IUGR چیست؛ همه‌چیز درمورد محدودیت رشد داخل رحمی
IUGR یا محدودیت رشد داخل رحمی به وضعیتی حرف های می‌بشود که وزن جنین کمتر از صدک دهم تخمین‌زده‌شده برای سن بارداری است. این عارضه علت مشخصی ندارد و امکان پذیر بیماری‌های مزمن مادر یا مشکلات جفت و بند ناف علتایجاد آن شوند. می‌خواهید بدانید IUGR چیست و چه علائم و عللی دارد؟ در این مقاله همه را خواهید خواند.
IUGR چیست؟
محدودیت رشد داخل رحمی که محدودیت رشد جنین (FGR) نیز نامیده می‌بشود، وضعیتی است که جنین کوچک‌تر از آن چیزی است که برای آن هفته از بارداری تخمین زده می‌بشود. این یعنی جنین داخل رحم با شدت موردانتظار رشد نمی‌کند. طبق معمول این عارضه سپس از هفته ۲۰ بارداری تشخیص داده می‌بشود.
یقیناً باید به این مسئله هم دقت کنید که جنین‌ها با شدت‌های متغیری رشد می‌کنند و کوچک‌بودن جنین لزوما به‌معنی IUGR نیست.
انواع محدودیت رشد داخل رحمی
- متقارن (اولیه): ۳۰درصد موارد IUGR از این نوع‌اند. در این نوع محدودیت رشد داخل رحمی، همه اعضای بدن جنین کوچک‌اند.
- نامتقارن (ثانویه): ۸۰درصد موارد ابتلا به محدودیت رشد داخل رحمی از نوع ثانویه‌اند. در این نوع IUGR فقط شکم جنین کوچک است و سر و مغز او اندازه‌های موردانتظار را دارند.
علت IUGR چیست؟
محدودیت رشد جنین چندین علت احتمالی دارد. در برخی موارد، این عارضه به علت وجود مشکل در جفت یا بند ناف تشکیل می‌بشود. این اندام‌ها مسئول رساندن مواد مغذی، اکسیژن و خون به جنین‌اند و با تشکیل مشکل برای آنها فرایند تغذیه جنین مختل می‌بشود و جنین آن‌قدری که باید رشد نمی‌کند.
دیگر علل IUGR عبارت‌اند از:
اختلالات ژنتیکی جنین همانند سندرم داون (تریزومی ۲۱) نیز در ابتلا به محدودیت رشد داخل رحمی نقش داردن.
علائم IUGR چیست؟
زیاد تر مادران باردار هیچ نشانه‌ای از کوچک‌بودن جنین نسبت به سن بارداری ندارند. حتی کوچک‌بودن شکم هم معیار قابل‌استنادی برای ابتلای جنین به این عارضه نیست. پزشک با سونوگرافی دقیق و بازدید اندازه‌های تکه‌های موردنظر بدن جنین می‌تواند این عارضه را تشخیص دهد.
تشخیص IUGR
محدودیت رشد داخل رحمی بر پایه سن دقیق بارداری یا تاریخ دقیق زایمان تشخیص داده می‌بشود. دانستن اولین روز از آخرین قاعدگی و انجام سونوگرافی سه‌ماهه اول بارداری (سونوگرافی nt) با اهمیت ترین ابزار تعیین سن بارداری محسوب خواهد شد. پزشک بعد از تعیین سن دقیق بارداری، می‌تواند محدودیت رشد داخل رحمی را با چند روش گوناگون تشخیص دهد.
۱. اندازه ارتفاع فوندال رحم
ارتفاع فوندال یا ارتفاع رحم همان فاصله بین استخوان شرمگاهی تا بالای رحم است. پزشک با اندازه‌گیری این فاصله موقعیت و اندازه جنین را می‌سنجد. ارتفاع فوندال بر حسب سانتی‌متر اندازه‌گیری می‌بشود و باید نزدیک به عدد تخمین‌زده‌شده برای سن بارداری باشد. برای مثال اگر مادری در هفته ۳۲ بارداری باشد، باید ارتفاع فوندال رحم او نزدیک به ۳۲ سانتی‌متر باشد. در صورتی که این فاصله کمتر از ۲۸ سانتی‌متر باشد، پزشک به محدودیت رشد جنین شک می‌کند.
۲. برسی وزن مادر
پزشک در هر ملاقات وزن مادر را اندازه می‌گیرد و در صورتی که به مقدار معینی وزن اضافه نکرده باشد یا حتی وزن کم کرده باشد، شرایط رشد جنین را با دقت بیشتری بازدید می‌کند. زیادنشدن وزن مادر امکان پذیر علتبشود جنین نیز به‌خوبی وزن نگیرد.
