شرکتهای ایرانی در خارج از ایران شانس بسیاری برای پیروزی ندارند
مدیرعامل تپسی باور دارد شکلگیری یک اتحادیه موسوم به اتحادیه همکاریهای دیجیتال خاورمیانه علیالظاهر نظر خوبی است اما پافشاری دارد که این نظر در شرایط جاری کارایی ندارد. او باور دارد شرکتهای ایرانی بهخاطر شرایط گوناگون در خارج از ایران چندان شانس پیروزی ندارند. او این چنین پافشاری دارد مشکلات بزرگتری باید حل شوند تا بتوان شکلگیری این اتحادیه را موضوعی امیدوارکننده برای اکوسیستم فناورانه سرزمین دانست.
«میلاد منشیپور»، مطرح شکلگیری اتحادیه منطقهای تخصصی با نام «اتحادیه همکاریهای دیجیتال خاورمیانه» چندی پیش در اکوسیستم استارتاپی سرزمین نقل شد. انچه که «شهاب جوانمردی« مدیرعامل شرکت فناپ اظهار کرده اتاق بازرگانی تهران در تلاش است تا این اتحادیه را شکل دهد. این نوشته موافقان و منتقدانی دارد و مدیرعامل یکی از بزرگترین شرکتهای استارتاپی سرزمین باور دارد که تشکیل این چنین اتحادیهای در شرایط جاری نمیتواند چندان کاربردی باشد.
«میلاد منشیپور» با اظهار این که این فکر نادرست در جامعه وجود دارد که ایران در خاورمیانه سرزمین قدرتمندی است او گفت: «ما با ذهنیتی که از خاورمیانه داریم همیشه حس زیاد خوبی نسبت به خودمان داریم و فکر میکنیم که نیرومندترین سرزمین خاورمیانه هستیم، ولی حقیقت این است که امروزه کشورهای خاورمیانه فقط از لحاظ جغرافیایی یک نقطه می باشند اما هیچ شباهتی به هم ندارند و طیف زیاد گستردهای را راه اندازی خواهند داد. اگر بخواهم زیاد ساده بگویم ما در خاورمیانه در صنعت دیجیتال، کشورهایی داریم که در سطح کشورهای پیشرفته دنیا می باشند همانند امارات و کشورهایی هم داریم که در این حوزه زیاد عقب می باشند همانند افغانستان. بعد این تقسیمبندی جغرافیایی لزوما دیگر معنی خاصی ندارد کما این که در اروپا هم همینطور است.»
منشیپور باور دارد هر کشوری به طور جدا گانه، فارغ از وجود در خاورمیانه، جایگاه خاصی برای خودش در دنیا دارد. او اما پافشاری دارد که باید تعریف درستی از خاورمیانه داشت: «خاورمیانه طیف گستردهای دارد، اگر میگوییم خاورمیانه و منظور ما جایی همانند امارات و دبی باشد یا حتی تا حدی قطر، نوشته متفاوت از وقتی است که منظورمان از خاورمیانه عراق و سوریه و افغانستان است. بعد اشکار کردن این که ما داریم راجع به کجای خاورمیانه سخن بگویید میکنیم نوشته مهمی است.»
او در جواب به این سوال که آیا ما به گفتن کسب و کارهای ایرانی در خاورمیانه رقابتپذیرهستیم یا خیر؟ به دیجیاتو او گفت:
«رقابتپذیری هم به این که کجای خاورمیانه قرار هست کار کنیم بستگی دارد. اگر بخواهیم در کشورهای ضعیفتر داخل بشویم و کار کنیم طبعا میبشود جایی همانند عراق، سوریه و افغانستان که این یک سری الزامات خودش را دارد، ما اینجا رقابتپذیر هستیم اما در حوزه این کشورها، او گفت و گوهای سیاسی و امنیتی زیاد سنگین خواهد می بود که در اینجا اتحادیه یک سری اقداماتی به طور اشکار در او گفت و گو سیاسی و امنیتی میتواند انجام دهد. نوشته بعدی او گفت و گو این است که اصلا آیا این کشورها زیرساختهای ملزوم را دارند یا خیر؟. یقیناً باید این را هم در نظر داشته باشیم که درآمد این کشورها زیاد کم است چون اقتصادشان ضعیف است و باید ببینیم اساسا همکاری در حوزه دیجیتال چه کمکی به گسترش ما میتواند بکند؟
اما اگر سخن بگویید درمورد کشورهای گسترش یافتهتر همانند امارات و ترکیه باشد و یا عربستان، اینجا دیگر رقابتپذیری کسب و کارهایی که در ایران وجود دارند به شدت زیر سوال میرود.رقابت پذیری از دو ناحیه میآید؛ یا از ناحیه ظرفیت و توانمندی مدیریتی یا از لحاط فنی؛ چه زیرساخت فنی و چه نیروی متخصص حوزه فنی.»
