مجازات جرم زورگیری چیست؟ بازدید حکم انواع زورگیری

زورگیری بیشتر از آن‌که اصطلاحی حقوقی باشد، یک مفهوم عرفی است که به کسب مال نامشروع از طریق تهدید و توسل به زور اشاره دارد. قضیه زورگیری، خفت گیری یا اخاذی یکی از معضلاتی است که جامعه ما را به‌شدت تهدید می‌کند و مطابق با آمار حاضر، متاسفانه در این سال‌های تازه زیاد تر از قبل هم شده است. قانون‌گذار کشورمان در همین جهت، علی‌رغم این‌که صراحتا اسمی از زورگیری نبرده، اما حکم این عمل را تعیین کرده و در قانون مجازات اسلامی مصادیق بسیاری برای آن برشمرده است. تلاش کرده‌ایم در این نوشته به زبانی ساده، جرم زورگیری و مصادیق آن را توضیح داده و مجازات آن را گفتن کنیم. با ما همراه باشید.

منظور از جرم زورگیری چیست؟

منظور از زورگیری و خفت گیری، انجام هر نوع حرکت یا گفتار خشونت‌آمیزی علیه فرد دیگر به تصمیم ربایش مالی از او است. زورگیری خود به دو شاخه جرم زورگیری با سلاح سرد و جرم زورگیری با سلاح گرم تقسیم‌بندی می‌بشود. زورگیری ارکانی دارد که برای وقوع جرم، آن ارکان باید وجود داشته باشند. تهدید جانی، مالی یا حیثیتی، عدم رضایت مال باخته از تحویل وجه مالی، به کار بردن خشونت و اجبار مال باخته به اطاعت از اوامر زورگیر، با اهمیت ترین ارکان جرم زورگیری می باشند.

جرم زورگیری در قانون + مجازات آن

اشاره کردیم که در قانون صراحتا به جرم زورگیری اشاره نشده و زیاد تر مصادیق این جرم تحت عناوین گوناگون مورد بازدید قرار گرفته‌اند. با این حال می‌توان به ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی به گفتن عنصر قانونی جرم زورگیری اشاره داشت. مطابق این ماده:

«هرگاه فردی فرد دیگر را به هر نحو تهدید به قتل یا زیان های نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشاء سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، اعم از این که به این و‌اسطه تقاضای و‌جه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک جاری را نموده یا ننموده باشد، به مجازات شلاق تا (۷۴) ضربه یا زندان از یک ماه تا یک سال محکوم خواهد شد».

جدای از ماده قانونی، جرم‌های فرد دیگر نیز در قانون مجازات مورد اشاره قرار گرفته‌اند که به نوعی می‌توانند مصادیقی از جرم زورگیری باشند. از جمله می‌توان به راهزنی، کیف قاپی و سرقت همراه با آزار اشاره کرد.

مجازات زورگیری با چاقو و اسلحه گرم

سوال اینجاست که مجازات زورگیری با چاقو چیست و آیا با مجازات زورگیری با اسلحه گرم تفاوت دارد یا خیر؟

در جواب به این سوال که در جلسه مشاوره حقوقی رایگان پرسیده شده است، اول از همه باید به بحثی تحت گفتن «محاربه» اشاره کرد. مطابق با ماده ۲۷۹ قانون مجازات اسلامی:

«محاربه عبارت از کشیدن سلاح به تصمیم جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آنها است، به نحوی که جهت ناامنی در محیط گردد. هرگاه فردی با انگیزه شخصی به سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد و نیز فردی که به روی مردم سلاح بکشد، ولی در تاثییر ناتوانی جهت سلب امنیت نشود، محارب محسوب نمی‌بشود».

بر مطابق این ماده، منفعت گیری از اسلحه برای ستاندن مال و ترساندن افراد می‌تواند از مصادیق محاربه باشد. حد محاربه نیز مطابق با ماده ۲۸۲ قانون مجازات اسلامی، یک از چهار مجازات اعدام، صلب (به صلیب کشیدن)، قطع دست راست و پای چپ و یا نفی بلد (تبعید) است ( یقیناً در عمل فقط اعدام انجام می‌بشود).

