه چندین دفعه به آثار مخرب آن بر اقتصاد و دیگر جنبه‌های زندگی مردم اشاره شده، اما هم چنان این رویه ادامه دارد. به نظر می‌رسد عادی‌سازی این حالت، حتی در بین مسئولان و برخی نهادها، به حدی رسیده که دیگر کمتر فردی از تبعات منفی آن سخن می‌گوید.

به نقل از سرویس داخلی آژانس اخبار فناوری تکنا، آمارها نشان خواهند داد که اکثریت قریب به اتفاق کاربران ایرانی برای دسترسی به محتوای مورد نظر خود از فیلترشکن منفعت گیری می‌کنند. این کار نشان از بی‌اعتمادی گسترده مردم به محدودیت‌های اعمال شده و این چنین ناکارآمدی این محدودیت‌ها دارد.

با وجود فیلترینگ، میلیون‌ها نفر هم چنان به شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های مسدود شده دسترسی دارند. این تناقض شگفت، نشان از شکاف عمیق بین سیاست‌گذاری و حقیقت‌های حاضر در جامعه است. از نظر دیگر، رونق بازار فیلترشکن‌ها و درآمدزایی برخی افراد از این طریق، نشان از وجود یک اقتصاد موازی و غیرشفاف دارد.

در این بین، مسئولان و نهادهای گوناگون نیز مواضع متناقضی اتخاذ می‌کنند. برخی از آنها به جستوجو توجیه فیلترینگ می باشند و برخی دیگر به جستوجو راهکارهایی برای افت آثار مخرب آن. این تناقض‌گویی‌ها، سردرگمی و بی‌اعتمادی مردم را زیاد تر می‌کند.

با دقت به همه این موارد، می‌توان او گفت که فیلترینگ در ایران به یک کمدی سیاه تبدیل شده است. کمدی سیاهی که در آن، از یک سو مردم با محدودیت‌های شدید روبرو می باشند و از نظر دیگر، برای دور زدن این محدودیت‌ها راه‌های پیچیده و پرهزینه‌ای را در پیش می‌گیرند. کمدی سیاهی که در آن، مسئولان و نهادها به جای حل مشکل، به جستوجو سرپوش گذاشتن بر آن می باشند.

در سرزمینی که فیلترینگ به امری عادی بدل شده، کاربران اینترنت همچون دریانوردانی در اقیانوسی بیکران از اطلاعات می باشند که با منفعت گیری از قطب‌نمای فیلترشکن، مسیر خود را می‌یابند. این سفر یقیناً خالی از شوق نیست و بعضی اوقات به ماجراجویی‌های عجیبی می‌انجامد.

فیلترینگ؛ دیوار کوتاهی است یا دیواری بلندتر از چین؟

فیلترینگ در ایران، همچون دیواری است که هر روز بلندتر می‌بشود. این دیوار، نه تنها از ورود اطلاعات ناخواسته جلوگیری می‌کند، بلکه جلوی خروج تعداد بسیاری از اطلاعات مورد قیمت را نیز می‌گیرد. گویی مسئولان تصمیم گرفته‌اند تا برای شهروندان خود یک رژیم غذایی اطلاعاتی خاص تجویز کنند. این رژیم غذایی، یقیناً زیاد متنوع نیست و زیاد تر شامل اخبار و اطلاعاتی است که با دیدگاه حاکمیت همسو باشد.

تاثیرات فیلترینگ و فیلترشکن بر زندگی روزمره

در روبه رو این دیوار بلند، کاربران ایرانی سلاحی مخفی دارند: فیلترشکن. فیلترشکنی که همچون کلیدی است برای باز کردن درهای بسته دنیای مجازی. با منفعت گیری از فیلترشکن، کاربران می‌توانند به راحتی به اطلاعاتی دسترسی اشکار کنند که در داخل سرزمین فیلتر شده است. اما آیا این آزادی بی‌حد و حصر است؟

• آموزش و پرورش: دانش‌آموزان و دانشجویان با منفعت گیری از فیلترشکن می‌توانند به منبع های علمی و آموزشی متنوعی دسترسی اشکار کنند. اما از نظر دیگر، منفعت گیری بی‌رویه از فیلترشکن می‌تواند علتهدر رفتن زمان و تمرکز دانش‌آموزان بشود.
• اقتصاد: فیلترینگ و فیلترشکن هر دو بر اقتصاد سرزمین تاثیرگذار می باشند. از یک سو، فیلترینگ می‌تواند مانع از رشد کسب‌وکارهای اینترنتی بشود. از نظر دیگر، فیلترشکن‌ها بازار پررونقی را تشکیل کرده‌اند که سود سرشاری را برای برخی افراد به همراه دارد.
• فرهنگ: فیلترینگ می‌تواند بر فرهنگ عمومی جامعه تاثیرگذار باشد. با محدود کردن دسترسی به اطلاعات و فرهنگ‌های گوناگون، فیلترینگ می‌تواند علتهمگن‌سازی افکار و افت تنوع فرهنگی بشود.
• سیاست: فیلترینگ و فیلترشکن هر دو در عرصه سیاست نقش مهمی ایفا می‌کنند. فیلترینگ می‌تواند برای کنترل افکار عمومی و سرکوب مخالفان منفعت گیری بشود. در روبه رو، فیلترشکن‌ها می‌توانند به گفتن ابزاری برای سازماندهی اعتراضات و خبر‌رسانی منفعت گیری شوند.

زندگی در کشوری که فیلترینگ در آن ترویج دارد، به یک بازی موش و گربه تبدیل شده است. کاربران دائماً در تلاشند تا از فیلترهای تازه عبور کنند و مسئولان نیز دائماً در تلاشند تا فیلترهای جدیدی تشکیل کنند. این بازی بی‌انتهایی که سال‌ها است ادامه دارد، نه تنها به سود هیچ‌کس نیست، بلکه به اقتصاد و فرهنگ سرزمین نیز صدمه می‌رساند.

سخن آخر

فیلترینگ و فیلترشکن، دو روی یک سکه‌اند. سکه‌ای که در دست کاربران ایرانی می‌چرخد و آینده اینترنت در سرزمین را رقم می‌زند. اگرچه فیلترینگ می‌تواند به گفتن ابزاری برای کنترل و نظارت منفعت گیری بشود، اما در درازمدت به زیان جامعه خواهد می بود. از نظر دیگر، منفعت گیری بی‌رویه از فیلترشکن نیز می‌تواند عواقب ناخواسته‌ای داشته باشد. برای حل این معضل، نیازمند رویکردی جامع و مبتنی بر او مباحثه هستیم. رویکردی که در آن، هم به حقوق کاربران احترام گذاشته بشود و هم به امنیت ملی دقت بشود. در نهایت باید او گفت که فیلترینگ و فیلترشکن، هر دو محصولی از عدم مطمعن می باشند. عدم مطمعن دولت به مردم و عدم مطمعن مردم به دولت.