آرنیکا؛ دارویی گیاهی که باید با احتیاط مصرف بشود
گیاه آرنیکا که همیشهبهار کوهی هم نامیده میبشود، از خانواده کاسنیان است و در طب هومیوپاتی نوعی گیاه دارویی محسوب میبشود. از این گیاه برای تسکین درد، کبودی و برخی التهابهای بدن منفعت گیری میبشود. این گیاه برگهای بلند و کرکی و همانند گل بابونه دارد و بومی قسمت غربی آمریکای شمالی و برخی از مناطق قطب شمال است. در این مقاله هرآنچه را باید درمورد این گیاه بدانید، نوشتهایم. با ما همراه باشید.
خواص آرنیکا
مطابق بازدیدهای محدودی که انجام شده است، آرنیکا مزایا درمانی بسیاری دارد. یقیناً تا این مدت شواهد علمی کافی برای قبول آنها در دسترس نیست و محققان هم چنان در حال بازدید این گیاهاند. بااینحال از این گیاه طبق معمول در طب مکمل و جانشین برای بیماریهای زیر منفعت گیری میبشود:
- تسکین درد؛
- رفعکردن کبودی؛
- بهبود صدمات چشمی ناشی از دیابت؛
- از بین بردن دردهای عضلانی؛
- بهبود التهاب مفاصل؛
- درمان دردهای ناشی از آرتروز.
۱. تسکین و مهار آرتروز
هنگامی غضروفهای حمایتکننده مفاصل بهمرور صدمه میبینند و فرسوده خواهد شد، آرتروز به وجود میآید. درد ناشی از این بیماری طبق معمول با داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب یا مسکنها درمان میبشود. محققان استرالیایی بعد از مرور ۷ تحقیق مجزا درمورد نقش داروهای موضعی گیاهی، همچون آرنیکا، در بهبود کارکرد مفاصل در افراد مبتلا به آرتروز، دریافتند که ژل آرنیکا میتواند بهخوبیِ داروی ادویل (ایبوپروفن) از التهاب مفاصل دست افراد مبتلا به آرتروز دست بکاهد و کارکرد مفاصل را بهبود بخشد.
یقیناً در این تحقیقات ۱۳درصد از افرادی که از ژل آرنیکا منفعت گیری کردند، دچار عوارض جانبی شدند. این چنین درد و سفتی مفاصل برخی از داوطلبان شدیدتر شده می بود.
۲. پیشگیری از ریزش مو
در طب هومیوپاتی، از گیاه آرنیکا بهصورت روغن آرنیکا یا شامپو و هیدروژل آرنیکا (که ۹۹درصد این محصولات مبتنی بر آب است) منفعت گیری میبشود. ماده فعال ضدالتهاب حاضر در این گیاه «هلنالین» نام دارد که یقیناً همین ماده جهت سمیشدن این گیاه میبشود. به این علت باید از آن زیاد بااحتیاط و کاملا رقیقشده منفعت گیری بشود. به همین علت است که زیاد تر در طب هومیوپاتی کاربرد دارد. داروهای تهیهشده در این طب، زیاد رقیقاند. در واقع محصولات هومیوپاتی مقدار زیاد مقداری ماده فعال در خود دارند.
مکملهای آرنیکا
مکملهای آرنیکا را میتوان بدون نسخه یا با پیشنهاد متخصص تغذیه، داروساز یا اراعهدهنده خدمات بهداشتی تهیه و مصرف کرد. یقیناً یادتان باشد که مکملها خواص درمانی یا پیشگیری از بیماری را ندارند و بیشترشان برای تسکین درد منفعت گیری خواهد شد.
عوارض جانبی
آرنیکا بهعلت داشتن ماده سمی هلنالین، حتی اگر بهشکل پماد یا کرم زیاد رقیق منفعت گیری بشود هم امکان پذیر عوارض جانبی بسیاری داشته باشد. این گیاه هنگامی خوراکی مصرف بشود، جهت ابراز عوارض جانبی بیشتری هم میبشود.
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) آرنیکا را جزو گیاهان ناامن و خطرناک دستهبندی کرده است و متخصصان بهداشت و درمان پیشنهاد میکنند این دارو فقط کاملا رقیقشده، همانند داروهای هومیوپاتی، منفعت گیری بشود، چون منفعت گیری از آن به هر شکل دیگر امکان پذیر فرد را حتی در خطر مرگ قرار دهد.
