روماتیسم ستون فقرات؛ علائم، علت و روش درمان
روماتیسم ستون فقرات که اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS) هم نامیده میبشود، نوعی التهاب مفاصل است که طبق معمول در مفاصل ساکروایلیاک (پایینترین تکه ستون فقرات و محل اتصال ستون فقرات به لگن) تشکیل میبشود. در این مقاله درمورد علائم، علل و راه حلهای تشخیص و درمان این عارضه میگوییم. با ما همراه باشید.
روماتیسم ستون فقرات چیست؟
روماتیسم ستون فقرات یا همان اسپوندیلیت آنکیلوزان نوعی التهاب است که مفاصل ساکروایلیاک ستون فقرات را دچار میکند. مفاصل ساکروایلیاک یکی از بزرگترین مفاصل بدن و رابط بین ستون فقرات و لگن است. دقیقتر بگوییم، این مفاصل محل اتصال ساکروم (آخرین قسمت مثلثیشکل ستون فقرات) و ایلیوم (تکه بالایی و پشتی لگن) است.
درد ناشی از این بیماری طبق معمول از تکه پایین کمر اغاز میبشود، اما امکان پذیر تا گردن گسترش یابد یا به مفاصل دیگر تکههای بدن نیز برسد. گرچه بهندرت پیش میآید که این عارضه مفاصل دیگر بدن را هم دچار کند، این اتفاق غیرممکن نیست. مفاصلی که امکان پذیر تحتتأثیر این عارضه قرار بگیرند، عبارتاند از:
- زانوها؛
- رانها؛
- شانهها.
علائم روماتیسم ستون فقرات
افراد مبتلا به این عارضه طبق معمول علائم شبیهی ندارند و بسته به علت تشکیل بیماری، امکان پذیر ترکیبی از علائم را داشته باشند. کمردرد ناشی از ساکروایلیت (التهاب دردناک در مفاصل ساکروایلیاک) رایجترین نشانه این عارضه است. دیگر علائم مهم عبارتاند از:
امکان پذیر فرد مبتلا علائم فرد دیگر هم داشته باشد، همانند:
علل ابتلا به روماتیسم ستون فقرات
اسپوندیلیت آنکیلوزان نوعی بیماری خودایمنی است. بیماریهای خودایمنی وقتی تشکیل خواهد شد که سیستم ایمنی بدن بهجای محافظت از بدن، به سلولهای خودی دعوا میکند. بهنظر متخصصان، ابتلا به این عارضه علت مشخصی ندارد. بر پایه پژوهشها، جهشهای ژنتیکی خاص یکی از با اهمیت ترین علل ابتلا به روماتیسم ستون فقرات می باشند. جهشهای ژنتیکی تغییراتی در توالی دیانای می باشند که در زمان تقسیم سلولی تشکیل خواهد شد.
عوامل عرصهساز ابتلا به روماتیسم ستون فقرات
گرچه هر فردی امکان پذیر دچار روماتیسم ستون فقرات بشود، این افراد زیاد تر از دیگران در معرض ابتلا به این عارضهاند:
- افرادی که فردی در خانوادهشان مبتلا به این عارضه است؛
- افراد زیر ۴۰ سال (بیماری بیشتر از ۸۰درصد افراد در نزدیک به ۳۰سالگی تشخیص داده میبشود).
گمان ابتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان در افراد مبتلا به این بیماریها نیز زیاد تر است:
عوارض ابتلا به روماتیسم ستون فقرات
افراد مبتلا به این عارضه زیاد تر از سایرین در معرض شکستگی ستون فقرات (شکستگی استخوان در ستون فقرات) می باشند. دیگر عوارض عبارتاند از:
تشخیص روماتیسم ستون فقرات
پزشک میتواند با برسی علائم فرد و معاینه فیزیکی این عارضه را تشخیص دهد. امکان پذیر پزشک میانه معاینه فیزیکی از فرد بخواهد که در جهات گوناگون خم بشود تا دامنه حرکتی ستون فقرات او را بازدید کند. این چنین امکان پذیر با فشاردادن قسمتهای خاصی از لگن یا حرکتدادن پاهای فرد شدت درد در نواحی گوناگون را بسنجد.
گرچه هیچ آزمایشی برای قبول ابتلا به روماتیسم ستون فقرات وجود ندارد، امکان پذیر پزشک برای تشخیص بهتر چند آزمایش تجویز کند از جمله:
- آزمایش خون (برای بازدید جهش ژنها)؛
- امآرآی (برای مشاهده جزئیات زیاد تر از عکسبرداری با اشعه ایکس)؛
- عکسبرداری با اشعه ایکس از مفصل ساکروایلیاک و ستون فقرات (برای بازدید علائم التهاب مفصل).
درمان روماتیسم ستون فقرات
گرچه این عارضه روش درمانی بخصوصی ندارد، برخی راه حلها امکان پذیر علائم و تأثیر آنها بر زندگی فرد را افت دهند.
۱. ورزش و فیزیوتراپی
فعالیت بدنی منظم سفتی مفاصل را افت میدهد و مانع از بدترشدن حالت بیمار میبشود. طبق معمول وقتی که افراد مبتلا به روماتیسم ستون فقرات فعالیتی ندارند، کمردردشان شدیدتر است. فیزیوتراپی هم کاری سودمند برای افت دردهای مفصلی است؛ فیزیوتراپیست برای تحکیم عضلات ستون فقرات از حرکات کششی و تمرینات خاصی منفعت گیری میکند تا علائم فرد را افت دهد.
۲. مصرف دارو
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی: داروهای ضدالتهابی همانند ایبوپروفن و ناپروکسن درد و التهاب را افت خواهند داد. یقیناً این داروها نباید خودسرانه مصرف شوند و فرد باید قبل از اغاز مصرف آنها با پزشک مشورت کند.
- داروهای ضدروماتیسمی اصلاحکننده بیماری (DMARDs): این داروها هم همانند دسته قبل درد و التهاب مفاصل را افت خواهند داد و مانع از پیشرفت بیماری خواهد شد.
- کورتیکواستروئیدها: کورتون نوعی داروی ضدالتهابی تجویزی است. امکان پذیر فرد مبتلا به روماتیسم ستون فقرات به تزریق منظم کورتون نیاز داشته باشد.
۳. جراحی
طبق معمول جراحی آخرین روش درمان این عارضه محسوب میبشود و فقط در صورتی منفعت گیری میبشود که فرد علائم زیاد شدیدی داشته باشد که با دیگر راه حلها بهبود نیابند.
دیگر عمل های
علاوهبر پیروی از دستورات پزشک، فرد مبتلا میتواند با اقداماتی التهاب بدن و سختی مفاصل را افت دهد. این عمل های عبارتاند از:
- پیروی از رژیم غذایی سالم؛
- داشتن برنامه ورزشی منظم؛
- محدودکردن مصرف الکل و ترک سیگار.
چه وقتی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده هرکدام از علائم زیر، به پزشک مراجعه کنید:
- درد قفسه سینه؛
- مشکلات بینایی؛
- سختی در تنفس؛
- افت وزن بیعلت؛
- سفتشدن غیرارادی ستون فقرات؛
- کمردرد شدید یا دیگر دردهای مفصلی.
شما بگویید
آیا تابهحال خودتان یا عزیزانتان علائم روماتیسم ستون فقرات داشتهاید؟ چه تواناییای در این عرصه دارید؟ لطفا نظرات و ازمایش ها ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان به اشتراک بگذارید.