منشیپور باور دارد شرکتهای ایرانی از لحاظ مدیریتی ما زیاد ضعیف می باشند: «یعنی نیرومندترین مدیران ارشد و مدیران عاملی که ما در سرزمین خودمان داریم با مدیران این کشورها قابل قیاس و رقابت نیستند و فاصله زیاد بسیاری داریم. بعد از لحاظ مدیریتی حتما ما ضعف داریم چون سالها است که در یک محیط بستهای بودیم و مدیران ما نتوانستند یاد بگیرند که مدیریت تراز یک دنیا چیست و چه الزاماتی دارد.»
از آنسو مدیرعامل تپسی پافشاری دارد ایران از لحاظ فنی مزیت رقابتی خوبی دارد: «زیرساخت فنی را که به علت مسائل تحریمی نمیتوانیم انتقال بدهیم، اما متخصصان فنی ما قوی می باشند و دستمزدها نیز در سرزمین ما متفاوت است. اینجا سوالی که نقل میبشود این است که آیا از این ظرفیت فنی میبشود در خارج از سرزمین منفعت گیری کرد یا خیر؟»
او در جواب به این سوال که تحریمها در شکلگیری این چنین اتحادها و همکاریهایی اثرشان چیست؟ تحریمها را زیاد سختگیرانه خواند و پافشاری کرد این نوشته بهطور اشکار در خاورمیانه زیاد تر هم است چرا که سختگیری مضاعفی روی این کشورها صورت میگیرد: «عملا تحریمها جلوی هرگونه نقل و انتقال مالی به ایران را میگیرند. بعد اگر شرکتی ایرانی در یکی از کشورهای خاورمیانه خودش را گسترش بدهد، عملا انگار کلا منفک میبشود از ایران و نمیتواند از زیرساختی که در ایران دارد منفعت گیری کند. یا اگر بتواند هم به شکل زیاد سنتی همانند انتقال پول با چمدان و راه حلهای زیاد بی فایده دیگر خواهد می بود. بعد اصلا همانند این نیست که برای مثال یک شرکتی در فنلاند راه اندازی میبشود و میخواهد خودش را در دیگر کشورهای دنیا گسترش بدهد. حقیقت این است که تحریمها مانع میبشود و تا تحریمها از بین بردن نشوند عملا امیدی برای ( Expand) گسترش و بسط اشکار کردن شرکتهای ایرانی وجود ندارد.»
منشیپور با مطرح این سوال که باید کشورها چهقدر پذیرای ما می باشند؟ خبرداد: «این قسمت درمورد سهولت کار کردن شرکتهای ما در این کشورها هست که باز با او گفت و گو تحریمها عجین است. کشورهای منطقه پذیرا نیستند و به شرکتهای ایرانی خوشامد نمیگویند. یعنی حتی اشخاص یا شرکتها مشکل حساب باز کردن دارند (درمورد کشورهای پیشرفته خاورمیانه سخن بگویید میکنم همانند امارات، عربستان و تا حدی ترکیه ) و به همین شکل هر چه مقدار سرزمین گسترش یافتهتر و با دنیا یکیتر باشد سختگیریش هم نسبت به ایران زیاد تر است. یعنی یک شرکتی هنگامی میخواهد یک حساب بانکی در سرزمین امارات باز کند به هیچوجه نمیتواند با شرکای ایرانی این کار را انجام بدهد و یک کار ابتدایی همانند باز کردن یک حساب که احتمالا برای یک شرکت غیرایرانی توسط یک کارپرداز در عرض یک ساعت انجام میبشود، برای یک شرکت ایرانی احتمالا طی یکی دو ماه و با دچار شدن مدیران ارشد آن شرکت مقدور بشود و سپس انتقال پول به این حساب مشکل خواهد داشت و سپس هر گونه عملیاتی KYC سختگیرانه دارد و غیره … این تنها یک زاویهاش هست که او گفت و گو مالی است.»
مدیرعامل تپسی در نهایت باور دارد که شرکتهای ایرانی در خارج از ایران چه خاورمیانه باشد و چه نقطه دیگر، چندان شانس بسیاری ندارند: «در این شرایط شکلگیری این اتحادیه در کجا میتواند پشتیبانی کند؟ حقیقت این است که همانطور که گفتم اگر او گفت و گو سوریه و عراق و افغانستان باشد میتواند از لحاط سیاسی- امنیتی پشتیبانی کند اما در دیگر کشورهای منطقه به گمان زیاد با دقت به شرایطی که توضیح دادم اتحادیه نمیتواند مسیر موثری باز کند و پشتیبانیکننده باشد.»