منفعت گیری موضعی
از آرنیکا بهشکل پماد یا کرم موضعی هم منفعت گیری میبشود. اما اگر این داروهای موضعی بهقدر کافی رقیق نشده باشند، جهت ابراز عوارض جانبی خواهد شد. در ضمن افرادی که به گیاهان خانواده کاسنیان از جمله قدیمیواش، گل داوودی، گل همیشهبهار و بابونه حساسیت دارند، حتما به این گیاه و مشتقات آن هم حساسیت دارند.
مصرف این گیاه در برخی از افراد جهت افزایش سختی خون و تعداد ضربان قلب میبشود. اگر از این دارو روی بخشی از پوست که دچار خراشیدگی است منفعت گیری بشود، عوارض شدیدتری ابراز خواهد کرد، چون ماده فعال بیشتری از طریق پوست جذب بدن میبشود. این چنین منفعت گیری از آرنیکا روی پوست خراشیده تشکیل سوزش میکند.
منفعت گیری خوراکی
زیاد تر داروهای آرنیکا که بهشکل هومیوپاتی می باشند، زیاد رقیق آماده خواهد شد. به این علت ایمن می باشند و کمتر فردی دچار عوارض جانبی آن میبشود. یقیناً برخی از اشکال دارویی خوراکی آن امکان پذیر حاوی مقدار بیشتری هلنالین باشند که سلامتی را به خطر میاندازند. برخی از این خطرات عبارتاند از:
- حساسیت در دهان و گلو؛
- معدهدرد؛
- اسهال؛
- تهوع؛
- تنگینفس؛
- کبودشدن بدن و خونریزی؛
- تپش قلب زیاد؛
- سختی خون بالا.
زنان باردار یا شیرده و کودکان نباید از این گیاه به هر شکل و فرمی منفعت گیری کنند. این چنین افرادی که به گیاه قدیمیواش یا هر گیاهی از خانواده کاسنیان حساسیت دارند، به آرنیکا هم عکس العمل حساسیتی نشان خواهند داد. این چنین پیشنهاد میبشود ۲ هفته پیش از هر نوع عمل جراحی، مصرف آرنیکا را قطع کنید، چون این گیاه امکان پذیر میانه و سپس از عمل جراحی جهت خونریزی تعداد بسیاری بشود.
مقدار مصرف آرنیکا
پیش از مصرف هر نوع مکملی با پزشک مشورت کنید تا از مکمل صحیح و ایمن منفعت گیری کنید. متأسفانه تا این مدت مقدار مصرف مناسب آرنیکا اشکار نشده و تحقیقات بیشتری ملزوم است. بااینحال زیاد تر مکملهای آرنیکا که در داروخانهها بدون نسخه پزشک فروخته خواهد شد، منفعت گیری موضعی این دارو را ۲ تا ۳ بار در روز و تا ۳ هفته پیشنهاد کردهاند.
اگر به هر دلیلی از این گیاه دارویی بیشتر از حد پیشنهادشده منفعت گیری کردید، بهمحض مشاهده هر نوع عارضه جانبی خود را به مراکز درمانی برسانید.
تداخلات دارویی
اگر داروهای رقیقکننده خون مصرف میکنید، از این گیاه منفعت گیری نکنید. آرنیکا امکان پذیر با این داروها تداخل منفی داشته باشد:
روش تهیه و نگهداری
این گیاه را میتوان بهشکل پماد و کرم یا مکملهای خوراکی از داروخانهها تهیه کرد و یقیناً متخصصان هومیوپاتی هم در صورت لزوم این دارو را برایتان تجویز میکنند. هر نوعی از آرنیکا را میتوان در محیط خنک، خشک و دور از نور خورشید نگه داشت.
سوالات رایج
۱. آیا آرنیکا ضدالتهاب خوبی است؟
مطابق برخی از شواهد علمی (که یقیناً تا این مدت کافی نیستند)، آرنیکا امکان پذیر التهاب ناشی از آرتروز را درمان کند و درد را تسکین دهد. بااینحال نمیتوان این گیاه را جانشین خوبی برای درمانهای پزشکی رایج دانست.
۲. آرنیکا سختی خون را افزایش میدهد؟
مصرف آرنیکا بهصورت خوراکی امکان پذیر سختی خون را افزایش دهد.
کلام آخر
آرنیکا در هر شکلی باید محتاطانه و زیر نظر پزشک منفعت گیری بشود. در ضمن قبل از منفعت گیری از هر نوع محصول حاوی آرنیکا باید با پزشک مشورت کنید تا دچار عوارض احتمالی آن نشوید.
اگر شما هم در عرصه مصرف این گیاه توانایی یا نظری دارید، خوشحال میشویم آن را با ما هم در بین بگذارید.