قضیه مهمی که وجود دارد، این است که زورگیری زیاد اوقات محاربه نیست. یعنی زورگیر تنها وقتی شناخته می‌بشود که عمل او جنبه عمومی داشته و جهت سلب امنیت جامعه بشود. برای مثال اگر زورگیر فقط از یک نفر زورگیری کند – ولو با اسلحه- و به‌واسطه عمل او امنیت جامعه تهدید نشود، کار او محاربه نیست. در این حالت، حکم زورگیری در مواد دیگر قانون مجازات آمده است.

جرم زورگیری و سرقت + مجازات آن

مطابق با ماده ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی:

«هر گاه سرقت مقرون به آزار باشد و یا سارق مسلح باشد، به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا (۷۴) ضربه محکوم می‌بشود …».

در نتیجه اگر شخصی از طریق اذیت و آزار از فرد دیگر مالی بدزدد یا شخص سارق مسلح باشد و سرقت هم واقع بشود (یعنی فقط تهدید نباشد) مجازاتش مطابق این ماده است. عملی که ماده فوق آمده مصداقی از زورگیری است و فرقی ندارد که اسلحه مورد منفعت گیری سرد باشد (همانند چاقو)، یا گرم (همانند کلت کمری).

مجازات جرم زورگیری از طریق قوت‌نمایی با چاقو و اسلحه

در ماده ۶۱۷ قانون مجازات اسلامی آمده است:

«هر کس به وسیله چاقو و یا هر نوع اسلحه دیگر تظاهر یا قوت‌نمایی کند یا آن را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد ‌یا با فردی گلاویز بشود، در صورتی که از مصادیق محارب نباشد، به حبس از شش ماه تا دو سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد». در واقع حکم تهدید با چاقو یا همان جرم زورگیری با چاقو که در جامعه زیاد ناظر آن هستیم حبس و شلاق خواهد می بود.

زورگیری در فضای مجازی (جرم اخاذی مجازی)

امروزه امکان وقوع مصادیق مجرمانه در فضای مجازی (جرم زورگیری اینترنتی) وجود دارد. در این جرم شخص مجرم با هک کردن و دسترسی غیر قانونی به اطلاعاتِ شخص قربانی، تلاش در اخاذی و دریافت پول در ازای عدم افشای اطلاعات دارد. در رابطه با این جرم، می‌توان به ماده ۱۷ قانون جرایم رایانه‌ای اشاره کرد که مربوط به انتشار کردن صوت، عکس و یا هرگونه اطلاعات شخصی فرد فرد دیگر در اینترنت است.  یقیناً اگر فرد فقط تهدید به اخاذی نماید، مطابق با همان ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی با وی حرکت خواهد شد.

جرم زورگیری چطور در دادگاه ثابت می‌بشود؟

روش اثبات جرم زورگیری شبیه با بقیه جرم‌ها است. در بهترین حالت شاهدینی که در ماجرا وجود داشته‌اند، باید شهادت دهند که جرم آن‌طور که شاکی گفتن می‌کند، اتفاق افتاده است. دادرس دادگاه این چنین می‌توان با مشاهده فیلم دوربین‌های مداربسته، اطلاعات مامورین و فیلم‌های گرفته شده از طریق گوشی موبایل، با استناد به علم قاضی، وقوع جرم زورگیری را نتیجه بگیرد. این چنین اگر متهم با سلاح به ‌فرد روبه رو جراحتی داخل کرده باشد، گواهی پزشکی قانونی در رابطه این نوشته می‌تواند مؤثر باشد. در شرایطی هم که متهم شناسایی بشود و به ارتکاب این جرم اقرار کند، اقرار او نزد قاضی دلیلی برای اثبات جرم زورگیری محسوب می‌بشود.

سخن پایانی

در پرونده‌های کیفری و به‌خصوص پرونده‌های زورگیری که علم و یقین قاضی تاثییر بسیاری در حکم صادره دارد، منفعت گیری از وکیل مجرب و باتجربه توسط هر یک از طرفین، تاثییر به‌سزایی در کسب نتیجه مطلوب دارد. وکلای ما در مجموعه وکیل وند در همین جهت در کنار شما می باشند تا در رسیدن به حق و حقوق شما، همه تلاش خود را انجام بدهند. شما می‌توانید با پرداخت هزینه مشاوره حقوقی تلفنی در ابتدا راهنمایی ملزوم را در این عرصه دریافت کرده و سپس با خیال راحت صفر تا صد کار را به بهترین وکلا بسپارید.