۳. سونوگرافی
در صورتی که پزشک به محدودیت رشد داخل رحمی شک کند، سونوگرافی‌های بیشتری برای بازدید دقیق‌تر حالت رشد جنین تجویز خواهد کرد. با کشیدن پروب سونوگرافی روی شکم مادر، تصویری از جنین روی نمایشگر نقش می‌بندد. پزشک از این عکس و اندازه‌های اشکار‌شده روی آن برای تخمین اندازه و وزن جنین منفعت گیری می‌کند. یکی دیگر از کاربردهای سونوگرافی بازدید جریان خون از جفت است؛ گردش خون ضعیف امکان پذیر نشان‌دهنده IUGR باشد. سونوگرافی مقدار مایع آمنیوتیک اطراف جنین را نیز اندازه‌گیری کند. مایع آمنیوتیک زیاد کم نیز نشانه‌ای است که پزشک را به IUGR ظنین می‌کند.
۴. آمنیوسنتز
آمنیوسنتز نوعی آزمایش تشخیصی زیاد دقیق برای بازدید سلامت جنین است. پزشک سوزن مخصوصی را داخل رحم می‌کند و مقداری از مایع آمنیوتیک را برای برسی حالت جنین برمی‌دارد.
درمان جنین IUGR
درمان محدودیت رشد داخل رحمی به سن بارداری و حالت سلامت جنین بستگی دارد. متأسفانه این عارضه روش درمانی مشخصی ندارد. اقداماتی که در این شرایط برای نگه داری سلامت مادر و جنین در نظر گرفته خواهد شد، عبارت‌اند از:
- افزایش نظارت: نظارت بر شرایط مادر و برسی سلامت جنین یکی از با اهمیت ترین عمل های پزشک است.
- زایمان سریعتر از موعد: اگر سلامت مادر یا جنین در معرض خطر باشد، امکان پذیر پزشک زایمان پیش از موعد (قبل از هفته ۳۷ بارداری) را پیشنهاد کند.
- داروهای کورتیکواستروئیدی: اگر قرار باشد مادر سریعتر از موعد زایمان کند، ملزوم است برای کامل‌شدن ریه‌های جنین کورتون تزریق کند.
چطور می‌توانیم رشد جنین داخل رحم را افزایش دهیم؟
گرچه خوردن غذای زیاد تر ضمانت‌کننده رشد جنین نیست، قطعا پیروی از رژیم غذایی سالم در دوران بارداری یکی از با اهمیت ترین عوامل رشد جنین محسوب می‌بشود. خوردن میوه‌ها، سبزیجات، کربوهیدرات‌های سالم و پروتئین همه مواد مغذی موردنیاز مادر باردار و جنین او را فراهم می‌کند.
مشکلات نوزادان IUGR
- افزایش گمان القای زایمان؛
- مشکلات تنفس و بلع نوزاد در بدو تولد؛
- افتاکسیژن نوزاد در بدو تولد (هیپوکسی)؛
- آسپیراسیون مکونیوم (بلع مدفوع توسط جنین)؛
- قند خون پایین نوزاد در بدو تولد (هیپوگلیسمی)؛
- پلی سیتمی (افزایش تعداد گلبول‌های قرمز).
سرنوشت نوزادان IUGR چیست؟
برخی از نوزادانی که سریع یا کوچک به دنیا می‌آیند، امکان پذیر به بستری‌شدن در قسمت مراقبت‌های اختصاصی نوزادان (NICU) نیاز داشته باشند. بعد از گذراندن زمان‌زمان ملزوم و مطمعن از سلامت و ثابت‌شدن شرایط جنین، از بیمارستان مرخص می‌بشود.
عمل های مادر در شرایط محدودیت رشد جنین
به‌تازگی فهمید محدودیت رشد جنین شده‌اید؟ ناراحتی شما قابل‌فهمیدن است، اما اولین و با اهمیت ترین کاری که باید انجام دهید این است که استرستان را مهار کنید. این استرس زیاد تر از هر چیزی برای جنینتان زیان اور است. دیگر اقداماتی که می‌توانید در این شرایط انجام دهید، عبارت‌اند از:
- مطابق زمان‌بندی اشکار به پزشکتان مراجعه کنید و سونوگرافی‌ها را به‌موقع انجام دهید.
- اگر مواد مخدر، سیگار یا الکل مصرف می‌کند، هرچه سریع تر آنها را کنار بگذارید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید و روزانه کالری کافی دریافت کنید.
- به‌قدر کافی استراحت کنید و ۸ ساعت در شب بخوابید.
- به افت حرکات جنین دقت کنید و آن را با پزشک در بین بگذارید.
شما بگویید
شما چه توانایی‌ای در این عرصه دارید؟ لطفا نظرات و ازمایش ها ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان در بین بگذارید.